Tentoonstelling in de inkomhall RVT Ieperstraat
Onzen Heertje erfgoedvereniging vzw (OH) komt af en toe in de pers. Hun naam kwam in de gemeenteraad omwille van de bewaarbibliotheek. Naar aanleiding daarvan wordt wel eens de vraag gesteld of ze nu uit het straatbeeld van de Trommelaarstraat zullen verdwijnen. Ze zijn nog niet afgeschreven. Ze zijn springlevend. De bewaarbibliotheek 'devotionalia' van 12000 boeken wordt onder de hoede gesteld van de stad om blijvend in Poperinge te blijven. Stad Poperinge beschikt hiertoe een lokaal in het oud stadhuis van Watou. Ondertussen wordt de accommodatie in de Trommelaarstraat vernieuwd. Er zal in de toekomst heel veel meer te zien zijn. Nog altijd inkom gratis. Ondertussen is er een tentoonstelling in de RVT, Ieperstraat. De actualiteit van de heiligverklaring van Pater Damiaan wordt er anderhalve maand mede met materiaal uit OH belicht.
Af en toe zijn we verrast door een omvangrijke ingreep in het
straatbeeld. De laatste decennia is het traject van de kleine Markt
naar de Grote Markt heel wat gewijzigd. Het Vroonhof, de vroegere
residentie van de proost van de Sint Bertinusabdij werd vereeuwigd in
het vroonhof. De flank naast Sint Bertinus had enkele neringdoenders.
De archeo dienst nam de verste kant van het Burgemeester bertenplein
onder handen en zag er een schoenmaker wonen. Die zullen er zeker in de
buurt geweest zijn, daar herinnert Sint Crispianus en Crispijn aan in
de Sint Bertinuskerk. Wij stootten onlangs op een verdoken
muurkapelletje dat in de tuin of.. aan de muur in een toenmalige
passage aangebracht was. Dit moeten we nog uitzoeken. Wat we zeker
kunnen tonen is hoe het eruit ziet en voor het verdwenen is kan
iedereen er nu van dichtbij even naar kijken.
Voor de liefhebbers van relieken hebben we de boodschap dat één van onze bestuursleden kwalitatief werk heeft geleverd. Naast het erfgoed dat de laatste tijd zienderogen aangroeide op onze gedigitaliseerde databank zijn nu ook al onze prentjes waar een reliek aan verbonden was online.
De boze tongen die mogen beweren dat het gemakkelijk is om op die manier duizenden erfgoedstukken online te brengen spreken we formeel tegen. Wij weten ondertussen dat het knap een dag werk is om een dertigtal prentjes met voor en achterkant kwalitatief online te brengen. Daarom even twee mensen in de bloemetjes zetten. Eric, de scan-man en Lieven, de digitale duizendpoot die de databank op tijd en stond upgraded. Geen sinecure als je het mij vraagt.
Ex vestmentis - ex ossibus - piece of garnement - stof die de beenderen van de heilige heeft geraakt - .... Dat zijn de relieken. Omtrent relieken pleegden we in het verleden een kwartaalschrift. Tip: als je alle relikeen in databank wilt opvragen zoek dan met: "reliek". Ons mooiste kruisreliek in beeld.
We krijgen af en toe kaders met devotionele schilderijen. Mensen hechten waarde aan figuren waar ze op betrouwen. Hopelijk verstaat iedereen onze nieuwe devotie. Prominente uit het beleid waren op bezoek. We bleven speciaal thuis want het kan belangrijk zijn. Onze taakspanning was dusdanig dat we - al stond de apparatuur klaar - in de vrees iets in de communicatie verkeerd in te schatten of te communiceren vergeten hebben dit historisch moment vast te leggen. In een pseudocreatief moment hebben we er devotionele kaders van gemaakt. Nu is alle hoop op deze figuren gevestigd.
Er gaan geen dagen voorbij zonder dat we grotere of kleinere mijlpalen tegenkomen.
De bedevaarders naar compostella zullen het deze vakantie ook weer
hebben gevoeld. Stap voor stap groeit de emotie. De hoorn (of de
schelp) zingt het lied.
Een hoorn des overvloeds.
We hebben het de laatste weken al meerdere keren geschreven we worden
kieskeuriger en we hebben de luxe te schiften. Toch groeit ons bestand
zienderogen. En naar mate we ruimte creëren kunnen we beter inschatten,
combineren en gericht inventariseren. Onze penningen staan voor 80% op
internet. Ze werden allemaal door Norbert gecontroleerd op het net
(ong. 1500).
Onze boeken vertegenwoordiger tegen de 13000 exemplaren.
En meer dan 2000 erfgoed stukken staan in de digitale databank voor de geregistreerde bezoeker ten toon.
KADOC Leuven komt onze dubbels halen. En.. de cultuurcoördinator en de schepen van de stad Poperinge komen op bezoek.
Met de vondst van de medaille van St.-Christoffel in Onze Lieve Vrouw Poperinge dachten we bij de grootste verzamelaar van Europa te zijn. Uiteraard konden we geen bod doen op het unieke stuk. Trouwens de zorg van de man is ontegensprekelijk. Het stuk blijft bewaard en we hebben een digitale foto (zie vroeger).
Zijn verzameling van meer dan 11.000 medailles is overtroffen door een Europeaan die er 35.000 heeft. Zo houden we onszelf 'nederig' . Onze schatten zullen binnenkort aangevuld boven de 1300 uitstijgen....
Wat we de blogbezoekers wel willen mede delen is dat we van de Brusselaar met het unieke stuk een andere Poperingse St.-Christoffel hebben gekregen.
Hij kocht ze voor ons - de man vond het spijtig dat hij die penning van Onze Lieve Vrouwekerk niet kon geven en wou op die manier een mouw eraan passen. Hij schonk ons een andere Christoffemedaille uitgegeven door Gerard Stevens ter gelgenheid van zijn 50 jarige industriele activiteit. We haasten ons om de Poperingenaars van hun erfgoed te laten genieten en gaven die door aan Poperingeverbeeldt. Trouwens daar moet je zeker ook eens naar surfen!
We zijn er langer hoe meer van bewust dat BOEKEN heel belangrijk zijn. Hoe vaak vatten we waarden van bepaalde zaken te laat!
Toch is dat in onze werkzaamheden voor ons depot niet zo moeilijk om het te begrijpen. We lieten het al merken toen we de afbeelding van die Lieve Vrouwe uit de buurt op de blog zetten. Boeken leren ons vooral veel omtrent de contekst van de voorwerpen, het "verhaal" zoals men dat nu vaak aanbrengt.
Verhalen, sprookjes, legenden... Je kunt er meewarig en smalend over doen. Papier is gewillig zegt men dan vaak. Inderdaad papier is gewillig en de dagelijkse krant die is enkele uren na verschijnen oud papier.
Maar achtergrond litteratuur, uit devotie (toewijing) gekocht leesvoer heeft toch weer een ander gehalte dan de rioolpers en/of de sensatiepers. En blijkt dan nog dat verfoeide 'heethoofden' of door 'godsdienstwaanzin' bewogen individuen niet beter vonden dan hun geld te spenderen aan bij-gelovig materiaal... dan nog werpt het een licht over het gamma aan manipulaties en/of zoekende bewogenheid van mensen naar wat er 'is' tussen hemel en aarde.
We durven beweren dat we die achtergrond litteratuur hard nodig hebben om authentiek met het fenomeen 'devotie' om te gaan. "Onderzoek en behoud het goede" leerden we van Paulus.
Een noemenswaardig element dat we ook bij het registreren van de boeken opmerkten is dat de illustraties van oudere boeken vaak juweeltjes zijn. Een voorbeeld willen we je niet onthouden.
De nieuwe CD-rom van de kapelletjes, alias onze steunkaart 2009 is pas nu klaar, maar het wordt een prachtcadeau voor Krombekenaars en Provenaars..... Je kunt die verkrijgen vanaf 1 aug. 2009. Liefst afhalen op adres vzw. Doornstraat 11A 8970 Poperinge tel. O57335610.
We hebben een blitsbezoek gebracht bij de collega's van het tabaksmuseum.
Aangename
ontmoeting met de vrijwilliger die de verzamelingen bijhoudt. Zoals
gebruikelijk hadden we wat 'spullen' die hen interesseerden. De bakjes
van de onderscheiden cigarenmerken die we wel eens meekrijgen met de
bidsnoeren (paternosters) en de penningen (medailles) komen bij hen in
de erfgoedcollectie. De kasten staan vol met geklasseerd materiaal. Uiteraard hebben we ons toegespitst op wat raakvlakken had met onze core business. De
primordiale vaststelling is dat ze als museum al een tijdje langer
werken en via de geëigende kanalen al tot een aardig museum zijn
uitgegroeid. De vernieuwde opstelling werkt thematisch en exemplarisch.
Inderdaad "de turken zijn gearriveerd" (al schrijft men nu dat ze niet
meer zullen mogen roken in Turkije!). Het oudere gedeelte trekt nog
altijd de kaart van bijna alles tonen wat men heeft...
Het moet gezegd het museum is de naam waardig. Attractief, boeiend, duidelijk... Wat
het conserveren betreft stellen we vast dat ze met de problematiek
worstelen waar we ook mee te maken hebben. De beste
bewaaromstandigheden zijn te duur en niet haalbaar..... We onthouden je de enkele snuifdozen niet met religieus thema en een missionair stekjesdoosje.
Drie dagen grondige reorganisatie in ons depot. Geruime tijd al ergeren we ons in de bewegingsvrijheid.
De boeken staan her en der in dozen tussen de rekken. Met dan aan de kleinkinderen die geholpen hebben met oma en opa konden we enkele kolommen samen zetten en onze rubrieken wat bijeen houden. Om onze sympathisanten even een kijkje te gunnen enkele snaphots. Ondertussen werden de beelden wat afgestoft. Inderdaad een onbetaalbare en onbetaalde job....
Bezoek uit Brussel. We zijn geregeld met gelijk gezinden in contact ook buiten de digitale snelweg om. Onlangs ontdekten we een verzamelaar uit Brussel die zelf 13000 penningen heeft. Dat is zowat 10 x onze collectie. Het is een uitermate vriendelijke meneer. Hij beschikte ons zomaar een 138 penningen (medailles) die we in onze collectie niet hebben. We konden bij de vriend-verzamelaar enkele unieke beelden nemen, nl. een penning van Sint Chrstoffel Poperinge. Nog ieder jaar is er de voertuigenzegening. In het verleden moet daar een 'medaille' hebben bij gehoord. Zo konden we ook een penning fotograferen van de Mariacongregatie (Congregatie van de jonge dochters) van Watou einde 19de eeuw. Voor de goede verstaander we zijn nu in de 21ste eeuw...
Als geïnteresseerden in het erfgoed zijn we natuurlijk niet ongevoelig voor dit stuk erfgoed.
br>
We namen enkele foto's die blijven archivalische waarde hebben. De poperingenaars kennen de gang van zaken. De geschiedenis loopt door de straten, de kloosterlingen van weleer, de soldaten, meester Ghybe en de kei.... Maar ook de wagen met het Onze Lieve Vrouwe beeld en devotionele verwijzingen. Gelukkig ook de bijbelse themata: de vrouw aan de waterput, de bruiloft van Kana, de schriftgeleerden.. de drie koningen. De volkse catechese troef. Een verwijzing naar de 'Vrouwe der volkeren' (Ida Peerdmans) week wat af van het origineel (zie bijlage). De Vrouwe zat dit jaar. De wereldbol is een niet zo confortabele positie. Of is het een ecclesiale correctie?
In deze warme zweet-dagen is de prestatiedrang vaak deflatoir en toch... Bij het registreren van onze boeken hebben we het vaak... Eureka. Hier hebben we iets gevonden dat we zouden moeten in onze parate kennis vastklitten. Dat lukt gezien onze gevorderde leeftijd niet altijd meer.. Uit de streek vonden we eerlang een klein boekje met de geschiedenis van Onze Lieve Vrouw van Beveren aan de Ijzer. Het document dateert begin 20ste eeuw - zeg maar van voor de eerste oorlog. De opmerkelijke pentekening vooraan willen we jullie niet onthouden.
We kregen van John Kuijpers de volgende vraag en probeerden een antwoord. Wellicht zijn er onder de geïnteresseerden nog mensen met een ideetje omtrent de vraag. Beste, Zou u mij kunnen vertellen welk voorwerp er op de foto staat. Helaas is het voor mij geheel onbekend.
Poging om te antwoorden. We vermoeden daar het om een tinnen vaatje gaat en dat het dus niets te maken heeft met bv. hosties brengen naar zieken, of een andere handeling die met de eucharistie te maken heeft. We menen dat de cuppa (het recipient) in edel metaal moet zijn. De Heilige olie is meestal in drie vaatjes en daar staat dan ook vaak O.I. (Oleum infirmorum), O.C. (Oleum catechumenorum) en S.C. (Sanctum Chrisma) vraagt in feite ook edeler metaal. Raadpleging van meerdere bronnen laat ons vermoeden dat tin hier ook toegelaten is.
Het enige tegenargument zou hier zijn dat er geen aanduiding O.I., O.C. of S.C. op staat zoals hiervoor vermeld.
Gaat het om een recipiënt waarbij gewijd water of een materie gelinkt met sacramentaliën waarin bepaalde stof wordt verpakt zouden worden bewaard? Vloeistof uit een bedevaartoord, of aarde uit een bedevaartplaats (Palestina zal het niet zijn, cf. het Jerusalemkruis) meegebracht naar huis. Het is hierbij de vraag waarom hier dan geen verwijzing naar die locatie of die heilige is aangebracht. Als iemand hier iets meer over weet dan zijn we uiteraard nieuwsgierig naar de resultaten van de speurtocht. De symbolen: drie nagels en het IHS wijzen in de richting van de Jezuïeten. Er is ook weinig kans dat het om een betrokkenheid met Compostella gaat. We zouden er zeker de Sint Jacobsschelp op zien. Er is wel een verwijzing naar Lyon nl. Collegium Ludgunensis.
Een andere piste zou zijn dat het een urne is. Hier zijn inderdaad voorbeelden van te vinden in tin (gegalvaniseerd).
Het vreemde is dan dat de praktijk van crematie vroeger niet verbonden was met het christelijke geloof. Als dan nog dit zou kunnen dan vragen we ons af waarom men niet de gebruikelijke symbolen heeft g ebruikt. R.I.P. (Requiescat in Pace), Pax of een palmtakje (symbool van de overwinning van Christus op de dood). De IHS (jèsous) wijst toch eerder naar zalving (chrio, gezalfde) Meneer Kuijpers zelf die eindigde bij de huidige uitvaartwinkel en vond een vergelijk in urnen zoals ze door de webwinkel GEDENKteken (urnenverkoop) op internet worden aangeboden. Kortom. We weten het niet. Wie ons kan helpen graag.
Zoals gemeld staan we met een zee van dubbeels... Onze boekenstapel 'dubbels' groeide de laatste tijd zienderogen. In een overlopende gulle bui deelden we zondag uit. Zo'n twee bananen-dozen konden we 'erdoor jagen'. De offerblok werd 10 Euro gespijsd.
Hier dan onze ultieme lokroep. Oehoe.... zijn er mensen die ze 'lose cargo' willen afhalen. Zet eens je bedoelingen uiteen. We zoeken een WIN-WIN oplossing. Doen.
We hebben een permanent ruimteprobleem. Ons selectiesysteem bracht ons er totnogtoe toe om alle boeken die eventueel met het onderwijs zouden te maken hebben af te voeren naar het Onderwijsmuseum, alle boeken die zich aan de periferie van ons religieuze cluster bevinden naar KADOC te brengen, onze liturgische gewaden gingen naar het CRKK Leuven... en we kozen het pad van de digitalisering om compacter te kunenn bergen. En toch....
De beperkte private locatie stelt ons voor ontmoedigende complicaties.
Dit weekend willen we het oplossen met een vrij 'hevige', vrij 'gevige' stunt. We delen al onze dubbele boeken uit. Dit vertegenwoordigt enkele meters. Zondag 28 juni 2009: opruiming in Onze Heertje, Poperinge.
We zijn op blitzbezoek geweest bij een collega. Het regionaal Museum Bachten de Kupe is een fenomeen in onze branche. Marcel Messiaen nam de tijd om ons met een autentieke erfgoed-virus besmet hart te onthalen. Zijn site wil hij uitbouwen als een dorp.
En inderdaad: de bakker, de tandarts, de tabakswinkel, de kruidenier... en de kapelletjes zijn ze zijne. In zijn droom staat er al een huisje voor "Onzen heertje"...
Dit verhaal is nog niet geschreven. Wemoeten echter wel bewondering opbrengen voor de droom die zo'n man realiseerde. Ook voor ons was de site een openbaring en we willen niet nalaten zijn project even op de blog te zetten. Enkele beelden hebben we weerhouden en die kun je hier zien.
Het negertje.
Christus Koning
en de Heilige Man Job (die heeft Christus memegenomen toen hij ter helle neerdaalde".
We zijn op zoek om het thema van de erfgoeddag 2010 een gezicht te geven. FAKE - NEP - ERSTAZ - SHIT - SURROGAAT.... Een rijkdom aan armoede. Wat voor ons vaststaat is dat ook FAKE Soms.... Welgekomen NOODoplossing is De jeremiade aan de klaagmuur bloklettert voor onze erfgoedverenging 'ruimtegebrek' en 'marginaliteit'. FAKE is onze overlevingsstrategie. We zetten een stap op de digitale snelweg. Virtueel kan je meer dan 1600 erfgoedstukken on screen bewonderen en bestuderen, onze 1300 penningen (medailles) wachten op aanvulling. Dat is de facto NEP. Wat nog meer verrassend FAKE-shape aanneemt zijn onze conserveringsmodules. Wie nog van die doorzichtige sigarenkistjes heeft. Die kan bij ons terecht. Die worden bij ons 'gerecyled' als minikastjes voor religieuze en devotionele 'prullaria'.
De compartimentering wordt inventief en functioneel aangebracht door de laatjes van de luciferdoosjes. Dus naast je box voor de elektronische afval zet voor ons een doos voor de luciferbakjes en de doorzichtige cigarenbakjes. FAKE - FAK'er - FAKE'st.
Trouwens die luciferbakjes die zijn indertijd ook allercreatiefst aangewend.
Religieus erfgoed bekommert ons, ook het funerair erfgoed
Alle religieus erfgoed is ons een zorg. We verheugen ons dan ook dat er een relatief grote belangstelling is voor dit segment. We zijn ervan overtuigd dat heel wat mensen erom bekommerd zijn.
Het aantal geïnteresseerden dat op de oproep van de stedelijke raad voor cultuurbeleid op kwam om hier meer over te weten was al bevredigend. De info was behoorlijk. Niet alleen dit project is een teken aan de wand.
Bij de heemkundigen is er zeker geen desinteresse dienaangaande.
De heemkundige kring "Aan de Schreve" was dit weekend de gelukkige gastheer van een zee van mensen die hun geëigende "explicatie" mochten aanhoren.
De gebruikelijke schare aan bekende Poperingenaars mocht opnieuw uit de mond van Willy, Pierre en Stefaan de anecdotes vernemen die aan de Van Merris, Van Reninghe en Co worden toegeschreven.
Ondertussen mochten we beseffen dat er nog heel wat opknapbeurten zullen nodig zijn om - toegegeven - het geschoren groen en de grafmonumenten hun erfgoedwaarde te honoreren.
Dat is uiteraard niet zo speciaal. Maar wat onze aaibaarheidsfactor moet opmerken dat is dat ze onze werkzaamheden apprecieerden en ons hebben toegelaten om wat info mee te geven omtrent kapelletjes.
We haasten ons dan ook om enkele details aan onze bezoekers door te geven en meteen het boek van Vleteren aan te prijzen. Het wordt een gedegen studiewerk. We hebben de schrijvers zien zwoegen, zweten en luisterbereid laten adviseren... ;-) Een minder voorkomende specifiteit is het muurkapelletje van het kapelhof op de eikhoestraat en de zeer typische toepassing van waar men gaat langs Vlaamse wegen op de Lindestraat.
