Voor de 5de maal nemen we deel aan de "Grote
Keer-expositie in Mesen. Aanvankelijk dachten we dat ze een bescheiden respons
zouden hebben op de vraag naar relieken. Het is helemaal niet zo!
Onze eigen collectie is zeker goed gestoffeerd. We hebben in
mindere mate reliekhouders. Dat wil niet zeggen dat er in de tentoonstelling in de kerk
van Mesen geen reliekhouders zullen te zien zijn.
Onze vrees is duidelijk ongegrond geweest. Wie wil kennis
maken met dit specifieke religieuze erfgoed die noteert alvast de activiteit.
Van 14/09 tot 22/09/2007 kun je relieken in de houder, relieken op prentjes
(suffragieën), relieken met de akten, .gaan bezichtigen in de Kerk in Mesen.
We geven hier alvast enkele beelden. Een kruisreliek in het
kruisje van de paternoster en de reliek van Mère Matthieu Deleloë,
Benedictinessen Poperinge.
Voor de fans van het 'rijke Roomse leven' kan je een gedeelte van
het kaakbeen van de H. Benedictus, 'de camissa' (een stukje uit het hemd) van
Maria, relieken van Sint Jozef, een reliek van het Heilig Patertje van Hasselt . tussen de vele andere relgieuze kleinoden bewonderen.
Gaan zien natuurlijk als je 't allemaal wit weten.
We hadden een gezellig weertje, de huis- en andere goden (en
heiligen) waren met ons. Weliswaar niet met de grote groep, maar met een groot
aantaal deskundigen in van alles wat hop en architectuur, fotografie en
reportages
We zijn de regionale landschapen dankbaar dat ze ons nu twee
jaar naeen de honneur van de tocht geven. We blijven zo in de streek niet ten
achter bij andere regionen De derde CD-rom komt na nieuwjaar uit.
Ondertusen beloofde de Heer Deforche de kapelletjes van de
Klijtte te ontsluiten, zodat we ze ook op de CD-rom kunnen plaatsen.
De foto hierboven is ook van zijn deskundige hand.
Kapelletjes worden tegenwoordig
geïnventariseerd. Dat is leuk. Wat nog leuker is dat is zelf de weg opgaan om
dit erfgoed even van naderbij te gaan bekijken.
De regionale landschappen west-vlaamse
heuvels vroeg aan de erfgoedvereniging Onzen Heertje om er werk van te maken om
jaarlijkse een smaakmaker te verzorgen. Verleden jaar was het de beurt aan de
kapelletjes van Roesbrugge-Haringe. Dit jaar is Reningelst aan de beurt. Met de
fiets wordt een bescheiden parcours afgelegd. De gids geeft enkele typische
aandachtspunten waarmee je zeker zelf nog heel wat zult kunnen meedragen om aan
te voelen hoe de traditie dit religieus fenomeen heeft beleefd.
Kapelletjes getuigen van hoe mensen ervaren
wat er tussen hemel en aarde kan meespelen. We hebben de magie afgezworen en
vechten tegen holle magie Maar wat hebben we in de plaats? Is ons dodend
materialisme geen brug te ver? Hebben we wel het recht onze schouders op te
halen voor de ontwapenende eenvoud van een hemelbestormend gebed?
Kapelletjes vertellen ons van de
verscheidenheid waarmee mensen de menselijke miserie en angst de condition
humaine beleven.
De kapelletjes tocht in Reningelst ingericht
door de regionale landschappen vertrekt 26.08.2007 met de fiets om 14u00 aan de
kerk van Reningelst en is gratis.
Van de
kapelletjes van groot-Poperinge is voor het ogenblik een CD-rom van Poperinge
stad en van Roesbrugge beschikbaar bij Onzen Heertje erfgoedvereniging vzw.
Volgend jaar Reningelst!
De foto hierboven is wat we op een andere schouw vonden... de man is het noorden niet kwijt en ploegt voort... zal ook wel een nuttige filosofie zijn.
We kregen een mailtje van een ijverige bezitter van een veldkapelletje. We eren hem zeker met deze vermelding op de blog. Dit is de mail.
"Zoals je weet heb
ik ons kapelletje gerenoveerd. Voorlopig laat ik het hierbij. Later neem ik het
dak nog eens onder handen.Ik stuur U alvast
een foto ter aanvulling/aanpassing van Uw kollektie.
Het kapelletje p.a.
fam. Declerck-Augustyn 76 St.-Sixtusstr. Poperinge mag na al die jaren terug
gezien worden, al zeg ik het zelf.Nieuwigheden zijn
o.a. OLV-beeld en H-kruis.
Bedoeling is zo veel
mogelijk open te stellen voor de voorbijgangers.
Ons buurtkapelletje
werdt ingezegend door EH deken van St.-Bertinus op 19/07/07 met alle
buurtbewoners.
Het bouwjaar is mij
niet bekend. Waarschijnlijk van voor de bouw huis 1936." Frankie
Declerck
We hebben al twee locaties doorgekamd. De CD-roms van de kapelletjes van Poperinge en Roesbrugge zijn een feit. Die kunnen nog altijd aangevraagd worden (mvchvdb@skynet.be). Het zal niemand verwonderen dat daar een berg werk aan verbonden is. Niet alleen het fotograferen en digitalisen van de beelden vergt een behoorlijk aantal uren. Ook het verzamelen van gegevens. Vooral de laatste lootjes wegen zwaar. Ons derde project behelst RENINGELST. We durven hopen dat er wellicht internetvrienden zijn die zelf her en der gegevens over de veld-, muur-, gevel- en veldkapelletjes van Reningelst liggen hebben... of die vermoeden dat er ergens een half verdoken grot of kapel niet onmiddellijk kan gevonden worden. Indien er nuttige gegevens zijn omtrent de geschiedenis van bepaalde kapelletjes dan bevelen we ons aan. Zelf deden we volgende opvallende ontdekking. In de foto hierboven zie je een 'schouw-kapelletje'. In de pastoorstraat zijn er nl. twee schouwen waar een H. Hartbeeld in werd geplaatst.
In voorbereiding op de viering van de kroning van Onze Lieve Vrouw van Sint Jan 1909 zijn we gecontacteerd om een tentoonstelling te oragniseren rond de kroning en Onze Lieve Vrouw van Sint Jan. Nu de processie dit jaar niet uitging is de Poperingse bevolking wat ontwricht. Het religieus roerend en onroerend erfgoed beroert ons en velen met ons nog altijd.
We kunnen moeilijk een degelijke tentoonstelling uitbouwen zonder een grondige voorstudie. Deze terreinverkenning hebben we eveneens op ons genomen en plannen dus twee causerieën omtrent de Mariadevotie.
De beide voordrachten gaan door in het lokaal van het dekenaal secretariaat "De Ark", Priesterstraat te Poperingen. We hopen er een serieuze studieavond te brengen rond in eerste instantie: de titels van Maria, om de tweede avond het mirakel objectief door te lichten. Iedereen welkom.
We zijn al weer ijverig ons aan het voorbereiden op de erfgoeddag 2008. Hier de prille affiche voor dit project. Onze ijver is zoals trouwens ook vorig jaar weer doorkruist door de 'behoedzaamheid' van de platforms die ons breiedwillig willen steunen. Aanvankelijk waren we via via erop gekomen dat het thema TOEKOMST zou zijn vandaar onze TOEKOMSTaffiche. Vandaag kregen we het bericht dat de algemene campagne 'wordt verwacht' zal zijn.
Even wat publiciteit voor onze heemvrienden. Zaterdag 16 06 2007: heksenwandeling Toen we ergens de zin lazen "Alle heksengeschiedenissen
verloren hun kracht sinds het boek in de kerk één keer werd omgedraaid"
hebben we de' speurtocht naar de hekserij eens hernomen. Inderdaad historisch werd het Sint Jansevangelie (de laatste
evangelist van de vier) op een bepaald moment aan het einde van de mis
toegevoegd. In de Middeleeuwen werd dit evangelie, wellicht om zijn
theologisch, enigszins 'gnostisch', zeg maar 'onbegrepen' inhoud als een soort
exorcisme gebruikt.
Vele volkskundigenontdekten in de mondelinge verhalen dat het Sint Jansevangelie wordt
gelezen ter herinnering van de heksen die in de kerk aanwezig waren en die men
wilde kennen.
Het Johannesevangelie begint in de trant van het eerste
verbond "in het begin..". Johannes is tevens de schrijver van het
boek over het einde met zijn apocalyptisch 'onbegrijpelijke' uiteindelijke
boodschap. Het alomvattend beeld van de strijd van het licht tegen de duisternis suggereert de openheid
om het Woord te 'gebruiken' een eerder magisch fenomeen tegen het kwade. Of
het omgekeerd "lezen van de mis" door de zwarte magie en het
satanisme hiermee te maken heeft zou moeten onderzocht worden. Hier zou dan
sprake zijn van het bestrijden van het kwaad door het kwaad. De "zwarte
mis" zou dan begonnen zijn met het Sint Jansevangelie.
In
Kasterlee werden volgens de verhalen rond de keksen door het begin van het
Evangelie van Johannes heksen herkend (rapport Jef Goossens). Men wilde eens weten
hoeveel heksen er eigenlijk in het dorp waren. De pastoor deed het volgende: na
de mis begon hij het St.Jansevangelie te lezen terwijl de mensen buiten gingen.
Maar de heksen die in de kerk zaten konden niet van hun stoel af en dat waren
er verschillende.
We vonden in de massa devotieprentjes in ons depot
een restant van dit naar ons gevoel 'superstitieus' gebruik nl. de oproep van
de pastoor van Krombeke in 1944 om dit stuk uit het evangelie te lezen. De
doeltreffenheid is ondertussen afgezwakt naar een remedie tegen nood en
dreigend onweer.
Zo hebben ze het bij Onze Lieve Vrouw Gasthuis, de RVT, de
Plataan, de zusters aan de Ieperstraat en de Bruggestraat begrepen. Het pastorale team, Zuster Rita en haar medewerkster zochten
hun toevlucht bij Onzen Heertje hoe kan het ook anders - De erfgoedvereniging
heeft uiteraard heel wat dat voor dit doel kan gebruikt worden. De mini-tentoonstelling siert voor het ogenblik de glazen
kast aan de ingang nog geheel de maand juni. Zo zien de bewoners nog eens de schouwgarnituur, het
borstbeeld en de bijhorende vazen. Het beeld met de gestrekte handen verwijst
naar de Intronisatie, die in vele huisgezinnen, het beeld van het H. Hart terug
in ere had hersteld. Het typische kruisje dat vaak aan de deur ging en de zware
spijkers, die spreken over de gekruisigde herinneren ons aan de centrale
theologie hoe uit het hart van Jezus de kerk werd geboren, bloed en water,
eucharistie en doop Zijn 'striemen' heeft ons verlost. Daar willen we met onze erfgoedvereniging ook onze verantwoordelijkheid
nemen. De achtergrond van 'vervlogen' devotie willen we bewaren. Inderdaad
enkele drunkwerken die met de H. Hartdevotie te maken hebben liggen op de
planken.Ga maar gerust eens langs.
1 06 2007 Het verwondert natuurlijk niemand dat er hoge gasten over de
vloer komen. Papieren afbeeldingen van pauzen en heiligen, nieuwe en oude,
afgeschafte en recent heilig verklaarde hemelingen doen er dagelijks hun opwachting. Maar we houden niet van 'plastic' VIP's. Een ogenblik hebben
we gedacht dat we een verkeerde afspraak maakten. Er kwamen inderdaad 'hoge
gasten'. De firma Verbiese kwam ons dak herstellen. Inderdaad het was al een tijdje gepland en nu kwamen ze. En
toch wel op de dag van ons 'hoog bezoek'. Iedereen mag het weten. We krijgen
heel wat aandacht vanuit Ieper voor ons project. We zijn er echt dankbaar voor Elisabeth, van CO7, speurde naar de patroonheilige. We waren
aangenaam verrast hoe de beschermelinge van Koningin Elisabeth van Hongarijë
zich neerboog over de stumpers met een locatie waar het binnen regent en -
vooraal niet te denigrerend er is sanitaire voorziening, ook al is dat assorti
met het erfgoedgeheel. Nele, 'Cornelia' bewees haar erudiete achtergrond. We waren
gedwongen de jeugdige horde, die onze santeboetiek bestormde, om hun
leergierigheid en hun flarden religieuze kennis, anders in te schatten dan de
doorsnee 'stuurlui aan wal' dat gewoon zijn. Zo te zien zou er wel eens een klimaatverandering kunnen
gepusht worden. De 'hoge gasten' van de erfgoedcel Ieper betokkelden de
gevoelige snaren. Onze Frans die zat al 'world on line'. Dat heeft niets met de
drank te maken, maar wel met het enthousiasme dat de bestuursploeg spijts de enge
locatie toch deelt. Ondertussen werden de gaten in het dak gedicht. De
gesprekken optimaliseerden even geleidelijk de visies. Alle aanbevelingen
worden meegenomen naar de volgende bestuursvergadering.
Margareta bracht de onmisbare kwinkslagen. Zonder Queen Margaret trekjes, maar
met de spontane opgeruimdheid die het moreel van de deze klimaat-sessie op tijd
opkrikte, kwam ze met haar opmerkingen te gepaste tijd het erfgoed in ere
herstellen.
Onzen Heertje, Poperinge, heeft weer 'een dak zonder gaten', letterlijk
en figuurlijk.
Ja, we kunnen amper ademen, maar we zetten ons beste beentje voor om de vloed aan erfgoed aan te kunnen. We moeten ontzettend enthousiast en over-tevreden uitbazuinen: we beleven gouden tijden in de erfgoedbranche. Vooral wat onze discipline: DEVOTIONALIA betreft mogen we geen onortodoxe apocalyptische boodschappen de wereld in sturen.
Zo wat iedere schenker komt met een de edelmoedige overtuiging hier wordt onze geërfde schat bewaard. Dat is ook de reden van ons bestaan.
Om je een kijkje te gunnen binnen de muren hebben we onze fotos aangepast. Lange tenen, bombaste rugzakken, lompe 'trappelaars' moeten we voortdurend tot voorzichtigheid aanmanen. Omzichtigheid is de moeder van de porseleinenwinkel!
50 jaar terug op de Opendag in het Sint Janscollege
13 mei 2007 De klas 50 jaar geleden.
In het Sint Janscollege te Poperinge hebben ze en boontje
voor ons depot. Een tijdje geleden kwamen ze op verplaatsing les volgen. Hun
bedrijvige leraar geschiedenis loopt het gevaar hen helemaal te desoriënteren. Eerst
brengt hij hen een halve km. verder om ze in de 16de eeuwse sfeer te
brengen. De kudde streek neer in onze lokalen om er het Concilie van Trente te
herbeleven. Blijkbaar was dit een te verre reis. Ditmaal piloteerde de
télé-tijdmachien hen slechts 50 jaar terug ter gelegenheid van hun Open Dag. Hiertoe werden de wanden van het hoge klaslokaal (misschien
juist nog geen 50 jaar oud) opgekleed en getooid met van ons erfgoedmateriaal.
Aan de wanden zie je op de foto's: wandprenten van voorheen.
Er werden voor de gelegenheid ook beelden verhuisd. De levende beelden waren ook representatief aangekleed. Bij
deze kun je hierover oordelen.
Graag gaan we op het voorstel in. De enthousiaste 'devoten' insinueerden ons het volgende te verspreiden.
En... we doen het graag
Hemel
en aarde bewegen - volksdevotie in het Meetjesland
Met een tentoonstelling hopen ze inderdaad 'hemel en aarde te bewegen'. Applaus van Onzen Heertje.
De tentoonstelling Hemel en aarde bewegen - volksdevoties in het Meetjesland wil een
antwoord bieden op de volgende uitgangsvraag: hoe probeerde de
plattelandsbevolking vroeger haar have en goed te beschermen tegen allerlei
onheil en meer bepaald tegen dierenziekten?.De tentoonstelling behandelt enerzijds heiligen die voor de
plattelandsbevolking van groot belang waren en anderzijds rituelen en gebruiken
die daaraan verbonden zijn.
Hemel en
aarde bewegen biedt derhalve een
overzicht aan van heiligbeelden, relikwieën, relikwiehouders, processiefotos,
ex-votos en bedevaartvaantjes. De tentoonstelling bevindt zich op het
kruispunt van agrarisch erfgoed, religieus erfgoed, folklore en immaterieel
erfgoed. Wat deze tentoonstelling enigszins anders maakt, is dat ze gaat over
aspecten van devotie in het boerenleven binnen een regio, met name het
Meetjesland. De tentoonstelling vertelt nu eenmaal het verhaal van de
Meetjselandse (plattelands)bevolking en het Meetjeslandse landbouwleven.
De tentoonstelling loopt nog tot 31 juli en is individueel toegankelijk op donderdag- en
vrijdagnamiddag. Via een eenvoudig afspraakje met het Plattelandscentrum op het
nummer 09/379 78 37 of per é-mail naar info@plattelandscentrum kunnen groepen
met een gids het Plattelandscentrum en de tentoonstelling bezoeken.
In onze eigen erfgoeddaglocatie begon het de zaterdag al.'s Zaterdags (21/04/2007) waren de vrijwilligers van Onzen
Heertje al officieel van start gegaan.
Een Gala receptie verheugde de gelukkige bestuursleden om de
unieke schenking van de Cera foundation. De lege stoelen waren de zitjes voor
de genodigde gemeenteraadsleden en schepenen, die allemaal een uitnodiging
kregen.We corrigeren hier uitdrukkelijk de zin die we in
westhoek.be hebben gebruikt. Burgemeester en schepen van cultuur hadden zich
verontschuldigd, alsmede twee andere gemeenteraadsleden.
Aan erfgoed ontbreekt het in de Trommelaarstraat niet. We
hebben er inderdaad nog wat aan de KANT. Plaatsgebrek en oplossingen. We
hebben er dit weekend genoeg klokken horen over luiden. Ook de pers had er zijn
idee over. Geen gezeur de provincie kwam deze keer gul over de streep
met een zestal prachtige vitrinekasten We waanden ons in onzen Heertje voor
een dag in het paradijs.
We speelden ze ook nog op verplaatsing: in Roeselare en in Talbot House ter
stede prijkte ons St.-Anna-erfgoed.In de Trommelaarstraat was dat nog niet spectaculair te zien.
We zouden aan de objectiviteit geweld aandoen als we de
interesse van de erfgoed-professionelen: cubeco en erfgoedcel zouden
voorbijgaan. Wat de mensen van Onzen Heertje het meest heeft verheugd is
de concluderende zin van de voorzitter van de RAR-Ieper-Poperinge dat het
devotioneel erfgoed in Poperinge ontegensprekelijk kwalitatief hoog scoort wat
het contextueel bewaren en wat de deskundigeregistratie en
inventarisatie betreft. We nemen over uit de mailing: veel musea halen dit
niveau niet. Ook het bezoekersaantal werd geëigend bijgehouden. De teller sloeg
op het eindmoment af op 365 personen . De ontsnapten niet meegerekend.
De publiekswerking van Onzen Heertje belooft. Op het interne
netwerk zijn nu 1500 penningen (medailles) op te vragen. Het is nu nog alleen
wachten op de volgende geslaagde sponsering en/of subsidiëring om de worldwide
te gaan
Het is duidelijk de erfgoeddag in Poperinge staat onder het
motto "kant". In Talbot House hebben ze een kantwerk kunnen
recupereren dat heet schattig de site in de picture brengt. Het leent er zich
toe om op deze erfgoeddag waar het om 'schatten' gaat een verhaal eraan te
koppelen.
De tentoonstelling kan profiteren van meerdere spelers. Ook
onze erfgoedvereniging, evenzeer als 't pensionaat zijn onmiddellijk bereid om
"mee te spelen".
Onze medaille van de H. Anna en meerdere prentjes konden de conservator,
Dries Chaerle bekoren. Een minuscuul kandelaartje mag - omdat het zo 'assorti'
is met het aristocratische van het kantwerk, voor een drietal weken naar die de
naburige erfgoedconcentratie... De begeleidende devote folder werd vergroot 'om de onwetenden over Sint Anna te onderrichten'.
Toen Violette Vansteenlandt ons contacteerde was het duidelijk. Dat zou een hoogddag worden. Naast Mesen is Roeselare de stad waar we al het meest hebben tentoongesteld.
De vrienden van het huis wisten wat ze wilden. Ze zouden het huis volledig inrichten als een archi-katholiek herenhuis van de vorige eeuw. Ze zijn er als je het ons vraagt aardig in gelukt. MEer dan honderd bezoekers bezochten het aangename huis.
Zonder de details, een verzameling plechtige communieprentjes en een verzameling penning of medailles, stuk voor stuk te tellen hadden ze 150 voorwerpen in het autootje gestopt. Violette en haar collega Andrea hebben zich er behoorlijk van gekweten om er een deftig katholiek herenhuis van te maken. De kleine glaasjes waren niet gevuld met wijwater..... De bezoeker kreeg er zo waar "een natje en een droogje''. Schattig! Het thema van de erfgoeddag was: Schatten.
Enkele foto's ervan brengen we in de marge van onze blog.
De tuinman moet af en toe 'wieden'. Wieden hebben wij al een tijdje in het bloed. Terwijl onze collectie voortdurend aangroeit - dankzij onze o zo goede schenkers - proberen we een gezond beleid uit te bouwen.
Versoberen is toch voor de bewuste mens 'in'. Onthaasten is ook weer zo'n gezonde keuze. We proberen de kalmte te bewaren. Het klimaat is bij de erfgoedmensen aan het opwarmen. De schenkingen stromen binnen en onze site overstroomt. We evacueren partieel. De bidprentjes zijn bij de filiaal beland. De Vrienden van het Poperings Archief hebben de goede zorgen overgenomen. Boeken die met catechese of moraal te maken hebben gingen naar het schoolmuseum in Ieper of de KADOC in Leuven.
We zijn modern we 'slanken af'. 24 april 2007 verhuisden onze liturgische gewaden naar het CRK te Leuven.
Opsommen wat er bij Onzen Heertje aan de kant staat is totaal onbegonnen werk. Zoals het al meerdere malen beschreven is: de site is nokvol. We hebben nog de schatting niet gedaan maar alle muren van de 8 lokaaltjes staan vol met rekken of kasten... Boven de schouwbank kun je honderden kleine beeldjes zien. Onze twee glazen kasten herbergen eveneens honderden waardevolle stukken...
Onze beeldencollectie is voor het ogenblik de minst geregistreerde. Daar komt wel verandering in. Boeken en penningen zijn - behoudens de nieuwste schenkingen - allemaal gedigitaliseerd en kunnen onmiddellijk worden getoond. Menige bezoeker heeft zich hierover lovend uitgesproken. Dat is niet alleen zo met de boeken. Norbert Verroye, onze medewerker, die doorgaans de tweede shift doet in onz eonderneming - hij werkt tot ver in de nacht aan de klassering van de documentatie - ontfermd zich over de achtergond dockumentatie. Een heel belangrijke beleidsoptie in ons project: het contextueel - niet louter narratief - verzamelen van de achtergronden bij ons erfgoed.
Rond de digitalisering van de penningen kwam ook ons laatste kwartaalschrift tot stand, waarin we een summier overzicht geven over wat er al aan penningen bestaat.
Naast boeken (12000): missaals, heiligenlevens, kerkelijke documenten, litteratuur rond ascese en devotioneel gedrag en prentjes, hebben we kaders, kruisen, bidsnoeren.... en affiches.
Op de foto hierboven zie je een greep uit de kruisjes.
