De quantiteit was niet om over naar huis te schrijven. Of de verwachte deelnemers waren verhinderd (cf telefoontje), of de echte waren mee met de vierdaagse, of er waren oorden die de consumerende toerist wat meer aantrokken.
De deelnemers waren echter wel voldoende geïnteresseerd en ons bestuurslid - de crack Poperinge 19de en 20ste eeuw - Eric kon er heel wat bij vertellen wat onze schaarse wel gekomen stadstoeristen niet wisten.
Voor de erfgoedvereniging was er ook wat bij dat in de annalen kan genoteerd worden. We konden ons verdiepen in de levensgeschiedenis van twee mensen die hun devotie handen en voeten hebben gegeven in daadwerkelijke caritatieve projecten..
We starten in Proventier. Ferdinand Ignace François PROVENTIER schonk als president van het semenarie van het bisdom Ieper en als kanunnik van het kapittel ter stede - notabene van Ieper - genoeg geld voor de bouw van 12 huizen en het verder onderhoud van de daar gelogeerde weduwen: het weeuwhof.
De twee figuur die onze aandacht, als devotioneel geïnteresseerde erfgoedzorgers bezig hield was Notaris Felix Berten. Hij schonk per testament het grootse deel van zijn bezit aan de armenzorg van Poperinge.
Maar we willen niet vergeten dat het allemaal gekregen materiaal is.
Onze laatste aanwinst die we in de late uurtjes konden afronden betreft een twintigtal penningen (medailles) die we uit Peru (Ayabaca en Ayapuchu) mochten registreren bracht ons boven de 8000 voorwerpen (precies 8010).
We zijn blij dat de schenkster Elizabeth Raminez er de namen bij heeft gezet. Het is voorwaar niet moeilijk om Rosa van Lima te decoderen maar Martin de Porres en Virgen de las Mercedes dat ging even boven ons petje. Maar 't is geslaagd.
We moeten evenwel onze actieve speurneuzen-bezoekers een tijdje nog tijdje geduld vragen. De objecten komen voor het ogenblik een tijdje niet onmiddellijk in de databank omdat we volop aan ons vertaalproject bezig zijn.
Eerlang kunnen vertalers onze beschrijvingen in het Frans omzetten. Kuifje is bezig met de site in het Frans om te toveren..... en zolang worden de laatste aanvullingen niet onmiddellijk toegankelijk.
Je ziet een voorproefje van ons scherm en enkele Peruaanse penningen.
We plannen met enkele mensen uit het bestuur een evenement dat over de grenzen van onze core business gaat. We willen geïnteresseerden samen brengen om zich laagdrempelig met de geschiedenis van onze stad bezig te zijn. Toeristen in eigen stad vertrekt vanuit het idee dat bewoners van onze stad enerzijds vragende partij zijn om meer van de geschiedenis te weten en anderzijds uiteraard iets meer weten over het leven in de stad. Dit is heel zeker waar rond wat ze zelf beleefd hebben.
inschrijven: charlotte.devrekere@ocmwpoperinge.be
Het eerste evenement gaat door donderdag 25 augustus 2011. We plannen een wandeling via de Veurnestraat, het park, de paardemarkt en uiteinde de Grote markt. Indien dit eerste treffen aanslaat dan kunnen we dit evenement zeker herhalen naar de vraag van de ploeg.
BRES heeft als roeping cultuur te democratiseren. Wij staan helemaal achter dergelijke missie. Vanuit onze specifieke know how kunnen we dan ook ons interesseveld aanbrengen bij gelegenheid.
In de tijd van Rodenbach was het in Vlaanderen schering en inslag Vuur moet branden. In onze eeuwige jeugd denken we op de kampvuren van de kamperende jeug.. en op onze enthousiaste medewerkers.
Immaterieel erfgoed
In onze bekommernis om het erfgoed stootten we op een immaterieel erfgoed dat dreigt verloren te gaan. We zitten nu eenmaal in het circuit van erfgoed dat in de schoendoos of het blikken koekjesdoosje op zolder geraakte. Het religieus erfgoed is specifiek bedreigd. We werden indirect geconfronteerd met de context van het godslampje.
Indirect
Inderdaad. In de moppentappersregio wordt het druivelaarsmopje verteld van het oudje dat de kerk binnenstapte met een kleinkind. Het hoeft niet altijd een pretpark te zijn dat de nurse bezoekt. Als ze er een tijdje zitten dan vraagt het brave kind: Oma als 't groen is vertrekken we dan.
Het godslampje in de kerken brandt zoals de meeste toch wel nog weten totdat de olie op is. Het zal dan wel niet onmiddellijk groen zijn.
Waarom?
Maar waarom dat lampje daar is dat is immaterieel erfgoed en het zou een Quizvraag kunnen zijn die niet iedereen kan beantwoorden. Die materie hoort bij onze core business. Primair weet men wel dat het gaat om de aanwezigheid van de levende Christus in het eucharistisch brood in het tabernakel. Tabernakel = tent. Idd.
In feite gaat de redenering nog verder terug. Bij de Israëlieten brandde eeuwig vuur. Het werd onderhouden en mocht niet uitdoven omdat volgens de Rabbijnse traditie dat vuur direct van JHWH kwam. Het herinnerde aan het Verbond, het vuur op Sinaï... dat vuur herinnerde aan het totale proces van JHWH en Zijn Volk.... aldus doorgeredeneerd is het Godslampje een verlengstuk van dit immaterieel erfgoed.
Licht
Een lampjes is een curieuze focus , een sprankel uit de hemel, een bron van licht. Licht op de kerstboom, rood licht als waarschuwing voor gevaar (tremendum et fascinosum). We zijn het symbool ontleert omdat er een zee van licht is zelfs snachts. Zo is licht verblindend geworden.
Lampjes en lichtjes
We voelen hoe het licht is verwerkt in de eredienst en ook in de devotie. Het zou een boek kunnen worden als we beginnen uitdokteren.
Vuur dat nog niet is gedoofd
In de rand houden we er ook de aa,dacht te trekken op het dat vuur blijft branden ook bij onze medewerkers.
We zijn uren zoet met de vertaling van onze site. We zochten het al enkele dagen uit om de database uit te zuiveren naar unieke woordkeuze. Het vuur brandt ook in onze ICT medewerker. Zondag kwam hij met zijn nieuwe uitdaging om te depaneren. Een avonturier ons kuifje!
Een hoogdag van de spreuken bij een unieke gelegenheid
Onze permanente secretaris
een prima gelegenheid
om een oud gebruik te herijken
We zijn gaan schieten - iets wat gebruikelijk de vooravond het huwelijk gebeurt
We waren uiteraard een halve eeuw te laat
Dat schieten dat gebeurde om de slechte geesten weg te jagen....
Maar dat zal wel niet nodig geweest zijn voor onze feestVOS
Een hoogdag van de spreuken
De boog kan niet altijd gespannen zijn
SCHOENMAKER blijf bij je leest
en.. als DE VOS de passie preekt
We waren present - de VOS zat op wacht achter het raam - en we hebben
niet eens alaam moeten bovenhalen - de deur gaapte open en we werden
gezellig ontvangen
Proficiat Frans en Maria van onze vzw - VROLIJK ZIJN WIJ - ONZEN HEERTJE
Het is soms eens goed de stapels kranten op te ruimen en de knipsels door te nemen. We beseften ineens dat we de verdwenen kapelletjes veel aandacht gaven en niet eens erop dachten de nieuwe te signaleren. Gelukkig vonden we in de Krant van Westvlaanderen twee artikels hieromtrent.
In Haringe titelde men het kapittel met de ronkende naam
Meiveldkapelletje. De term is ons in verband met kapelletjes niet bekend. De meivelden wel. Op die organisatie steunt een deel van ons rechtsbestel. Karel de Grote had wel een kapel in Keulen. Of die mei- of maartvelden die bij hem hun ontstaan vonden rechtstreeks met zijn kapel te maken hadden is niet bekend.... Het is wel bekend dat de scouting de meivelden hebben ingecalculeerd in hun werking....
Hieronder kun je het artikel dat erover rapporteerde nalezen.
En tweede artikel heeft het over een kapel in de Loviestraat 51. Hier werkte de VTI van Poperinge aan mee om er een heuse veldkapel te restaureren (Krant van Westvlaanderen 10 06 2011)
Kapelletjesbaan - Watou - Sint Jan ter Biezen - Abele
We zijn begonnen - na een dip - in de laatste fusiegemeente(n): Watou,
Sint Jan ter Biezen en Abele met het inventariseren van de muur-, gevel-
en veldkapellen.
Ondertussen hebben we geleerd dat het boeiender
is als je er iets meer van opgezocht hebt, maar... dan is dat ook een
arbeidsintensievere bezigheid.
Zo hebben we de laatste halve week zeker een zestiental uren erover gedaan om een lange lus door de drie locaties te trekken.
Oorspronkelijk
hadden we gedroomd van met het apparaatje van CO7 door de gemeente te
trekken en interviews af te nemen, maar onze technische kennis is
aftands en hopeloos beperkt voor het moderne spul. Dat is een handige
alibi om achter te schuilen. Het is ook zo dat wanneer we het op die
manier zouden opvatten dat we dan inderdaad een full-time (onbezoldigde)
job eraan kunnen hebben... Spijtig genoeg is er ook nog ander werk. Zo
hebben we besloten van het procédé aan te houden zoals we de overige
locaties hebben verwerkt.
Sorry! Niet helemaal. We hebben her
en der meer informatie aan de bewoners gevraagd (immaterieel erfgoed) en
met de liggende materialen die we al hadden dachten we door wat ruimer
te fotograferen ook de huidige aandacht voor beelden in te calculeren.
Het valt op hoeveel mensen niet alleen in de kabouterwereld maar ook
leeuwen en honden versteend hebben buiten gezet.....
We hebben ook naast de schouw-kapelletjes van Reningelst een nieuwe genre ontdekt: het poortkapelletje.
Toen we begonnen te twijfelen wat we nog eens op de blog konden plaatsen... kregen we enkele mailtjes die ons weer wakker maakten.
Doorgaans lezen we onze mails op het moment dat we nodig ons haasten om te gaan slapen.
Omdat we ook niet onszelf altijd als de sukkelaar mogen voordoen vertellen we niet wanneer dat dat dan is!
We zijn een samenwerkende vennootschap. Zo wordt de correspondentie niet gevoerd alsof we éénmans bedrijf zijn. Onze secretaris kreeg - we zijn niet jaloers - een antwoordje van de meneer die ook een devotie verzameling heeft en waar we inderdaad ook eens wilden naar toe gaan, maar op de eerste vraag geen mail terug kregen. Het wordt een studiereis. Wie wil weten wie dat dan is die moet maar eens doorscrollen in de blog. De verzamelaar Meneer Omer Heusden uit Keerbeek-Miskom kreeg al zijn publiciteitsruimte.
Hout uit de bomen rond het kapelletje van Onzen Heeresboompje.
Ook ons tweede item kan je nakijken, maar dan op de site van Volkskunde Vlaanderen. We waren aangenaam verrast toen we dit lazen. Tradities en immaterieel erfgoed zijn in. Onlangs nog lazen we in de streekkrant rond de fetisjboom die aan het kapelletje van Onzen Heeresboompje staat. De fetisjboom is echter geen specifieke naam van een boom, zoals je een plataan of een eik hebt. Het zijn wel de bomen die men in het magisch verhaal meeneemt, of van oudsher, of in de kontekst van een heilige plaats. Men hangt er vodden of voorwerpen in waarbij men iets achterlaat om de ziekte of het kwade achter te laten of waar men herinneringen achterlaat, ex-voto's van dankbaarheid, en zo meer. Dit en nog andere verhalen rond het slunsekapelletje in Poperinge brachten we voor Onzen Heertje bij Volkskunde Vlaanderen. . Meer weten: vraag de nieuwsbrief op bij volkskunde Vlaanderen aan.
Rubriek en de winnaars zijn.....
Slunsekepellen heb je toch wel meer, verspreid over de beide landsgedeelten van België en Frankrijk. Eigenlijk gaat het om de bomen of hagen. In Frans Vlaanderen "arbres à locques".
Het is leuk om te ervaren dat er op onze tentoonstelling in de Onze Lieve Vrouwekerk reeds is ingespeeld door een alerte bezoeker.
Onze sympathieke pastoor op rust van de Onze Lieve Vrouwekerk, E. H. Lambert Roger, dook in de oude boeken en vond in een archiefstuk van de kerk dat er inderdaad een beeld van de Heilige Benedictus LABRE, uit Amette, in de Onze Lieve Vrouwekerk stond. Dat beeld is helaas ondergedoken. Navraag is altijd weer met ontwijkende opmerkingen onbeantwoord gebleven. Het zou bij de schilderwerken en verfraaiïng in het adres van onderkomen of gesettled of verdwenen zijn....
De historische sporen vermelden in een boek van 1907 - opgemaakt
als liber memorialis van de toenmalige pastoor - dat het
beeld door René GHYSEL werd geschnken en wierd geschilderd
in 1887 door Adolf VOET kunstschilder uit Melle. Hiervoor werd
285,91 Frank betaald. Die rekeningen vermelden een rekening van
TURPEIN-GHYSEL.
Er is van de
Heilige Benedictus wel een reliek in de kerkschatten, waarvan geen
oorkonde terug te vinden is. Het beeld moet voor
1971 verdwenen zijn te oordelen naar de inventarissen (1951-1971).
Surface! Zo kom je aan de oppervlakte... nog even.
Een Nederlands bedrijf heeft zich bij de Provincie geloofwaardig kunnen presenteren.. We mochten even de embryo zien. Het was er wat donker... Hopelijk niet om de kleine kantjes niet te zien..
In elk geval de donkere omgeving liet niet toe haarscherpe foto's te nemen. We willen U echter wel even laten mee gluren...
Het project komt naar de bibliotheken en zal ook ons depot laten ontdekken tussen de grote musea van Westvlaanderen... Je ziet op de beelden de tafel, waar via een vorm van touchscreen de beelden moeten spreken. We hebben alvast onze verzameling gepropageerd. Het zouden geen Nederlanders zijn als het niet erop aankomt dat we zelf het werk presteren.. We moeten ook zeggen dat ze goeie ideeën hebben. Goeie ideeën zijn duur! En we hebben toch het materiaal, waarom tweemaal het werk doen.... Inderdaad.
We hopen dat zoals de collega van een van de meewerkende musea het verwoordde dat iedereen gelijke kansen krijgt.
Vooraf waren ook de bibliotheken uitgenodigd.
Dit is de tafel errond het Nederlands bedrijf onwijs.
Een tachtigtal senioren wilden wat meer weten over de kapelletjes van Poperinge en we hadden de eer en het genoegen onze kennis bij te werken en hun geheugen op te frissen. Vaststellingen: Anderhalf uur luisteren is mogelijk.
Het is een generatie die het geleerd heeft te luisteren En toch komen de tongen ook los achteraf. Een boeiende uitwisseling.
Wie kan ons helpen? Zijn er in den lande academici of pseudo-academici die iets of wat van heiligen en attributen weten, die iets of wat van mythologische figuren kennen
Of moeten we nog andere paden betreden.
We kregen in ons erfgoeddepot het hier aangebrachte beeld.
Onze gedachten gaan voor het ogenblik naar de esoterische doctrines. De wolf zou kunnen verwijzen naar het dier dat naar de maan blaft. De vrouwenfiguur draagt een vijfpuntige ster. Zitten we hiermee misschien bij een deviant. Hebben we te maken met een verwijzing naar de diabolische domeinen. Moeten we vaststellen dat de vrouw horens draagt, of zijn het wolvenoren?
Het beeldje verraad een oosters element. Maar welke oosterse godheden of pseudo-mythologische figuren zien er zo uit.
Het lange zwarte haar kan ook aanwijzingen bevatten. Maar verder hebben we geen uitsluitsels waardoor we tot één verhaal komen.
Het is nu vijf jaar geleden en het zou een statistische studie kunnen worden hoe het ondertussen verlopen is.. Er zijn zeker enkele kapellen verdwenen. We geven hier een eerste survey. De kapel aan het Rode kruis is een tijdje voor de selectieve erfgoedrehabilitatie afgebroken. Ondertussen is Madame Arlette Duclos overleden en geen spoor meer van de prachtige Onze Lieve vrouwe kapel in de muur van het Zwijnland.
Ook de kleurrijke moderne kapel op de hoek van de Havermuis en de Valkenberg is niet meer te zien en opgedoekt.
Op de hoek van de Krombekestraat en het wandelpad stond een paalkapelletje.
We hebben er nog een foto van wanneer het beeld er nog in stond maar .... toen we rondliepen om te fotograferen was het beeld van Onze Lieve Vrouw er al uit. De dank om de redding van de bombardementen is gestopt... We weten alhier niet meer wat bombardementen zijn.. of toch weer...?
Onze Lieve Vrouwekerk - Poperinge: Kruisweg van de armoede (vervolg)
We beloofden de tentoonstelling van de
erfgoeddag te bestendigen tenminste tot november. En we behoren nu
eenmaal tot die groep van mensen die hun belofte proberen te houden.
In de twee glazen kasten in Onze Lieve Vrouwekerk proper
opgeblonken en dat heb je ook al gemerkt staat nu de armoede
zoals ze voor kerkverbonden mensen zou moeten behandeld worden.
Je merkt er een catechismus van 1910
waar de zeven lichamelijke werken van barmhartighgheid zijn
afegbeeld. De latere catechismus van de jaren 60 herinnert U de
geestelijke en de lichamelijke werken.
E, wil je echt weten hoe de Heilige
Benedictus Labre met Poperinge te maken heeft dat zie je in de
rechter kast laagste plank.
Franciscus en Antonius, cracks in de
beoefening van de naastenliefde haalden hun inspiratie in de parabel
van de barmhartige Samaritaan (Schoolbijbel). Inderdaad armoede is
een troef in het licht van je zielezaligheid maar ook als je de
Vader wil verheerlijken als kinderen van de Vader.
Het N.N.-project dat we gekozen hebben met de duidelijke bedoeling sober en zonder barnum aan flyertoestanden, met weinig umpa, tierelantijntjes van streepjes muziek en met de intensieve - eigengereidheid - de professionaliteit niet te gaan zoeken bij gerenomeerde firma's en/of studiebureau gerelateerde bedrijven..... is BIJNA gefinaliseerd.
We hebben gekozen om de plaatselijke - gebuur - het VTI (Technisch Instituut ter plaatse) rekken te laten uitdokteren voor onze kaders.
We hebben nl. een drie honderdtal kaders liggen, tot op heden nog niet gedigitaliseerd en slechts partieel op schrift gecatalogeerd.
Dit bescheiden winterslaap-werk moet nog gebeuren. Het zit zeker in de koelkast (winterwerk?) en/of in de pijplijn. Het is ter plaatse al altijd een gevecht geweest tegen de versluizing. De pijplijn is voor het ogenblik dreigend in gevaar door filevorming (toestromende erfgoedstukken). Er staat heel wat werk voor de deur. Vakantie nemen zit er voorlopig niet op. We moeten verder werken aan de verfransing van onze website waar onze free lance ICT al heel wat specialistenwerk in gestoken heeft... We zitten bovendien met de genoemde filevorming in de nieuw toegekomen erfgoedstukken omdat we gezien die specialisten-job niet op de site konden...
Maar geen geweeklaag! De samenwerking met het VTI zoals je op de foto's kan waarnemen verliep in een uiterst gezellige, bemoedigende (wat dat jong volk voor die oude kraken heeft gerealiseerd mag gezien worden) en educatief productieve sfeer. We danken de leerkrachten Jonas VANDROMME, Thomas VANHEE, Lieven VANDAMME en Paul MAERTEN voor de deskundige begeleiding.
We geven een pluimpje aan de leerlingen: Arno DEMAN, Wout DELPORTE, Matthys BILLIAU en Gill DERAMOUDT.
We hebben gezien hoe ze het zweet op bepaalde momenten moesten bezweren en met wat een effectieve krachtpatserkreten de zware stukken het zoldervenster van de Trommelaarstraat 15 inplugden.
Op het einde van de inzetfase moeten we corrigerend verklaren het project is geen N.N./anonieme erfgoedrealisatie meer. Nu we de jeugd op die manier hebben bereikt kan bij die actoren althans het erfgoed - letterlijk wat hier op zolder is - niet meer uit hun geheugen en dat is wat we willen bereiken naast wat er verder nog wordt gerealiseerd in het kader van dit project.
We denken dan op: - het verder catalogiseren, inventariseren en conserveren van zowel de kaders en het beeld - daarnaast voegen we hetzelfde met het opbergen van de afzonderlijke prenten in zuurvrij papier, - het digitaliseren van de stukken in aansluiting van de 7000 stukken die nu reeds online te vinden zijn, - het verder uitbouwen van de site in de Nederlandse en de Frans versie.
Last but not least willen we ook niet vergeten dat onze sponsor CO7 is.
Voor de vrijwilligers is het een drukke lenteaanvang. Onze secretaris stond midden in de apocalyps.. zelfs de burgemeester sprak van een openbaring. We zijn fier onze secretaris te kunnen op de blog zetten in zijn voorzittersoptreden in naam van de kerkfabriek van Sint Bertinus..
.
Het dreigende gelaat opzij is het houdsnijwerk van de preekstoel die hij niet besteeg. Gezien zijn familienaam heeft hij dat wijselijk ook niet gedaan. Als de vos de passie preekt.....
De kasten staan er beeldig bij. Dat kon de actieve bezoeker van onze blog al in ogenschouw nemen. De plaatsing was zonder kleerscheuren en/of glasbraak gebeuren.
De gespecialiseerde tussenkomst van de leverancier van de kasten bood een perfecte transfert van de vitrinekast....
Onze floor hostess vond dat spiegels moeten blinken en een uurtje met spuit en doek toverde ongeziene lichteffecten. We hebben uiteindelijke de goede locatie gekozen. Wie de kasten leeg wil zien... pas ingeblonken... haast u ter kerke!!
Het is voor degene die ons depot kennen geen geheim. Onze nachtmerrie, ons GROTE probleem is ruimte. Daar hebben we dan toch een bescheiden maar ideaal nisje ruimte gevonden.
We kregen van de kerkraad van de Onze Lieve Vrouwekerk de toelating om twee vitrinekasten in hun kerk te plaatsen. Inderdaad ook voor hen is dat een niet te versmaden presentje.
We hebben al altijd gezegd dat het de MOOISTE kerk van Poperinge is. Ze krijgen van ons één jaarlijkse mini-tentoonstelling. Wie weet kan dit de sluiting van het kerkgebouw niet voorkomen....
Alle gekheid op een stokje. We zijn verheugd binnenkort die kasten te vullen met het materiaal dat op de erfgoeddag voor het publiek te zien was. Zo verlengen we de erfgoeddag.. tot een erg goed jaar......
Zusters van Onze Lieve Vrouw Onbevlekt Otvangen Heist op bezoek
In onze branche is het geestelijk depositum (erfgoed) inderdaad blijvend aandachtspunt. Een gelukkig toeval bracht een groepje religieuzen op het idee Poperinge en onze depot in die context te eren.
De groep bedevaartende zusters wilden de dag - Poperinge beginnen in de St.-Janskerk.
De Romaanse schemer van kerk bracht het groepje trekkende zusters vrij snel onder de devotionele sfeer van de start van de dag. De neofiet E.H. Domique Moens breidde na de subtiele woorden van de inleider een gepaste intro tot de bede-vaart. Het was de zusters een hele eer de eerste mis van een nieuwgewijd priester te mogen volgen.
Na een summiere rondleiding met de feministische look op de brandramen van de vrouwen uit het Eerste Verbond trok de pelgrimage naar het depot van Onze Heertje. We waren geëerd door het bezoek van een hoogst geïnteresseerde groep zusters.
We haasten ons een mondelinge traditie te registreren van een van de oude religieuzen. In Poperinge was en is er een een Onze Vrouwtje dat Onze Lieve Vrouw in d'aarde wordt en werd genoemd. Zou dat Onze Lieve Vrouw van Sint Jan kunnen zijn?
Een hoogdag van de spreuken
--- 
