Druk op onderstaande knop om een berichtje achter te laten in mijn gastenboek
E-mail mij
Druk oponderstaande knop om mij te e-mailen.
Doorheen de dagen
Ervaringen besproken
08-09-2012
ZONDAG 9 SEPTEMBER
23ste zondag B – 9 september 2012
‘ALLES WAT HIJ DOET, IS GOED.’
Soms kunnen mensen door omstandigheden geïsoleerd raken, in een uiterste geval zelfs totaal vereenzaamd. Het nieuws toont dit soms op tragische wijze: niemand, die hen opzoekt, geen oor dat naar hen luistert.
Het verhaal van een mirakel – in het evangelie – sluit daar vandaag bij aan, maar de boodschap reikt verder: het echte wonder van een nieuw en ander leven begint met mensen, die luisterbereid en opmerkzaam zijn.
---
Nadien vertrok Jezus weer uit de omgeving van Tyrus en ging via Sidon naar het Meer van Galilea, dwars door het gebied van Dekapolis. Daar werd iemand bij Hem gebracht die doof was en gebrekkig sprak, en men smeekte Hem om deze man de hand op te leggen.
Hij nam de man apart, weg van de menigte, stak zijn vingers in zijn oren en raakte met speeksel zijn tong aan. Hij sloeg zijn blik op naar de hemel, zuchtte diep en zei tegen hem: ‘Effata!’, wat betekent: ‘Ga open!’ Meteen gingen zijn oren open, zijn tong kwam los en hij kon normaal spreken.
Hij beval de omstanders om aan niemand te vertellen wat er gebeurd was; maar hoe strenger Hij het hun verbood, hoe meer ze het rondvertelden. De mensen waren erg onder de indruk en zeiden: ‘Alles wat Hij doet, is goed: zelfs doven laat Hij horen en stommen laat Hij spreken.’
(Marcus 7,31-37)
---
‘ALLES WAT HIJ DOET, IS GOED.’
Opnieuw hoorden we het verhaal van een mirakel, zoals er in het evangelie zoveel verteld worden. Gemakkelijk blijven we steken in het feit zelf en hebben we minder oog voor de diepere inhoud. Maar Jezus wil zich niet openbaren als de grote tovenaar. Hij wil tonen dat Hij redding brengt. Redding uit onze zondigheid en uit elke vorm van kwaad of onheil. Hij belooft toekomst en hoop waar elke hoop verdwenen is en geen toekomst meer wenkt. Deze blijde boodschap vraagt dat wij nieuwe, andere mensen worden.
Het is zo belangrijk dat kleine woordje ‘Effata’, ga open. Het is het woordje dat de doofstomme mens genezing brengt en van hem een ander mens maakt. De inhoud van dit woordje en van dit wonder kunnen we vatten vanuit een mooie zegen in het sacrament van het doopsel. Het kindje wordt aangeraakt, met olie gezalfd en gezegend, terwijl de priester dit ‘Effata-gebed’ zegt:
- ik zegen je oogjes, dat je oog mag hebben voor al wat mooi is, dat je mag zien wat God je te doen geeft en dat je mensen graag mag zien.
- ik zegen je oortjes: dat je mensen in nood mag horen, en dat je open mag staan voor het Woord van God.
- ik zegen je mondje, om troost en bemoediging te brengen en dat je woorden mag spreken die eerlijk en mild zijn.
- ik zegen je handjes: dat ze leren geven en delen, dat ze nooit moe worden om goed te doen, dat zij sterk en teder mogen zijn.
- ik zegen je voetjes, om je eigen weg te gaan in deze wereld en om niet weg te lopen van jouw eigen levensdoel.
‘Effata’, ga open: het is heel anders dan ‘Sesam, open u’ in het sprookje van Ali Baba. Het is een opdracht om je niet op te sluiten in je zelf, maar om met open armen naar mensen toe te gaan. De wereld is zoveel groter dan ons eigen persoontje, zoveel belangrijker dan ons directe belang.
Jezus staarde zich niet blind op wat alleen Hemzelf aanging. Liefdevol keek Hij mensen aan en ging Hij naar hen toe. Daarom is dat woord zo waar: ‘Alles wat Hij doet, is goed.’
Geplaatst door onze redactie op dinsdag 4 september 2012 om 00:05u (Bron: SJ)
MILAAN (RKnieuws.net) - Op 8 augustus 2012 gaf Kardinaal Martini een (laatste) interview aan zijn medebroeder Georg Sporschill sj. Op 31 augustus 2012 zou hij overlijden. De tekst van dit interview werd door Martini nog herlezen en goedgekeurd. Dit document kan beschouwd worden als het geestelijk testament dat hij nagelaten heeft aan de Kerk, de Kerk waar hij zielsveel van hield.
Onderstaand vindt u deze tekst, vertaald uit de originele versie in het Italiaans.
In welke toestand bevindt de Kerk zich vandaag?
De Kerk is vermoeid in het welvarende Europa en Amerika. Onze cultuur is overtijds. Onze kerken zijn groot, onze kloosters staan leeg. De bureaucratie van de Kerk groeit alsmaar. Onze rituelen en gewaden zijn pompeus … Drukt dit werkelijk uit wie wij zijn vandaag? We gaan ten onder aan onze rijkdom. We lijken op de rijke jonge man die droef wegging toen Jezus hem uitnodigde om zijn leerling te worden. Ik weet dat het niet makkelijk is om alles achter te laten. We zouden op zijn minst mensen kunnen zoeken die vrij zijn en hun medemens nabij, mensen zoals bisschop Romero er een was en de jezuïeten-martelaren van El Salvador. Waar zijn de helden onder ons die ons inspireren? We mogen hen zeker niet opsluiten binnen institutionele grenzen.
Wie kan vandaag de Kerk helpen?
Karl Rahner s.j. gebruikte graag het beeld van het gloeiende houtskool onder de as. In de Kerk van vandaag zie ik zoveel as boven de gloeiende houtskool dat ik vaak overmand word door een gevoel van onmacht. Hoe kan de gloeiende houtskool worden bevrijd om het liefdesvuur terug aan te wakkeren? Eerst en vooral moeten we op zoek gaan naar de gloeiende houtskool. Waar zijn de mensen die overlopen van grootmoedigheid, zoals de barmhartige Samaritaan? Wie heeft een geloof zoals de Romeinse honderdman? Wie is zo enthousiast als Johannes de Doper? Wie durft zo vernieuwend te zijn als Paulus? Wie is zo trouw als Maria Magdalena? Ik raad de Paus en de bisschoppen aan om op zoek te gaan naar 12 echt vrije mensen om hen aan het roer te plaatsen. Mensen die dicht staan bij de armsten en die omringd zijn door jongeren en die nieuwe experimenten lanceren. We moeten ons kunnen meten aan mensen die zo in vuur en vlam staan dat de Geest zich overal kan verspreiden.
Welke middelen beveelt u aan tegen de vermoeidheid van de Kerk?
Ik heb drie belangrijke aanbevelingen.
De eerste is bekering: de Kerk moet haar eigen fouten erkennen en moet een weg bewandelen van radicale verandering, te beginnen met de Paus en de bisschoppen. De pedofilieschandalen zetten ons aan om een weg van bekering aan te vatten. De vragen over seksualiteit en al de thema’s inzake lichamelijkheid zijn hier een voorbeeld van. Ze zijn belangrijk voor iedereen en soms zij ze ook te belangrijk. We moeten de vraag stellen of de mensen nog luisteren naar het advies van de Kerk inzake seksualiteit. Heeft de Kerk in dit domein nog gezag of is zij in de media enkel nog maar een karikatuur?
Mijn tweede aanbeveling betreft het Woord van God. Het Tweede Vaticaans Concilie heeft de Bijbel teruggegeven aan de katholieken. (…) Enkel wie dit Woord ontvangt in zijn hart kan bijdragen tot de vernieuwing van de Kerk en zal wijze antwoorden kunnen geven op persoonlijke vragen. Het Woord van God is eenvoudig en zoekt als gezel een luisterend hart … Noch de clerus noch het kerkelijk recht kunnen de innerlijkheid van de mens vervangen. Al de uitwendige regels, de wetten, de dogma’s werden ons gegeven om de innerlijke stem te verhelderen en voor de onderscheiding van de geesten.
Voor wie zijn de sacramenten? Ze zijn het derde medicijn. De sacramenten zijn geen middel om te straffen. Ze zijn een hulp voor mensen op verschillende momenten van hun levenstocht en wanneer ze het moeilijk hebben. Bieden we de sacramenten aan aan de mensen die nood hebben aan nieuwe kracht? Ik denk aan al diegenen die uit de echt gescheiden zijn, aan de hertrouwde koppels en aan de weder samengestelde gezinnen. Zij hebben nood aan bijzondere bescherming. De Kerk houdt vast aan de onverbreekbaarheid van het huwelijk. Het is een genade als een huwelijk en een gezin slagen. … De houding die we aannemen ten overstaan van weder samengestelde gezinnen zal bepalen of hun kinderen aansluiting vinden bij de Kerk. Een vrouw wordt in de steek gelaten door haar echtgenoot en vindt een nieuwe partner die begaan is met haar en haar drie kinderen. Deze tweede liefde is een succes. Als dit gezin gediscrimineerd wordt, worden niet alleen de vrouw maar ook haar kinderen aan de kant gezet. Als de ouders zich niet meer thuis voelen in de Kerk en haar steun niet ervaren, dan verliest de Kerk de nieuwe generatie. Voor de communie bidden we: “Heer ik ben niet waardig …” We weten dat we onwaardig zijn … Liefde is genade. Liefde is een geschenk. De vraag of uit de echt gescheidenen de communie mogen ontvangen zou moeten worden omgekeerd. Hoe kan de Kerk hulp bieden aan complexe familiale situaties met de kracht van de sacramenten?
Wat doet u zélf?
De Kerk is 200 jaar in vertraging. Waarom wordt er niet aan geschud? Zijn we bang. Bang, eerder dan moedig? Het fundament van de Kerk is geloof. Geloof, vertrouwen en moed. Ik ben oud en ziek en ben afhankelijk van de hulp van anderen. De goede mensen die mij omringen maken het mogelijk dat ik liefde ervaar. Die liefde is sterker dan het gevoel van ontmoediging dat ik soms ervaar als ik kijk naar de Kerk in Europa. Enkel liefde overwint vermoeidheid. God is Liefde.
Ik heb een vraag voor u: “Wat kan u doen voor de Kerk?
‘Wilt ook gij soms weggaan?’, vroeg Jezus ons vorige week heel persoonlijk. En Petrus antwoordde in naam van ons allen: ‘Heer, naar wie zouden we gaan? Alleen Gij hebt woorden van eeuwig leven.’
Vandaag gaan de lezingen daar nog wat verder op in. Hoe eerlijk en oprecht is onze diepste keuze? Leven we enkel voor de schone schijn en het oog van de mensen … of leven we met heel ons hart vanuit de geest van Jezus, die weg, waarheid en leven is?
Eens kwamen de Farizeeën en enkele schriftgeleerden uit Jeruzalem bij Jezus tezamen, en ze zagen dat sommige leerlingen met onreine, dat wil zeggen, met ongewassen handen aten. De Farizeeën en alle andere Joden eten namelijk pas als ze eerst hun vingertoppen gewassen hebben, omdat ze zich aan de traditie van hun voorouders houden. En als ze van de markt komen, eten ze pas als ze zich helemaal gewassen hebben. Zo zijn er nog vele andere tradities waaraan ze zich houden, zoals het schoonspoelen van bekers, kruiken en koperen vaatwerk. Daarom vroegen de Farizeeën en de schriftgeleerden hem: ‘Waarom houden uw leerlingen zich niet aan de tradities van onze voorouders en eten ze met onreine handen?’
Maar hij antwoordde: ‘Wat is de profetie van Jesaja toch toepasselijk op huichelaars als u! Er staat immers geschreven: “Dit volk eert mij met de lippen, maar hun hart is ver van mij; tevergeefs vereren ze mij, want ze onderwijzen hun eigen leer, voorschriften van mensen.”
De geboden van God laat u varen, maar aan tradities van mensen houdt u vast.’
Nadat hij de menigte weer bij zich had geroepen, zei hij: ‘Luister allemaal naar mij en kom tot inzicht. Niets dat van buitenaf in de mens komt kan hem onrein maken, maar wat van binnenuit komt, dat kan de mens bezoedelen.
Want van binnenuit, uit het hart van de mensen, komen slechte gedachten, ontucht, diefstal, moord, overspel, hebzucht, kwaadaardigheid, bedrog, losbandigheid, afgunst, laster, hoogmoed, dwaasheid; al deze slechte dingen komen van binnenuit, en die maken de mens onrein.’
(Marcus 7,1-8.14-15.21-23)
‘EERLIJK VOOR GOD’
Het beeld dat wij ons van Jezus vormen is doorgaans het beeld van een zachtmoedige, minzame man. Iemand die uitzonderlijk goed was en op een unieke wijze meeleefde met het leed van de mensen. Zo leren wij Hem ook kennen in het evangelie, en zo spreekt Hij ons het meeste aan. Hij ging weldoende rond, Hij kreeg medelijden met de mensen omdat ze daar afgetobd neerlagen als schapen zonder herder, Hij genas zieken en dreef duivels uit. En kinderen voelden zich thuis bij Hem. Mooi is dat!
Zo is de grondtoon van zijn persoon: goedheid, mededogen, mildheid. Maar Hij is geen zeemzoete, wereldvreemde dromer. Er is de keerzijde van een verbolgen Jezus, die zijn woede niet wegsteekt en die bijwijlen hard kan terechtwijzen. Zo ging hij woedend tekeer tegen de kooplieden in de tempel en zo sprak hij vaak harde woorden: ‘Wee u, schriftgeleerden en Farizeeën, huichelaars! Gij lijkt op gekalkte graven die er van buiten mooi uitzien, maar van binnen vol zijn met allerhande onreinheid.’
Het evangelie van vandaag past in dit laatste rijtje. Jezus wijst diegenen terecht, die, te pas en te onpas, te koop lopen met hun godsdienstigheid. Dikwijls zijn dat zelfs vooraanstaanden, die alleen lippendienst bewijzen. Zo was het toen. En hoe is het nu, in onze wereld, in onze kerk, in onszelf? Laten wij – elk voor zich – daarop in alle oprechtheid antwoorden.
Vele profeten kregen het aan de stok met leiders die enkel voor het oog der mensen en enkel met de mond God eerden. Ook Jezus, de edelste van alle mensen, Gods eigen Zoon, staat in deze eeuwenlange rij van profeten, die erop hamerden om zich niet enkel met de mond maar van ganser harte naar God toe te keren. Hij heeft er hier op aarde een hoge prijs voor betaald.
In het bewustzijn van deze hoge prijs, vraagt Hij van ons eenzelfde zuiver hart. Daarom een vraagje om af te ronden: ‘Hoeveel tijd hebben we vandaag aan onze binnenkant besteed, om aan de buitenkant oprecht te leven? Eerlijk voor God?'
Meer nog dan anders gaat deze eucharistie over Jezus. In het evangelie noemt Hij zich tot driemaal toe het brood voor het leven van de mensen. Op onze levensweg wil Hij ons sterken en voeden.
Misschien zoeken wij elders wel inspiratie of brood voor ons leven. Dan kan Hij een indringer lijken of vluchten wij Hem …
Intussen waren de Joden gaan morren omdat Hij gezegd had: ‘Ik ben het brood dat uit de hemel is neergedaald.’
‘Dat is toch Jezus, de zoon van Jozef? We weten toch wie zijn vader en moeder zijn? Hoe kan hij dan zeggen dat hij uit de hemel is neergedaald?’
Jezus zei: ‘Ik hoor u bezwaren maken. Toch kan niemand bij mij komen, tenzij de Vader die mij gezonden heeft hem bij me brengt, en ik zal hem op de laatste dag tot leven wekken. Het staat geschreven in de Profeten: ‘Zij zullen allemaal door God onderricht worden.’
Iedereen die naar de Vader luistert en van hem leert komt bij mij. Niet dat iemand ooit de Vader gezien heeft – alleen hij die van God komt, heeft hem gezien. Waarachtig, ik verzeker u: wie gelooft, heeft eeuwig leven.
Ik ben het brood dat leven geeft. Uw voorouders hebben in de woestijn manna gegeten en toch zijn zij gestorven. Maar dit is het brood dat uit de hemel is neergedaald; wie dit eet sterft niet.
Ik ben het levende brood dat uit de hemel is neergedaald; wanneer iemand dit brood eet zal hij eeuwig leven. En het brood dat ik zal geven voor het leven van de wereld, is mijn lichaam.’
(Johannes 6,41-51)
BROOD VOOR ONDERWEG
Enkele weken geleden hoorden we hoe Jezus zijn leerlingen uitzond. Ze mochten niets meenemen voor onderweg, geen brood, geen reistas en geen geld, alleen een herdersstok. Sandalen mochten ze dragen, maar geen extra kleren meenemen. Toch vertrekken de leerlingen niet met lege handen. Ze krijgen een uitrusting die al het andere overbodig maakt: hun kracht ligt in het Woord van God, dat zij spreken.
Eigenlijk is het evangelie vandaag een aanvulling daarbij. Tot driemaal toe zegt Jezus: ‘Ik ben het brood dat leven geeft.’ Geen picknickje voor een uitstap, maar de krachtige voeding voor de lange reis, die ons leven is!
Het lijkt een verwijzing naar de eucharistie, maar Jezus zegt veel meer. Hij spreekt over zijn hele persoon. In alles wat Hij is, in alles wat Hij doet, in de meest omvattende rijkdom van zijn hele wezen is Hij de voeding voor ons leven. Daarom is het zo belangrijk dat we proberen om Hem echt te leren kennen. Dat wij open en ontvankelijk staan voor Hem. Dat Hij zelf almaar meer wezen van ons eigen wezen kan en mag worden.
Een theoloog schreef eens dat hij veel over Jezus had gelezen en gesproken. Toch bleef Jezus een vreemde voor zijn hart. In een stille bezinning sloeg de vonk over. Kennis werd liefde en Jezus werd de energie voor zijn leven.
Dat zegt Jezus: dat Hij de energie voor ons leven is. Hij vervult ons diepste verlangen en geeft ons levenskracht. Die liefde, die ons kracht geeft kan slechts groeien als wij Hem toelaten en ons door Hem laten aanspreken.
Onze levens kunnen erg verschillen, maar het is nodig dat wij stil naar ons diepste ik luisteren. Dan wordt een diep verlangen wakker naar liefde, die ons leven vult. Dan kan ons hart openkomen om Jezus te ontvangen: ‘Min de stilte in uw wezen, zoek de stilte die bezielt, zij die alle stilte vrezen, hebben nooit hun ziel gelezen, hebben nooit geknield.’
Als wij rumoer, drukte en zorgen even achterwege laten voor de rust van het gebed, kan onze liefde openbloeien voor Jezus. Zo kan Hij brood voor ons leven worden. En kunnen wij op onze beurt brood voor de mensen worden.
Vorige week hoorden we het wonder van breken en delen. Vandaag en de volgende weken gaat Jezus daarop verder in een nogal lange toespraak: de broodrede.
Eerst wijst Hij ons er nog eens op dat wij mensen vooral uit zijn op materiële dingen, uiterlijke schijn en zo dikwijls almaar meer willen, terwijl Hij ons oproept om verder te zien: naar alles wat wij broodnodig hebben om als gelukkige, vreugdevolle mensen door het leven te gaan.
Toen de mensen zagen dat Jezus en zijn leerlingen er niet waren, stapten ze in de boten en voeren ze naar Kafarnaüm om hem te zoeken. Ze vonden hem aan de overkant van het meer en vroegen: ‘Rabbi, wanneer bent u hier gekomen?’
Jezus zei: ‘Waarachtig, ik verzeker u: u zoekt me niet omdat u tekenen hebt gezien, maar omdat u brood gegeten hebt en verzadigd bent. U moet geen moeite doen voor voedsel dat vergaat, maar voor voedsel dat niet vergaat en eeuwig leven geeft; de Mensenzoon zal het u geven, want de Vader, God zelf, heeft hem die volmacht gegeven.’
Ze vroegen: ‘Wat moeten we doen? Hoe doen we wat God wil?’ ‘Dit moet u voor God doen: geloven in hem die hij gezonden heeft,’ antwoordde Jezus.
Toen vroegen ze: ‘Welk wonderteken kunt u dan verrichten? Als we iets zien, zullen we in u geloven. Wat kunt u doen? Onze voorouders hebben immers manna in de woestijn gegeten, zoals geschreven staat: ‘Brood uit de hemel heeft hij hun te eten gegeven.’
Maar Jezus zei: ‘Waarachtig, ik verzeker u: niet Mozes heeft u het brood uit de hemel gegeven, maar mijn Vader; hij geeft u het ware brood uit de hemel. Het brood van God is het brood dat neerdaalt uit de hemel en dat leven geeft aan de wereld.’
‘Geef ons altijd dat brood, Heer!’ zeiden ze toen. ‘Ik ben het brood dat leven geeft,’ zei Jezus. ‘Wie bij mij komt zal geen honger meer hebben, en wie in mij gelooft zal nooit meer dorst hebben.
(Johannes 6,24-35)
JEZUS, BROOD VAN EEUWIG LEVEN
‘Ik ben het brood dat leven geeft,’ zei Jezus. ‘Wie bij mij komt zal geen honger meer hebben.’ Het zijn vertrouwde woorden, en misschien spreken ze juist daarom niet echt meer aan. Natuurlijk is er hier een verwijzing naar de eucharistie. Maar er is meer aan de hand. Zelf ben ik dat brood, dat leven geeft, zegt Jezus en zo nodigen deze woorden ons uit om bij onszelf eens na te gaan: ‘Wie is Jezus voor mij? Is Hij het brood van mijn leven? Zoek ik bij Hem de kracht om dag na dag mijn weg te gaan?’
Om Jezus zo innig mogelijk te leren kennen, kijken we naar het hoogtepunt van zijn leven: het laatste samenzijn met zijn vrienden en de kruisgang die toen volgde. Die laatste avond heeft Hij ons een uniek beeld van zijn leven nagelaten. Hij nam brood en brak het en gaf aan ieder een stukje: ‘Dit is mijn lichaam, dit ben Ikzelf, voor u gegeven en gebroken.’ En opdat wij deze les niet zouden vergeten zei Hij nog: ‘Blijf dit doen om mij te gedenken.’
Liefde, die zichzelf wegschenkt en daarvoor gekruisigd wordt: zulke Liefde is Jezus in zijn diepste wezen. In deze Liefde, die het Kruis niet uit de weg gaat, komt Hij tot een Leven dat de moeite waard is. Met de woorden van het evangelie bidden wij: ‘Heer, geef ons dat Brood, dat Leven geeft! Geef ons deze Liefde, die Gij zelf zijt, zodat ook ons leven de moeite waard wordt.’
Er zijn mensen die alles voor zich houden, die niets meedelen, die zich afsluiten voor anderen. Rondom hen is het eenzaam, kil en doods. Maar er zijn ook mensen die, spontaan, meedelen van wat zij hebben, meedelen van wat zij zijn. Bij hen groeit vriendschap, verbondenheid, vreugde. Bij hen zien we het leven in zijn rijkste groei en bloei. Leven in overvloed zien we waar mensen zichzelf geven, breken en delen. Daar ligt de weg naar een waarachtig leven. Daar wordt onze diepste honger, onze diepste hunker gestild waar mensen voor elkaar leven, waar mensen zich geven aan elkaar.
Zo kan Jezus brood of voedsel voor ons leven worden. Als we Hem zo goed mogelijk leren kennen in de stilte van ons hart en als we zo goed mogelijk proberen zijn Leven te leven. Hij dringt zich niet op daarbij, maar zachtjes zegt Hij: ‘Deze weg ben Ik gegaan, gegeven en gebroken, en zo is mijn leven volkomen geworden’. En even zachtjes wenkt Hij ons om, net als Hij, gegeven mensen te worden, ook als ons leven dan soms langs de weg van het Kruis zal lopen.
Vandaag spreekt de eerste lezing ons over de eenheid en de verbondenheid, die tussen mensen kunnen bestaan, en die ons ook zo intens gelukkig kunnen maken.
Verbondenheid, broederlijkheid, liefde, eenheid … we hebben er zoveel woorden voor, we hebben er ook zo'n groot verlangen naar, omdat we op die manier een diepe innerlijke vrede en rust kunnen vinden.
Daarna horen we in het evangelie het wonder van de vermenigvuldiging van de broden en de vissen. Mensen, die in eenheid en verbondenheid leven, vergeten zichzelf en zijn spontaan geneigd tot geven en delen … tot brood vermenigvuldigen .
Enige tijd later ging Jezus naar de overkant van het Meer van Galilea, ook wel het Meer van Tiberias genoemd. Een grote menigte mensen volgde hem, omdat ze gezien hadden welke wondertekenen hij bij zieken deed. Jezus ging de berg op, en ging daar met zijn leerlingen zitten. Het was kort voor het Joodse Paasfeest.
Toen Jezus om zich heen keek en zag dat die menigte naar hem toe kwam, vroeg hij aan Filippus: ‘Waar kunnen we brood kopen om deze mensen te eten te geven?’ Hij vroeg dat om Filippus op de proef te stellen, want zelf wist hij al wat hij zou gaan doen. Filippus antwoordde: ‘Zelfs tweehonderd denarie zou niet voldoende zijn om iedereen een klein stukje brood te geven.’
Een van de leerlingen, Andreas, de broer van Simon Petrus, zei: ‘Er is hier wel een jongen met vijf gerstebroden en twee vissen – maar wat hebben we daaraan voor zoveel mensen?’ Jezus zei: ‘Laat iedereen gaan zitten.’ Er was daar veel gras, en ze gingen zitten; er waren ongeveer vijfduizend mannen.
Jezus nam de broden, sprak het dankgebed uit en verdeelde het brood onder de mensen die er zaten. Hij gaf hun ook vis, zoveel als ze wilden. Toen iedereen volop gegeten had zei hij tegen zijn leerlingen: ‘Verzamel nu de overgebleven stukken brood, zodat er niets verloren gaat.’ Dat deden ze en ze vulden twaalf manden met wat overgebleven was van de vijf gerstebroden die men had gegeten.
Toen de mensen het wonderteken zagen dat hij gedaan had, zeiden ze: ‘Hij moet wel de profeet zijn die in de wereld zou komen.’ Jezus begreep dat ze hem wilden dwingen om mee te gaan en hem dan tot koning zouden uitroepen.
Daarom trok hij zich terug in het gebergte, geheel alleen.
(Johannes 6,1-15)
‘SPREEK TOT ONS OVER GEVEN’
In zijn kleine bundeltje ‘De Profeet’ geeft de Libanese dichter en mysticus, Kahlil Gibran, onder meer een beschouwing over ‘geven en delen’. Het is eens een andere manier om stil te staan bij dat mirakel van vandaag, het wonder van de gerstebroden en de twee vissen.
'Toen kwam er een Rijke naar voor met de vraag:
spreek tot ons over geven.
En de profeet antwoordde:
Je geeft maar weinig,
als je geeft van je bezit.
Alleen wanneer je van jezelf geeft,
geef je ten volle.
Er zijn mensen,
die slechts weinig geven
van het vele dat zij hebben –
en zij geven het om gezien te worden.
Hun verborgen wens maakt hun gaven onrein.
En anderen hebben weinig
en zij geven alles.
Zij geloven in het leven en zijn overvloed,
en hun schatkist is nooit ledig.
Ook zijn er, die met vreugde geven,
en hun vreugde is hun beloning.
En wie met pijn geven,
vinden in de pijn hun doop.
Maar er zijn ook mensen, die geven,
en geen pijn kennen bij het geven,
en die er ook geen vreugde in zoeken
of denken dat het deugdzaam is.
Zij geven
zoals een welriekende plant in de vallei
zomaar uit zichzelf haar geur verspreidt.
Door hun handen spreekt God
en door hun ogen gaat zijn glimlach over de aarde.'
Leven …
en geven, zoals een welriekende plant,
die zomaar uit zichzelf haar geur verspreidt.
Laten wij God danken dat er zulke mensen zijn.
Ieder 'vandaag' heeft zijn eigen kleur.
Iedere dag groeit naar een geheel,
dat onvervangbaar in ons verweven ligt.
Geen dag zonder vreugde of zonder verdriet,
geen schaduw zonder licht.
Zo schuiven de kruimels van de dag
in de schaal van de avond:
blaadjes uit een zonnebloem,
een traan overgebleven van een harde slag,
een half woord dat echt goed deed,
een harde korst die nog niet verteerd is.
Ieder 'vandaag' heeft zijn kruimels.
Je kan ze bijeenpotten, optasten.
Je kan ze 's avonds uitstrooien voor de laatste vogels,
Een klein kindje voelt zich veilig in de armen van mama of papa; een jongen of een meisje, die groter worden, praten graag met een goede vriend of vriendin; man en vrouw kunnen elkaar die geborgenheid bieden. Ook onze kerk is geroepen om in warme hartelijkheid aan mensen dit thuisgevoel te geven, zeker in onze kille, berekende wereld.
Vandaag gaan de lezingen over dit soort van dingen: zorg dragen voor de mensen, die je toevertrouwd zijn, mens voor de mensen zijn, herder als God.
Op een ogenblik dat Jezus en de leerlingen eens willen rusten, blijven de mensen maar toestromen, en we lezen dit enig mooie zinnetje in het evangelie: 'Jezus had met die mensen te doen, want zij waren als schapen zonder herder.'
De apostelen kwamen terug bij Jezus, en ze vertelden Hem alles wat ze hadden gedaan en hoe ze onderricht gegeven hadden.
Hij zei tegen hen: ‘Ga nu mee naar een eenzame plaats om alleen te zijn en wat uit te rusten.’ Want er kwamen en gingen zoveel mensen, dat ze niet eens de gelegenheid hadden om te eten.
Ze gingen in de boot weg naar een eenzame plaats om alleen te zijn. Men zag hen weggaan en velen herkenden hen. Uit alle steden haastten ze zich te voet daarheen en kwamen er eerder aan dan zij.
Toen Hij van boord ging, zag Hij een grote menigte, en Hij had zeer met hen te doen, omdat ze als schapen zonder herder waren, en Hij begon hen uitvoerig te onderrichten.
(Marcus 6,30-34)
HIJ HAD TE DOEN MET DIE MENSEN
Jezus had met die mensen te doen omdat ze er uitzagen als schapen zonder herder. Het klinkt een beetje wonder, want de Joden hadden geen tekort aan priesters, farizeeën en andere wetgeleerden, die heel precies de regeltjes dicteerden. Waarom noemt Jezus hen dan schapen zonder herder? Het antwoord vinden we in zijn vele twisten met de Joodse moraalridders, die alleen maar aandacht schonken aan uiterlijke wetten, zonder enige innerlijke bezieling. Zij preekten enkel verboden en dreigementen en boden geen bemoediging en begrip. Daarom waren zij onwaardige herders!
Jezus spreekt heel anders, helemaal omgekeerd zelfs. Onze verlossing, ons nieuwe leven in vreugde, vrede, vrijheid kunnen we niet zelf verdienen, het is een gave, een Godsgeschenk. Daarom spreekt Jezus weinig over wetten, die God voorschrijft, maar des te meer over zijn barmhartigheid.
Jezus verweet de moralisten van zijn tijd dat ze strenger waren voor anderen dan voor zichzelf. Het gebeurt ook nu: oordelen, veroordelen, uitsluiten. Zo vaak laten we – in naam van Jezus zelf – de liefde doodgaan. Maar die Jezus kunnen we niet vangen in dogma’s of wetten, laat staan in de burcht van ons eigen grote gelijk.
Ook nu zou Jezus te doen hebben met mensen, die uitgesloten worden omdat de wet het haalt op de liefde. Hij zou te doen hebben met mensen, die gewond werden door de slagen van het leven en bij ons niet welkom zijn. Hij zou niet enkel omzien naar de trouwe schapen, maar naar dat ene schaap, dat verloren liep en dreigt verscheurd te worden door de wolven.
Jezus zou niet bekvechten over wetten en dogma’s. Hij zou weer parabels vertellen over de liefde van de Vader. Zonder banbliksems, maar boordevol hoop. Zoals toen zou Hij bemoedigen: wees niet bang als je niet volmaakt bent, zondaars en tollenaars zullen eerder binnengaan in het Rijk van God dan zij, die vol zijn van hun eigen volmaaktheid. Hij heeft ons toch verteld van een farizeeër en een tollenaar, die naar de tempel gingen. Om ons te leren onze eigenwaan op te geven en te vertrouwen op de goedheid van de Vader. Want, als goede Herder, heeft Hij te doen met ons, mensen.
Straks krijgen we twee verhalen over ‘roeping en zending’. Amos was een veehoeder, en plots hoort hij – in zijn dagelijkse bezigheden – de stem van God, die hem weghaalt van achter zijn kudde. Voortaan wordt hij geroepen en gezonden om Gods eigen woord te spreken, en nog wel tot mensen, die daar niet voor openstaan, maar die 1001 andere bekommernissen hebben.
Bovendien spreekt Amos woorden, die zij liever niet horen, want de profeet wijst hen terecht in hun manier van doen.
Ook Jezus zendt op een bepaalde dag zijn leerlingen op pad om zijn goede boodschap van vreugde, van vrede en van vertrouwen aan de mensen te verkondigen.
Verhalen van toen blijven – zoals steeds – verhalen van vandaag.
In die tijd riep Jezus de twaalf bij zich. Hij zond hen twee aan twee voor zich uit, en gaf hun macht over de onreine geesten.
Hij droeg hun op niets mee te nemen voor onderweg, geen brood, geen reistas en geen geld, alleen een stok. Sandalen mochten ze wel dragen. ‘Maar,’ zei hij, ‘trek geen extra kleren aan.’
En ook zei hij: ‘Als jullie ergens onderdak krijgen, moet je daar blijven tot je verder reist.
Maar als jullie ergens niet welkom zijn en de mensen niet naar jullie willen luisteren, moet je daar weggaan en het stof van je voeten schudden als teken dat je niets meer met hen te maken wilt hebben.’
Ze gingen op weg en maakten het goede nieuws bekend om de mensen tot inkeer te brengen. Ze dreven ook veel demonen uit, zalfden veel zieken met olie en genazen hen.
(Marcus 6,7-13)
DE KRACHT VAN ZIJN WOORD ONDERWEG
Dezer dagen zie je ze weer op de wegen, al die auto’s bepakt en beladen: valiezen, tenten, fietsen, surfplanken. En binnenin zijn er de kinderen die boekjes lezen of zich vervelen, die dorst hebben en vragen of het nog ver is. Mensen trekken er op uit, gepakt en gezakt.
Ook Jezus zendt zijn leerlingen op weg, maar niet op vakantie: ze zullen voor Hem uitgaan om Zijn Woord te preken over het Rijk van God, dat op handen is. Merkwaardig is de minimale uitrusting waarmee ze op stap moeten gaan: alleen een stok, een paar sandalen en de kledij die ze dragen. Geen voedsel, geen dubbele kleding, geen reischeques, geen Visakaart.
En toch gaan de leerlingen niet op weg met lege handen. Ze krijgen een uitrusting mee die al het andere overbodig maakt: hun kracht ligt in het Woord van God, dat zij spreken.
Het wordt altijd herhaald, als mensen gezonden worden: ‘wees niet bang, je steunt immers niet op aardse zekerheden, maar je kracht ligt bij de Heer.’ Ga in vertrouwen want de Heer zelf gaat met je mee. Geloof in de kracht van zijn Woord. Zijn Woord alleen is je sterkte, de rots waarop je bouwt. En dat Woord zal die mensen aanspreken, die open en ontvankelijk zijn voor alles wat deugd heet en lof verdient, voor alles wat goed en edel is.
Wees ook niet verbaasd, zegt Jezus, dat je soms niet welkom bent. Wie Gods Woord verkondigt mag tegenwind verwachten. Blijf niet daar, waar die openheid voor het woord van God ontbreekt. Ga daar weg en schud zelfs het stof van je voeten zodat je niets uit die streek meedraagt en zelf niet door die kwade geest bezoedeld wordt.
Maar waar het Woord van God wel ingang vindt, verdwijnt elke slechte geest en worden duivels uitgedreven. Verbondenheid groeit en echte liefde haalt het. Er is geen berekening meer, geen eigenbelang dat alles overwoekert. Wat menselijkerwijze onmogelijk lijkt, wordt dan mogelijk: een nieuwe aarde die als een hemel is, door die nieuwe geest die mensen omkeert.
Laten we hopen dat er altijd mensen zullen zijn die alleen met een stok en een paar sandalen woorden blijven spreken vol hoop en verwachting. Woorden van Jezus, opdat wij leven zouden hebben, leven in overvloed.
De zending van Jezus in Galilea lijkt mislukt: zijn eigen dorpsgenoten wijzen Hem af! Alles was nochtans goed begonnen: succes, bewondering, waardering, volgelingen … en dan beginnen de roddels en wordt hij verdacht gemaakt: 'Waar haalt Hij dat vandaan? Hij is toch maar iemand zoals wij!'
Destijds was het zo voor Jezus, eeuwen vroeger had de profeet Ezechiël het ook al meegemaakt … en ook vandaag gebeurt het nog met mensen.
Jezus trok weer verder en ging naar zijn vaderstad, gevolgd door zijn leerlingen.
Toen de sabbat was aangebroken, gaf hij onderricht in de synagoge. Vele toehoorders waren stomverbaasd en zeiden: ‘Waar haalt hij dat allemaal vandaan? Wat is dat voor wijsheid die hem gegeven is? En dan die wonderen die zijn handen tot stand brengen! Hij is toch die timmerman, de zoon van Maria en de broer van Jakobus en Jozef en Judas en Simon? En wonen zijn zusters niet hier bij ons?’ En ze namen er aanstoot aan.
Jezus zei tegen hen: ‘Nergens wordt een profeet zo miskend als in zijn eigen stad, onder zijn verwanten en huisgenoten.’
Hij kon daar geen enkel wonder doen, behalve dat hij een paar zieken de handen oplegde en hen genas. Hij stond verbaasd over hun ongeloof.
Jezus trok rond langs de dorpen in de omtrek en gaf er onderricht aan de mensen.
(Marcus 6,1-6)
'HEEL GEWONE MENSEN?'
De mensen van zijn eigen dorp, die Jezus hadden zien opgroeien, hebben het moeilijk om in Hem te geloven. Het lijkt wel wat op wat we de voorbije tientallen jaren zagen gebeuren: velen, die Hem thuis en op school leerden kennen en geboeid waren door die vele verhalen over Hem, hebben ondertussen afgehaakt.
In onze cultuur van prestatie en prestige, rijkdom en schone schijn valt die kleine, kwetsbare Jezus uit de toon. Met zijn mooie ideeën is Hij toch maar schoontjes aan een kruis genageld. Misschien zijn wij gewoon geraakt aan Jezus, en zien wij het wonder en het ongewone van zijn leven en zijn boodschap niet meer. In onze tijd, met altijd nieuwe beelden om te bekijken, met altijd nieuwe kranten en boeken om te lezen, in onze tijd van zoveel en zo vlug, riskeert Hij verouderd te geraken. Daarom is het nodig om regelmatig opnieuw stil te staan bij zijn oude woorden. Om Hem niet te vergeten, uit gewoonte. Om de uitzonderlijke grootsheid van zijn Persoon niet te laten ondersneeuwen door de banaliteit van zoveel vluchtige, opgefokte impressies.
Vandaag leert het evangelie ons ook nog, dat God tot ons komt in simpele, gewone mensen. Misschien zijn er wel zulke mensen, heel dicht bij ons, zonder dat wij hen opmerken, mensen, die gestalte geven aan de Geest van Jezus. Zien wij hen, horen wij hen, merken wij hen op vandaag, die mensen in de Geest van Jezus?
Op Pinksteren werd ons een beeld geschetst van zulke mensen, die leven in die Geest van Jezus, waar Paulus schrijft: 'de vruchten van de Geest zijn liefde, vreugde, vrede, geduld, vriendelijkheid en trouw, zachtheid en ingetogenheid.'
In zulke mensen leeft Jezus verder, door hun mond worden ook vandaag zijn woorden gesproken, door hun hart en handen blijven zijn wonderen gebeuren.
De koning lachte vertederd toen zijn dochtertje, haar vruchteloze pogingen om rechtop te lopen opgevend, over het tapijt naar hem toe kroop, zich aan zijn blaud optrok en hem, de onbekende man, vragend aankeek. Op het punt weer te vallen, greep ze met beide handjes zijn wijsvinger vast en hield zich zo, als een lokeendje heen en weer deinend, in evenwicht.
Amaury had nooit veel tijd voor zijn familie gehad: niet eens voor zichzelf. Maar in het leven van ieder man, denk ik, komt het uur waarop hij gaat verlangen naar wat hij heeft gemist of naar datgene waarvan hij, andere waarden hoger schattend, vrijwillig afstand heeft gedaan: het geluk ergens thuis te zijn en te worden verwacht. Ik geloof nog altijd dat, op die snikhete zomeravond in Nablus, voor Amaury dat uur was aangebroken en hij, neerkijkend op het blonde hoofdje van zijn kind, voor het eerst de last voelde van een door velen benijde macht, de druk van de wellicht té duur betaalde koningskroon.
Twijfelen aan zichzelf is gevaarlijk. En ook nutteloos. Want wie kan, halverwege het leven, rechtsomkeert maken? Alleen heiligen en dwazen luisteren naar het fluiten van de magische vogel die de reiziger weglokt van druk betreden paden, het geheimzinnige woud in; zonder spijt – ja, zonder herinnering aan wat ze moeten achterlaten – lopen ze zorgeloos en vrij, onbekende vreugden en onbekend verdriet tegemoet. Amaury was geen heilige, noch een dwaas. Hij was slechts een man wie men geleerd had dat plicht vóór alles gaat – een plicht die hij niet zelf had gekozen, maar die hem door God werd opgelegd. Wat hij nu voelde en verlangde was het tegengestelde van wat hij zijn leven lang had gedaan, een verraad van de idealen die hem als kind waren voorgehouden, en die hij, vaak met lijfsgevaar, had verdedigd. Daarom zei hij:
Vandaag horen we in het evangelie een wonderverhaal, dat tegelijk één van de mooiste en ook één van de pijnlijkste is: de opwekking van het dochtertje van Jaïrus.
Het doet altijd pijn te horen dat een kind gestorven is; maar anderzijds valt dit verhaal op door het tedere taalgebruik.
Mogen wij eruit leren om mensen die gebukt gaan onder een groot verdriet met zachtmoedigheid en tederheid tegemoet te treden.
Toen Jezus weer met de boot was overgestoken, verzamelde er zich een grote menigte bij hem, en hij bleef aan het meer. Een van de leiders van de synagoge, die Jaïrus heette, kwam naar hem toe, en toen hij Jezus zag viel hij aan zijn voeten neer.
Hij smeekte hem dringend: ‘Mijn dochtertje ligt op sterven; kom haar de handen opleggen om haar te redden en te zorgen dat ze in leven blijft.’ Hij ging met hem mee. Een grote menigte volgde hem en verdrong zich om hem heen.
Nog voor hij uitgesproken was, kwamen enkele mensen tegen de leider van de synagoge zeggen: ‘Uw dochtertje is gestorven, waarom valt u de meester nog lastig?’ Maar Jezus hoorde dat en zei tegen de leider van de synagoge: ‘Wees niet bang, maar blijf geloven.’
Hij stond niemand toe om met hem mee te gaan, behalve Petrus, Jakobus en Johannes, de broer van Jakobus. Ze kwamen bij het huis van de leider van de synagoge en zagen daar een groep mensen die luid stonden te huilen en te weeklagen.
Hij ging naar binnen en zei tegen hen: ‘Waarom maken jullie zo’n misbaar en huilen jullie? Het kind is niet gestorven, het slaapt.’ Ze lachten hem uit. Maar hij stuurde hen allemaal naar buiten en ging met de vader en moeder van het kind en de leerlingen die bij hem waren, de kamer van het kind binnen. Hij pakte de hand van het kind vast en zei tegen haar: ‘Talita koem!’ In onze taal betekent dat: ‘Meisje, ik zeg je, sta op!’ Meteen stond het meisje op en begon heen en weer te lopen. Ze was twaalf jaar. Iedereen was met stomheid geslagen. Hij drukte hun op het hart dat niemand dit te weten mocht komen, en zei dat ze haar te eten moesten geven.
(Marcus 5,21-24 en 35b-43)
MEISJE, IK ZEG JE: STA OP!
Bij dit mooie, maar pijnlijke wonderverhaal zou ik liever geen grote woorden willen plaatsen; ik zou maar één kort zinnetje uit het hele verhaal willen lichten: Jezus pakte de hand van het kind en zei tot haar: ‘Meisje, sta op!’
Het deed me meteen denken aan twee dingen die mij onlangs nogal aangesproken hebben. Twee jonge ouders vertelden me over hun dochtertje dat zij jaren geleden bij een ongeval verloren hadden. Ik wist niet wat te zeggen bij zoveel onbegrijpelijk leed: mijn theologie en menselijke wijsheid schoten tekort, maar ik was getroffen door de rust en vrede die zij uitstraalden, en ik vroeg hen hoe zij daartoe gekomen waren.
Het waren eenvoudige mensen en in schamele woorden hebben zij iets gezegd over hun geloof in de liefde van Jezus, die sterker is dan de lichamelijke dood. Hun eenvoudig geloof heeft mij meer gesterkt dan vele boeken.
Het tweede is een gebed, dat ik onlangs las. Ik geloof dat de woorden ervan goed kunnen zijn voor ons allen:
'Heer Jezus,
soms voel ik me haast verloren
in de wereld, in mijzelf, in ontmoetingen.
Spreek dan uw woord tot mijn hart:
sta op, ga in vrede je weg…
Soms ben ik terneergeslagen,
zonder kracht, zonder perspectief.
Spreek dan uw woord in mijn hart:
sta op, vat moed, leef, bemin…ga naar anderen toe.
En laat mij die woorden voortspreken,
overal waar levensmoed is gekwetst.
Moge het ook voor ons zo zijn: dat wij meer geneigd zijn tot een eenvoudig, kinderlijk geloof, dan tot grote woorden, die ons hart niet raken.
‘Hoe kan het toch zijn, zo heb ik mij dikwijls afgevraagd, dat een gebeurtenis of proces zo geheel anders verloopt dan de aanzet deed vermoeden? Ik bedoel niet het grote, mythische begin van alle dingen in een gemakkelijk te idealiseren voortijd en de val daaruit in de geschiedenis, waar de mythe tot barre feiten verklontert, maar een soort van parallel daarvan op de veel kleinere en met minder risico’s waar te nemen schaal van het persoonlijke en interpersoonlijke affectieve leven, de verstarring van wat ergens in de warme bodem van het gevoelsleven ontsproten is tot een rituele grimas of een maatschappelijk maniertje.
Het is de verkilling en de bevriezing van irrationele levensuitingen op hun weg van het binnenste binnen naar het buitenste buiten. Geen enkele uiting, zo schijnt het, kan over de gapende kloof tussen impuls en instituut springen zonder tevoren haar eigenlijke gewicht en haar authentieke ernst en daarmee de zwaarte van haar substantie af te leggen.
Wat als idealisme begint kan zich aldus niet handhaven zonder tot een bureaucratisch en tiranniserend instituut te ontaarden: de impuls treedt terug en het instituut, waaraan hij het aanzien heeft gegeven, bestaat mechanisch en hardvochtig voort en gaat zijn eigen wegen, desnoods nog eeuwen, ja millenniën na het sterven van de geest. In deze zin heeft Kierkegaard in zijn laatste jaren het geïnstitutionaliseerde christendom ervaren en beschreven.’
(Verhoeven, Corn : ‘Het Leedwezen. Beschouwingen over troost en verdriet, leven en dood. Bilthoven, Ambo, 1971, p. 9)
Van in de oudste tijden vierden de christenen de geboorte van Johannes de Doper. Hij had de grootse roeping om de mensen voor te bereiden op de komst van de Verlosser.
Geen simpele opdracht … want van nature gaan mensen andere wegen, dan die wegen die tot verlossing, diepe vreugde en volkomen leven leiden.
Johannes heeft die opdracht echt ter harte genomen, met een totale overgave en toewijding, en letterlijk totterdood: de trouw aan zijn profetische taak heeft hem het leven gekost.
In die tijd trad Johannes de Doper op in de woestijn van Judea. Hij verkondigde: ‘Kom tot inkeer, want het koninkrijk van de hemel is nabij!’ Dit was de man over wie de profeet Jesaja sprak, toen hij zei: ‘Luid klinkt een stem in de woestijn: ‘Maak de weg van de Heer gereed, maak recht zijn paden.’’ Johannes droeg een ruwe mantel van kameelhaar met een leren gordel; hij voedde zich met sprinkhanen en wilde honing. Uit Jeruzalem, uit heel Judea en uit de omgeving van de Jordaan stroomden de mensen toe, en ze lieten zich door hem dopen in de rivier de Jordaan, terwijl ze hun zonden beleden.
Toen hij zag dat veel Farizeeën en Sadduceeën op zijn doop afkwamen, zei hij tegen hen: ‘Adderengebroed, wie heeft jullie wijsgemaakt dat je veilig bent voor het komende oordeel? Breng liever vruchten voort die een nieuw leven waardig zijn, en denk niet dat je bij jezelf kunt zeggen: Wij hebben Abraham als vader. Want ik zeg jullie: God kan uit deze stenen kinderen van Abraham verwekken!
De bijl ligt al aan de wortel van de boom: iedere boom die geen goede vrucht draagt, wordt omgehakt en in het vuur geworpen. Ik doop jullie met water ten teken van jullie nieuwe leven, maar na mij komt iemand die meer vermag dan ik; ik ben zelfs niet goed genoeg om zijn sandalen voor hem te dragen.
Hij zal jullie dopen met de heilige Geest en met vuur; hij houdt de wan in zijn hand, hij zal zijn dorsvloer reinigen en zijn graan in de schuur bijeenbrengen, maar het kaf zal hij verbranden in onblusbaar vuur.’
(Matteüs 3,1-12)
PROFEET EN WEGBEREIDER
‘Er kwam iemand die door God was gezonden; hij heette Johannes. Hij kwam als getuige, hij moest getuigen van het licht, opdat allen door hem tot geloof zouden komen.’ Zo schrijft Johannes, evangelist, over zijn naamgenoot, de Doper. Daarom noemen we hem ‘Profeet en Wegbereider’.
EEN PROFEET PREDIKT NIET ZICHZELF. Het gaat niet om zijn eigen persoontje, maar hij verwijst naar iemand die groter is. Dikwijls spreken zij Gods woord en vertolken zij Gods toorn, bij mensen die op een godvergeten wijze leven. In dezelfde zin wijst Johannes Jezus aan, als de mens op wie het aankomt, die langverwachte Messias of Toekomstmens, voor wie hij het pad effent.
Zo wordt een profeet EEN TEKEN VAN TEGENSPRAAK. Wie Jezus aanwijst als de mens op wie het aankomt, is niet welkom bij diegenen, die alleen zelf in het zonnetje willen staan, en anderen het licht in de ogen niet gunnen. Wie van Jezus spreekt of de aandacht op God vestigt, MOET botsen met gevestigde machten, die alleen eigen voordeel, aanzien en belang zoeken. Gods plan met de mens gaat radicaal in tegen de donkerste driften van het EIGEN IK.
Daarom beuken profeten in op diegenen, die met de ellebogen aan de top geraakt zijn, religieus of politiek. Daarom had ook Jezus zelf het aan de stok met de hogepriesters en de farizeeën, net zoals vandaag over Johannes gezegd wordt: ‘Adderengebroed! Hoe kunt gij denken dat ge aan de dreigende toorn van God zult ontkomen?’ Het zou nogal een bom zijn als vandaag een nieuwe Johannes zou opstaan, en zo zou spreken tot diegenen, die in naam van God en voor het welzijn van de mensen gezag uitoefenen, op burgerlijk of kerkelijk vlak.
Het leven van Johannes kende geen happy end. Op last van Herodes werd hij onthoofd, want die zag niet meer wat schoon en edel is, omdat zijn geest beneveld was door zijn laagste driften.. Zo verliep het ook met Jezus: leiders hebben lange tenen en dulden geen tegenspraak, en daarom MOEST HIJ aan het kruis. Zoals zovelen, die net als Hij, het beste voorhebben met weerloze mensen, en daarom door de satans van deze wereld vermoord of vertrapt worden.
Maar Jezus is verrezen! Jezus blijft verrijzen en leeft voort, terwijl zoveel heersers door de geschiedenis uitgespuwd werden: Nero uit het oude Rome, de pausen van de Middeleeuwen, de Nazi’s van Hitler, de slippendragers van Stalin en zoveel anderen.
GERECHTIGHEID GESCHIEDT! Soms is het lang wachten, maar het is de hoop voor ons en alle kleine mensen. Daarom bidden we: Heer, zend ons profeten!
