TIEN VERHALEN

OVER KINDEREN UIT DE SERTÃO 1

INLEIDING

De komende weken zal regelmatig een verhaal verschijnen dat geschreven werd door mijn vriend Frans Verhelle, die nu al ruim 21 jaar als missionaris werkzaam is in het Noordoosten van Brazilië, de Nordeste, zoals ginder en ook wel eens hier gezegd wordt. Van bij het begin moeten we weten dat de Nordeste toch wel de armste streek van Brazilië is … ook al blijven er – gezien de enorme ongelijkheid van vermogens en inkomens – in deze regio onvoorstelbare verschillen bestaan, als gevolg van een politiek en economisch systeem dat vaak nog ultra-liberaal is. De recent verkozen president Bolsonaro is een uitgesproken voorstander van zulk doorgedreven liberalisme, dat eigenlijk meer thuishoort in de 19^de dan in de 21^ste eeuw. Bolsonaro, die ook wel de Trump van de tropen genoemd wordt, schrikt er niet voor terug om bij tijd en wijle bijzonder brutale en choquerende uitspraken te doen. ‘What’s in a name?’ Laten we het hier beperkt houden tot één voorbeeld. Tijdens de campagne vóór de verkiezingen zei hij onder meer dat ze er in de Nordeste beter aan zouden doen om hooi te leren eten! Inderdaad, een manier van spreken die ons laat verstaan hoe hij aan zijn ‘koosnaampje’ van Trump der tropen geraakt is! Vandaag laten we Frans zichzelf voorstellen.

Beste vrienden,

Ik verblijf nu al twintig jaar in Bahia – Brazilië. Nu en dan heb ik wat geschreven voor mijn vrienden in België. Ondertussen ben ik ook 76 geworden en ben ik 50 jaar priester. Ik heb steeds veel tijd besteed aan personen met beperkingen, 35 jaar in België en 20 jaar in Brazilië.

Ik heb tien verhalen geschreven over kinderen in onze streek, echt en waar gebeurd.  ‘Biechtewaar’  zeggen ze in mijn streektaal. Het tiende verhaal is een verzinsel. Het is het verhaal over de tien kleine negertjes. En toch is het ook echt gebeurd maar alleen een beetje anders.

Let even op. Wie gevoelig is voor racisme moet begrijpen dat het woord ‘neger’ (‘negro’ in het Portugees) hier geen negatieve bijklank heeft. ‘Preto’ daarentegen (dat letterlijk ‘zwart’ betekent) wordt hier niet getolereerd. Vertel hier dus niet aan een neger dat hij zwart is want daar komt heibel van. In Brazilië zijn er – in het taalgebruik – geen zwarten maar wel veel negers. Wel zitten de kerken hier op zondag nog zwart van het volk in alle betekenissen van het woord!

‘Kinderen uit de sertaõ’ gaat natuurlijk over de sertão. De sertão is een bijzondere biotoop in het Noordoosten van Brazilië met een eigen volkscultuur, de ‘Cultura Sertaneja’ de cultuur, ook wel de leef- en denkgewoonten van de sertão.. Het is een semi-aride streek met soms veel regens maar ook periodes van droogte die jaren kunnen aanhouden. Als het regent is de sertão zeer groen met veel gras en bloemen. Bij aanhoudende droogte is alles droog en sterft het vee van honger en dorst. De sertão lijkt dan wel een woestijn. Water is de grootste bekommernis van de sertanejos, de bewoners van de sertão.

De centrale figuur in de sertão is de ‘vaqueiro’, die met het vee meetrekt (het woord is afgeleid van ‘vaca’, Portugees voor ‘koe’). De begroeiing bestaat uit lage doornige struiken en bomen die een lange droogte kunnen doorstaan, de caatinga! Daarom beschermen de vaqueiros zich met een zware lederen kledij en een bolrond lederen hoofdeksel die als helm dient. https://pt.wikipedia.org/wiki/Vaqueiro

Veel leesgenot, Padre Francisco Verhelle, fransverhelle@gmail.com .

Ik publiceer ook een nieuwsbrief over ons project voor personen met beperkingen. Wil je die ontvangen laat het dan weten langs mijn email. Deze teksten mogen vrij verspreid worden maar laat dan iets weten als je die kopieert en wil de bron vermelden.

En beloofd, biechtewaar: volgende keer is er een verhaaltje!