EEN OVERWEGING BIJ ALLERZIELEN

OVER STUURLOOSHEID IN HET LAND VAN DE GLIMLACH

Klinkt het ongezond, dat ik als enige bezoeker het in mijn hoofd haal om bovenop de grote zandheuvel te klimmen in de hoek van het kerkhof? De heuvel is met gras begroeid, maar onderaan aangewerkt met hopen grafaarde, opgeschept met een wiellader. Onzorgvuldig gezeefd ook, want er liggen resten van bloemstukken doorheen, vermolmde planken van lijkkisten en verroeste hengsels. Misschien ook ribbenkasten.

Geen mooiere plek om de vergankelijkheid te overstijgen, dan bovenop deze knekelhoop. Ieder zijn zaligheid. Ik herken de graven beneden, want ik hielp er vele vullen. Ik zie het graf van Mark Mongool. Dertig werd hij, en alzeleven misdienaar. Hij is intussen zalig, want hij had geen andere keuze dan nederig van hart te zijn.

De zerk van Thérèse Troosteloos. Kapot van verdriet om haar vermoorde zoon. Ze voelt zich intussen zalig, want hij is haar daarboven aan het troosten.

Vluchteling Kyril de Zachtmoedige, een root verder. Dood van zieke nieren na acht jaar zonder papieren. Nu zalig grootgrondbezitter in de hemel. En toevallig twee graven verder Theo Blijleven. Liep zich te pletter om voor Kyril gerechtigheid te vinden. Voorgoed in een zalig verzadigde rust.

In perk zestien: John Barmhart in een praalgraf. Ik vermoed hem ook zalig, want hij zat boordevol erbarmen tegenover zijn oudere werknemers, die hij ondanks verliezen toch hield.

Vlak bij de heuvel ligt Karel Sauber, gestorven priester en groot kunstenaar in het loslaten van dingen die hem beletten om God te zien. Van zijn zielenzaligheid ben ik absoluut zeker. En Catharina Vredebregt ligt daar, het schoolhoofd. Al vóór haar dood geroemd, omdat ze altijd haar kalmte wist te bewaren, alles en iedereen tot vrede bracht en nu definitief door God geprezen wordt.

Ik zie het bemoste perk met de gevallen weerstanders die vochten voor de zaligheid van hun vaderland en er het koninkrijk van de hemel bovenop kregen. Van op ‘mijn bergje’ ontdek ik plotseling dat de zaligheden hier dik gezaaid liggen.

Vreemd heiligenbeeld. Allemaal mensen die me blijven inspireren, telkens ik bij mezelf weinig nederigheid of armoede of ondermaatse barmhartigheid bespeur. Maar ze waren ook zondaars, boordevol onvermogen en gemiste kansen.

Dit netwerk van zaligen is nog geen gemeenschap van heiligen. Daarom moeten we Allerheiligen en Allerzielen maar kort bij elkaar houden.

Plots zie ik de indrukwekkend aanwezige buste van een minzame snelheidsgek met stuurwiel. Ik kan hem niet plaatsen. Tot ik hem beter bekijk en twee dingen ontdek die me helemaal vertellen wat hier aan de hand is. Het afgebroken stuur doet denken aan de stuurloosheid van wie dood ging en de greep op het leven verloor. Tegelijk aan wie achterbleef, volkomen stuurloos en zwalpend tussen deugddoende en pijnlijke herinnering. De man heeft in al zijn stuurloosheid echter een verbazend mooie lach om de mond. Alsof het hem intussen geen lor kan schelen dat hij de laatste berm van het leven niet haalde.

Die lach vertelt een christen meer over de dood dan de stuurloosheid. Heiligen moesten niet eerst doodgaan om hem al om hun lippen te hebben. Ze waren zo geladen met evangelische brandstof, dat ze er zeker van waren op hun bestemming te geraken. Ze hadden Gods feilloze gps op zak en konden daardoor glimlachend hun medemensen richting geven. Omdat God die glimlach van hen zo bijzonder vond, bedacht Hij hen met het cadeau van de heiligheid en vroeg Hij zijn Kerk hen vandaag te vieren.

Zullen we doen!

(Ronald Sledsens, Kerk en Leven 28 oktober 2009)

P.S.: wegens auteursrechten kan ik de foto op het graf van de Franse autocoureur Léon Théry (1879-1909 hier niet publiceren. Het is naar hem en deze foto dat in de tekst hierboven verwezen wordt.