|
Korte kennismaking met Mundo Novo
Zowat 150 jaar geleden was er eens een jonge man, van goede komaf wat het bezit betreft, die zijn familie gedag zei, op zijn paard sprong, en de wijde wereld introk. Nee, dit is geen nieuwe versie van de parabel van de verloren zoon, al was het toen ook een beetje zo. Hier gaat het om het ontstaan van Mundo Novo.
Eigenlijk weet ik niet met zekerheid of die jonge man nog wel zo heel jong en onbezonnen was, dat lijkt mij zelfs weinig waarschijnlijk. Maar dat andere, dat paard en die goede komaf, dat zal wel historisch juist zijn. Maar waarschijnlijk trok hij er niet alleen op uit, alweer een verschil met die mooie parabel. En hij trok ook niet op reis om in de kortste keren zijn geld te vertieren in Lierke Plezierke. Integendeel, er viel in die tijd nog heel wat te ontdekken in Brazilië. Vandaag kunnen wij ons dat moeilijk voorstellen, want je kan nu al een lapke grond op de maan kopen, maar in het midden van de 19de eeuw waren er nog heelder stukken Brazilië die van niemand waren en die dus dringend van iemand moesten worden.
Tegenwoordig ga je, als je zulke plannen hebt, naar de notaris, maar die al dan niet zo jonge man had een beter idee, en dacht: ik spring op mijn paard, en ik ga eens kijken hier of daar. Zijn betovergrootvader had dat een paar eeuwen voordien ook gedaan, die had wel niet zijn paard gezadeld, maar had een boot gekocht en was met man en macht uit Portugal gekomen, om te kijken of er aan de andere kant van t water nog iets te rapen viel. Zo gezegd, zo gedaan dus. Onze man reed een dagreis ver, sloeg zijn tent op, maakte een kampvuur, sliep eens lekker en reed toen verder, tot hij na enkele dagen al honderden kilometers ver van de kust en de Oceaan en Salvador was, volop in het binnenland. Op zekere dag vond hij een plaats die op het eerste gezicht nog van niemand was, en die vanaf nu dus van hem zou zijn.
Op zichzelf was dat al een meevaller: wat van niemand was, was nu van iemand, en die iemand was hijzelf, je zou voor minder juichen. Maar er was nog veel meer! Omdat dat land voorheen van niemand was, was het nog ongerept, een parel puur natuur, met bos en berg en dal. Een lust voor het oog. Dat vond de man ook, en al was hij welopgevoed en had hij geleerd zijn emoties in te tomen en twee keer na te denken, het was allemaal zo mooi en het was allemaal van hem, dat werd hem toch te machtig en hij zong het uit: Que mundo novo! Vrij vertaald, wat een pracht van een nieuwe wereld! En zo werd die parel puur natuur van toen het Mundo Novo van vandaag.
Of dat allemaal historisch waar is, weet ik niet zeker, maar de mensen hier vertellen het zo. Zowat 150 jaar geleden is het stadje Mundo Novo ontstaan omdat het toevallig ontdekt of gevonden werd door een wat late ontdekkingsreiziger die op zoek ging naar wat er nog te vinden was. En daar lag dan plots een stukje ongeschonden schoonheid, zo aantrekkelijk en zo lief, een echte Nieuwe Wereld, een echte Mundo Novo.
Nu is Mundo Novo een klein stadje op zowat 350 kilometer van Salvador, bijna lijnrecht het binnenland van Bahia in, op ongeveer 12 graden zuiderbreedte, dus nog volop in de tropen. Maar dit woord tropen kan misleidend werken. Er is hier geen sprake meer van regenwoud of dagelijkse tropische regens in de vooravond. In de eerste 100 jaar van zijn bestaan is Mundo Novo grondig ontbost, en de parel puur natuur heeft jaar na jaar meer te lijden onder de dorheid en de droogte.
Ook het woord stadje kan ons misleiden. Mundo Novo heeft in zijn geheel een oppervlakte, die je kan vergelijken met een halve provincie in België. Het centrum, het eigenlijke stadje, telt zowat 10.000 inwoners. Daarnaast heb je nog een dertigtal wijken, van verschillende grootte, waar in totaal nog eens ongeveer 15.000 mensen wonen. Die verschillende kleine woonkernen liggen doorgaans vier, vijf kilometer van elkaar. Tussenin heb je soms braakliggende heuvels, die voor niets gebruikt worden. Je vindt ook weiden, meestal schraal begroeid, waar wat vee op graast, een soort koeien, de zeboes. En dan heb je nog de roça, dat is geen echte woonkern, maar kleine stukjes grond waar eenvoudige boerenmensen hun eigen klein stukje grond kunnen bebouwen. Deze mensen zijn verre van rijk, maar al bij al zijn zij dikwijls beter af dan vele anderen, omdat ze doorgaans op een eigen lapke grond voldoende kunnen telen om in eigen voeding te voorzien. De meesten kunnen zelfs meer verbouwen dan ze zelf nodig hebben en dus wekelijks de markt doen met groenten en fruit van eigen kweek.
Op het grondgebied van Mundo Novo vind je dan nog een tiental grote fazendas, dat zijn zeer grote boerderijen, waarvan de eigenaars veelal in Salvador wonen. Daar oefenen zij dan hun hoofdberoep uit. Zij zijn de weinige hooggeschoolden met een universitair diploma, dokter, ingenieur of iets gelijkaardigs. Naast dat hoofdberoep hebben zij dan een bijzonder lucratieve bijverdienste aan hun fazenda. Eigenlijk is het woord zelf best leuk: fazenda is afgeleid van het Portugese woord voor doen, en met een beetje zin voor ironie zou je fazenda dus kunnen vertalen door doeningske, zoals ze in West-Vlaanderen destijds een klein boerderijtje noemden. Maar hier zijn de doeningskes toch wel flink uit de kluiten gewassen. Enkele jaren geleden kon ik zo een fazenda bezoeken, niet eens de grootste van Mundo Novo. De eigenaar, een ingenieur in Salvador, liet ons zijn eigendom zien. Het ging om meer dan 150 paarden, en ruim 1000 (duizend) stuks rundvee. Het was overigens niet zijn enige boerderij: in totaal bezat hij 4 fazendas op diverse plaatsen in Bahia. Elke fazenda heeft dan zijn eigen beheerder, die in een behoorlijk huis woont, zij het minder luxueus dan de woning waar de eigenaar af en toe even op bezoek komt. De meeste arbeiders wonen in een klein huisje, eerder armtierig doorgaans, op grond van de fazenda. Meestal is er ook een eigen schooltje, met één klasje waarin de kinderen van verschillende leeftijd, samen wat onderwijs krijgen.
Toerisme is er niet echt in Mundo Novo, maar je zou van twee toeristische attracties kunnen spreken: enerzijds het mooie dorpsplein, en anderzijds de hoogste heuvel met de kapel van Sint-Judas Tadeüs. Op het dorpsplein vind je, vanzelfsprekend, de hoofdkerk, een hooggelegen imposant gebouw, dat je bij manier van spreken de kathedraal van Mundo Novo zou kunnen noemen, omdat het bouwwerk zo indrukwekkend is. Heel het stadje is bijzonder heuvelachtig, eigenlijk vind je nergens een stuk dat echt vlak is. De straten zijn meestal erg steil, ook om naar de kerk te komen. Als je dan aan de voet van de kerk komt, blijven er nog 29 trappen te doen.
En elke zondagavond om halfacht loopt deze kathedraal vol met enthousiaste mensen van alle leeftijden, die biddend, zingend en handenklappend hun geloof vieren. Vol vreugde.
|
