CHRISTUS

Buiten op zee is hij gestorven,

roemloos, zonder geschiedenis.

O, in het donker van storm en regen

heb ik zijn naam nog geroepen, in doodsangst

wildweg beloofd al wat ik geleerd had

te moeten beloven in nood en berouw,

maar hij was zoek tussen golven en wolken,

nergens meer tussen hemel en aarde.

Michel van der Plas

(Over dit gedicht werd op deze blog reeds geschreven op 6 april, 31 mei en 4 juni)

De tweede strofe dus uit het gedicht van de vorige dagen. De kindertijd, met zijn warme geborgenheid, met de vanzelfsprekende nabijheid van Jezus ook, heeft – helaas – niet mogen duren. Aan het einde van dat zorgeloze stukje leven kwamen trouwens reeds de eerste twijfels. Was hij meer dan de warmte van binnen, was hij meer dan de reuk van de wassen kaarsen en het twinkelende spel van die vlammetjes, alles zo mooi en zo verleidelijk?

Plots gaat een wereld open, die veel weider is. Het veilige nest van het besloten gezin breekt open en je gaat op eigen vleugels: ‘binnen’ gaat almaar meer over in ‘buiten’. En ‘buiten op zee is hij gestorven’. Niet als een held op ‘het veld van eer, maar ‘roemloos, zonder geschiedenis’, een naam uit een vroom beduimeld boek, dat eigenlijk weinig meer te bieden had dan een waardeloos vodje papier, kortom wat ongeloofwaardige nonsens, mooi maar niet echt. Want het was mooi toen om dat te mogen geloven, zoals zoveel van toen zo mooi was, maar het was niet waar of echt. Zoals ook Sinterklaas, die goedheilig man, zo mooi was, maar – helaas – niet meer dan een kinderdroom.

En waar Sinterklaas, ook nadat het geloof in hem niet echt of levend bleek, toch lief en goed bleef, zo is het Jezus niet vergaan. Hij bleek geen ‘mooi bedrog’ meer, maar gemene volksverlakkerij met kwade bedoelingen.

Het groot geworden kind is met dit alles niet gelukkig. Het huilt om vroeger, het huilt om wat teloor ging en zo deugd deed, terwijl er nu ‘buiten’, in die grote wereld van geleerde mensen en van kwade machten niets is om de leegte te vullen, die overblijft nu hij daar ‘buiten op zee, roemloos en zonder geschiedenis’ gestorven is.

En zoeken helpt niet, evenmin als beloven, wat dan ook: hij was weg en zijn aftocht was een vertrek met een spoorkaartje ‘enkele reis’. Het was helemaal geen ‘heen en terug’ of alleen maar ‘even weg zijn’. Geen vaarwel en tot ziens, maar ‘adieu’, voor altijd en voor goed. Nergens was hij meer, nergens nog een spoor van hem te vinden.

De verloren droom van de kindertijd, hoe vaak en door hoevelen bezongen, hier nu sterk verwoord door van der Plas, in de belichting van een geloofscrisis die zoveel jongeren doormaken. Een moeilijke tijd, die puberteit, een tijd ook, die soms wel heel lang kan duren, tot een nieuw evenwicht gevonden wordt, dat de ziel opnieuw die diepe rust schenkt.

mijn moeder is mijn naam vergeten,
mijn kind weet nog niet hoe ik heet.
Hoe moet ik mij geborgen weten?

Noem mij, bevestig mijn bestaan,
laat mijn naam zijn als een keten.
Noem mij, noem mij, spreek mij aan,
o, noem mij bij mijn diepste naam.

Voor wie ik liefheb, wil ik heten.

Neeltje Maria Min