|
A BRIDGE TOO FAR 1977
Boek en film gaan over Operatie Market Garden en met name om de Slag om Arnhem in de Tweede Wereldoorlog, waarmee een begin werd gemaakt met de bevrijding van Nederland boven de rivieren. De titel verwijst naar een uitspraak van de Britse luitenant-generaal Frederick Brownong.
Tijdens de voorbereidingen van Operatie Market Garden zei hij desgevraagd tegen generaal Bernard Montgomery dat zijn troepen de brug over de Rijn bij Arnhem wel vier dagen zouden kunnen vasthouden. Hij voegde daaraan toe: "But, Sir, I think we might be going a bridge too far" ("Maar ik denk dat we misschien wel een brug te ver gaan").
De film begint met een terugblik op de vijf jaar durende oorlog en de gebeurtenissen die zich daarin hebben afgespeeld. De landing in Mormandie heeft inmiddels al enige tijd geleden plaatsgevonden, en de geallieerden hebben te maken met een overvloed aan middelen die worden toegevoerd, wat hen hindert in de verdere bevrijding van Europa. Opperbevelhebber van de geallieerden Dwight D Eisenhower moest kiezen tussen Generaal Patton (Verenigde Staten) en Veldmaarschalk Montgomery (Verenigd Koninkrijk), die beiden een plan hadden klaarliggen om de oorlog snel te beëindigen. Onder politieke druk koos Eisenhower uiteindelijk voor het plan van Montgomery, Operatie Market Garden.
In september 1944 boeken de geallieerden vooruitgang, maar ze pauzeren in België. Een Nederlands gezin merkt op dat de Duitsers zich terugtrekken richting hun vaderland en ze verwachten spoedig een inval van de geallieerden. Veldmaarschalk Gerd von Rundstedt komt in Nederland aan en ontdekt dat hij daar nog weinig manschappen of uitrusting tot zijn beschikking heeft. Een buurtjongen houdt de evacuatie van de Duitse troepen in zijn woonplaats nauwlettend in de gaten, en geeft deze informatie later door aan het Nederlandse verzet.
Operatie Market Garden voorziet in 35.000 soldaten die vanaf vliegvelden in Engeland een afstand van zo'n 480 kilometer overbruggen en ongeveer 100 kilometer voor de vijandige linies worden gedropt; op die manier wordt een "tapijt van luchttroepen" gecreëerd die vervolgens de belangrijkste bruggen veroveren en ze vasthouden totdat de geallieerde grondtroepen het van hen overnemen. De brug in Arnhem, die uiteindelijk "te ver" blijkt te zijn, overbrugt de grote rivier Rijn, en de verovering daarvan zal de geallieerden de mogelijkheid geven om de hoofdverdedigingslinies van Duitsland te omzeilen.
Bij een bespreking van het plan blijft de Poolse generaal Sosabowski bedenkelijk stil, waarna hij zijn diepe twijfels uitspreekt over de werking van Operatie Market Garden. Zijn mening is een van de twee die terzijde worden gelegd, maar een nederlaag voorspellen die juist blijkt te zijn; het Amerikaanse bevel maakt men zich zorgen om het droppen van parachutes tijdens daglicht, maar men merkt op dat het "geen periode van volle maan is", waardoor een drop in de nacht te moeilijk zou zijn.
De Nederlandse jongen weet een Duitse bewaker te passeren en ontdekt dat de Duitse veldmaarschalk Walter Model op het hoofdkwartier is van de Duitse troepen. Hij meldt dit aan de ondergrondse.
Een jonge Britse inlichtingenofficier, majoor Fuller (in werkelijkheid en in het boek Brain Urquhart), vraagt het Britse bevel om toestemming om de landingsplaats van de parachutisten nader te onderzoeken. Hieruit blijkt later, dat aan de rand van de droppingsplaats Duitse pantservoertuigen staan opgesteld. De Britse bevelhebber is niet onder de indruk en gaat er vanuit dat deze voertuigen niet inzetbaar zijn, waarop hij de getoonde foto's wegwuift. Ook negeert hij de rapporten van het Nederlandse verzet. Fullers bezorgdheid wordt niet gewaardeerd en hij wordt ongeschikt verklaard door een Britse dokter die concludeert dat hij te gestrest is om zijn plichten te vervullen.
De Britse bevelhebbers die de parachute-drop plannen, merken op dat er te weinig luchtvervoer is en dat het gebied nabij Arnhem te slecht is om op te landen. Dit betekent dat ze ruim 12 kilometer van de brug vandaan moeten landen. Sosabowski loopt na het horen van dit bericht naar een Britse officier om zijn insigne te controleren en zegt: "Just making sure whose side you're on" ("Ik wilde alleen maar even kijken aan wiens kant u staat") waarmee hij wil zeggen dat het plan zo gevaarlijk is, dat het alleen de vijand zoiets zou kunnen bedenken. Tijdens de bijeenkomst van de Britse officieren zegt men: "iedereen is verrast dat ze gaan proberen om 12 kilometer van de brug te landen, maar natuurlijk moeten ze er het beste van zien te maken; de Britten staan bekend om hun "stijve bovenlip" en een bevel is een bevel."
De Britse technische dienst die voor de mobiele radio's van de missie moet zorgen, merkt op dat die waarschijnlijk niet zullen werken van de 12 kilometer tussen het landingsgebied en de brug bij Arnhem. Net als de anderen die zo hun vragen over de missie hebben, besluit de technische dienst geen roet in het eten te gooien door hun waarnemingen door te geven aan de bevelhebbers.
Tijdens de bijeenkomst van de grondtroepen (Britse 30e Legerkorps) wordt het hele plan uitgelegd, wat betekent dat de luchttroepen de bruggen overnemen en behouden totdat de grondtroepen zijn gearriveerd. Snelheid is de belangrijkste factor. Arnhem moet binnen 2 tot 3 dagen zijn bereikt. Het is de cruciale brug, de laatste mogelijkheid om aan de Duitse troepen te ontsnappen en de laatste route voor de geallieerden die hopen om de oorlog voor kerstmis te beëindigen. Een van de risicofactoren is dat de weg die de bruggen verbindt, een eenbaansweg is.
Het innemen van de bruggen door de luchttroepen verloopt volgens planning, maar de grondtroepen krijgen al vanaf het begin te maken met Duitse weerstand, waardoor hun tijdschema moeilijk te behalen is. Ze worden ook vertraagd vanwege de smalle weg waarover alle voertuigen moeten rijden. Een brug nabij Eindhoven wordt door de Duitsers opgeblazen en het duurt ruim een dag voordat een noodbrug is aangelegd. In Nijmegen moet een deel van de 82nd Airborne Division een gevaarlijke rivier oversteken met ondeugdelijke boten die zijn gemaakt van hout en doek. Britse parachutisten nemen een aantal delen van Arnhem over en weten deze voor enkele dagen te behouden, maar worden geteisterd door voedsel-, medicijn- en munitietekorten. Het Britse 30e Legerkorps blijft naar het noorden oprukken, maar wordt vertraagd door verschillende gebeurtenissen. Na enkele dagen in Arnhem te hebben gevochten worden de parachutisten ofwel door de Duitsers gevangengenomen, ofwel gedwongen terug te trekken. Operatie Market Garden is hiermee mislukt.
|
_fire_on_positions_ashore.jpg)
