SALA - FAMILIE SALA - FAMIGLIA SALA

Het boek Valbrona un paese e la sua banda (1848-1998) werd geschreven door Fulvio Paredi ter gelegenheid van het 150-jarig bestaan van het muziekkorps van Valbrona. Het is een lijvig boek met ontzettend veel foto’s over de tijd van toen en nu. Het bevat een schat aan informatie over het plaatselijk muziekkorps vanaf de oprichting tot op heden. Een aantal pagina’s zijn gewijd aan de familie Sala die door de jaren heen een belangrijke rol heeft gespeeld in het bestaan van ‘la banda’. De heer F. Paredi, de huidige dirigent van het korps, heeft dit boek samengesteld en in eigen beheer uitgegeven. Hij is gehuwd met Ottilia Roncareggi, dochter van Lucia Sala.

De familie Sala te Valbrona stamt af van Paolo Luigi Sala, jongste broer van Giuseppe (België) en van Luigi (Nederland).

De heer F. Paredi heeft ons de toelating gegeven een aantal bladzijden met vertaling op de weblog te plaatsen.
Con i ringraziamenti a Fulvio Paredi

FAMIGLIA SALA

Dall'alto in basso: Paolo, Renzo e Franco Sala.
Famiglia originaria di Pusiano.
Sin dal 1861 a Sala Paolo fu Omobono veniva rinnovato "il Permesso per l'esercizio di Osteriaposta in questo Comune di Valbrona in via della Chiesa Parrocchialeporta n.510 sotto l'insegna della sirena."23.
Da Osteria con rimessa per ricovero carrozze e stalla per i cavalli ad oggi: albergo moderno e funzionale, l'attivita è continuata ininterrottamente di padre in figlio.
Nel 1995 l'Albergo Sala è stato premiato con medaglia d'oro e diploma dalla Camera di Commercio della Provincia di Como con la seguente motivazione: "per over onorato l'imprenditorialita commerciale svolgendo ininterrotta attività da anni 134, con zelo professionale ed infaticabile impegno."
La famiglia Sala ha sempre sostenuto la Banda, garantendone continuita e sviluppo, ricoprendo incarichi di primissimo piano all'interno del direttivo.
Ricordiamo:

Presidente Paolo Sala
(Paulin) (1884 - 1952)
Professione: commerciante con negozio di generi alimentari nella casa paterna.
Capitano, fu fondatore e Presidente della locale sezione Alpini in congedo (una delle prime in provincia). Segretario Politico del Fascio Valbronese dal 1926 al 1930, sostenitore e Presidente del Patronato Scolastico e membro della Pro Loco. Fu segretario e cassiere del Corpo Musicale durante la presidenza Volpini. Ne fu Presidente egli stesso dal 1935 al 1938.

Presidente Renzo Sala
(1902 - 1985)
Fratello di Paolo. Albergatore, appassionato di musica si dilettava a suonare strumenti a corda e a plettro. Con altri dilettanti del paese formò una piccola orchestrina che spesso durante l'estate rallegrava i numerosi villeggianti, i "sciuri" che soggiornavano in albergo e si godevano il fresco serale comodamente seduti sotto il pergolato tra interminabili partite a "tresette, scopa e briscola". Fu animatore della Societa Sportiva Valbronese. Fu Presidente della Banda dal 1972 al 1980, in anni di lenta ripresa.

Presidente Franco Sala
Nato nel 1944.
Albergatore. Presidente dal 1980 al 1985.
È il Presidente che negli anni '80 apre il nuovo corso del Corpo Musicale, dopo aver ereditato senza perplessità l'incarico dal padre Renzo. È il momento del cambiamento di immagine e di qualità. Viene formato il Consiglio Direttivo, ogni componente ha un compito ben preciso. Attraverso i corsi di orientamento musicale nelle fila della Banda entrano nuove leve, ragazzi e, per la prima volta, ragazze. La nuova divisa, l'organizzazione del Primo Raduno Bandistico (giunto alla quindicesima edizione), gli innumerevoli servizi in paese e fuori testimoniano l'inizio di anni intensi, ricchi di soddisfazioni e di entusiasmo giovanile.

Il 12 luglio 1973 un grave lutto colpisce la famiglia del Presidente Ren¬zo Sala.

De familie Sala

Van boven naar onder: Paolo, Renzo en Franco Sala.

De familie is afkomstig uit Pusiano.
Sinds 1861 1) werd voor Paolo 2) Sala, zoon van wijlen Omobono, de vergunning vernieuwd ‘“voor de uitbating van de Osteriaposta (Herberg of afspanning) in deze gemeente Valbrona gelegen ‘via della Chiesa Parrocchiale (Kerkstraat – nu Via Vittorio Veneto) n° 510 met het embleem van de zeemeermin’ (23).
Deze beroepsactiviteit is zonder onderbreking doorgegeven van vader op zoon: eerst een herberg met een schuur voor de koetsen en een stal voor de paarden en nu vandaag een modern en functioneel hotel.
In 1995 werd de Albergo Sala bekroond met de gouden medaille en het diploma van de Kamer van Koophandel van de Provincie Como met volgende motivering: ‘Om met beroepsijver en onvermoeibare inzet eer te hebben betoond aan het ondernemerschap gedurende 134 ononderbroken jaren’.
De familie Sala heeft steeds het muziekkorps gesteund. Zij stond borg voor continuïteit en verdere groei en nam de voornaamste taken van het bestuur op zich.

Zo herinneren wij ons:

Voorzitter Paolo Sala (Kleinzoon van Paolo Sala en zoon van Carlo Sala 1854 – 1936)
(Paulin) (1884-1952)
Beroep: handelaar met winkel in levensmiddelen in het ouderlijke huis.
Hij was kapitein en stichter-voorzitter van de plaatselijke afdeling van de Alpenjagers met verlof (een van de eerste in de provincie). Hij was politiek secretaris van de ‘Fascio Valbronese’ van 1926 tot 1930, beschermheer en voorzitter van het Schoolpatronaat en lid van ‘Pro Loco’. Hij was secretaris en penningmeester van het muziekkorps tijdens het voorzitterschap Volpini. Zelf was hij voorzitter van 1935 tot 1938.

Voorzitter Renzo Sala
(1902-1985)
Broer van Paolo en herbergier. Hij was gepassioneerd door muziek en bespeelde graag snaar- en plectruminstrumenten. Samen met andere liefhebbers uithet dorpvormde hij een orkestje. In de zomer speelden ze vaak voor de talrijke gasten, de ‘eekhoorns’, die in het hotel verbleven en onder de pergola genoten van de avondkoelte terwijl ze eindeloze partijtjes kaart speelden ‘tressete, (Drie zevens) scopa, e briscola’ (Klaverjassen). Hij was de bezieler van de sportvereniging van Valbrona en voorzitter van het muziekkorps van 1972 tot 1980. Het waren jaren van langzame heropleving.

Voorzitter Franco Sala
Geboren in 1944.
Hoteluitbater en voorzitter van het muziekkorps van 1980 tot 1985.
Hij is de voorzitter die in de jaren ’80 de nieuwe koers inluidt van het muziekkorps nadat hij zonder aarzelen de taak van vader Renzo heeft overgenomen. Hij verandert het imago en de kwaliteit van het muziekkorps. Er wordt een bestuursraad samengesteld met voor elk lid een welomlijnde taak. Via de lessen muzikale oriëntatie binnen het muziekkorps, sluiten nieuwe leden aan, jongens en voor het eerst ook meisjes. Het nieuwe uniform, de organisatie van de ‘Primo Raduno Bandistico’ (Bijeenkomst met deelneming van verschillende muziekkorpsen) (samen met de 15de editie), de talloze opdrachten in binnen- en buitenland getuigen van intense jaren, met veel voldoening en jeugdig enthousiasme.

Op 12 juli 1973 wordt de familie van voorzitter Renzo Sala echter getroffen door een zware beproeving.

1) Onlangs, na het verschijnen van dit boek, werd de vergunning van 1860 ontdekt bij het opruimen van de archieven van het oude gemeentehuis te Valbrona. Ook deze vergunning is in het bezit van de familie Sala. (Valbrona)
2) Jongste broer van Giuseppe en Luigi Sala geboren in 1816, twee jaar na het vertrek van zijn broers (Brief Angelina Sala - zie archief)

RlCORDO DEL CAPITANO PILOTA CARLO SALA
23 Permesso autentico in possesso della famiglia Sala.
24 Da L'ARMONIA, agosto/settembre 1973.
25 Giornale LA SICILIA, domenica 2 novembre 1975.

"Carlo Sala di Renzo e di Boninsegna Ottilia, nato a Valbrona il 23 luglio 1943, Capitano Pilota dell'Aeronautica Militare Italiana, è deceduto il 12 luglio 1973 nel compimento del suo dovere nel cielo di Catania " (24).
"Il drammatico fatto avvenne l'11 luglio 1973: un gravissimo incidente di volo occorse ad un aeroplano bimotore del tipo S2F (Grumman) del 41° Stormo 87° Gruppo Antisom., in volo prova, per uno di quelli imperscrutabili eventi che colpiscono a volte ogni cosa umana.
L'aeroplano con a bordo il capitano Sala (capo equipaggio), il S.T.V. Bottigliero (secondo pilota) e due altri membri di equipaggio, era decollato regolarmente dall'aeroporto di
Catania-Fontanarossa in un caldo e tranquillo meriggio (poco prima di mezzogiorno) per eseguire il volo programmato.
Dopo pochi minuti però il motore destro del velivolo si arrestava improvvisamente determinando una grave situazione di emergenza. Immediatamente i due piloti coordinavano le azioni necessarie per riportare l'aereoplano all'atterraggio in pista continuando il volo con il solo motore di sinistra.
Ma poco dopo questo cominciava a non erogare sufficiente potenza, sviluppava un principio d'incendio inducendo all'aereo pericolosi assetti e una rapida perdita di quota. L'impossibilita di raggiungere la base di Fontanarossa o quella di Sigonella era ormai evidente, per cui si imponeva un immediato atterraggio difortuna, fuori campo.
In tali drammatici momenti, il Cap. Sala, attivamente coadiuvato dal TV Bottigliero, preoccupandosi di evitare la zona abitata su cui l'aeroplano si trovava, per non coinvolgere nell'incidente persone estranee, con fredda decisione ed eccelso spirito altruistico effettuava con perizia un difflcile atterraggio in territorio di Misterbianco, su terreno accidentato, con presenza di alti piloni di una linea elettrica ad alta tensione e con l'aereo
già infiamme.
Avvenuto l'impatto con il suolo, mentre l'incendio si propagava all'interno dell'aeroplano ed il secondo pilota rimaneva ferito, il capitano Sala, ossequiente alla gloriosa tradizione dei comandanti e noncurante del gravissimo pericolo a cui andava incontro, ordinava ai membri dell'equipaggio di abbandonare il velivolo riservandosi di farlo egli per ultimo. Nei minuti trascorsi, le flamme lo ustionavano irreparabilmente" (25).

A sinistra: 16 luglio 1973.
A destra il Capitano pilota Car¬lo Sala.

Herinnering aan Kapitein Piloot Carlo Sala
23 Authentieke vergunning in het bezit van de familie Sala.
24 Uit: L’Armonia, augustus/september 1973
25 Krant: La Sicilia, zondag 2 november 1975

‘Carlo Sala, zoon van Renzo en Boninsegna Ottilia, geboren op 23 juli 1943, kapitein piloot van de italiaanse luchtmacht, is overleden op 12 juli 1973 tijdens het uitvoeren van een missie boven Catania’ (24).
‘Deze dramatische gebeurtenis vond plaats op 11 juli 1973: door een onbegrijpelijk voorval dat de mens nog maar eens diep treft, heeft zich een zeer ernstig incident voorgedaan tijdens de proefvlucht van een tweemotorig vliegtuig van het type S2F (Grumman) van het 41° eskader 87° antiduikbotengroep. Het vliegtuig met aan boord kapitein Sala (hoofd van de bemanning), onderluitenant (S.T.V. Sotto Tenente di Vascello) Bottigliero en twee andere bemanningsleden, was opgestegen vanop de luchthaven van Catania-Fontanarossa (Sicilië) op een warme en rustige middag (kort na het middaguur) om de geplande vlucht uit te voeren. Na enkele minuten viel de rechtermotor van het vliegtuig plots uit en veroorzaakte zo een ernstige noodsituatie. Onmiddellijk hebben de beide piloten de nodige handelingen uitgevoerd om het vliegtuig met alleen de linkermotor terug naar de landingspiste te brengen. Maar deze motor kon niet voldoende kracht ontwikkelen en er ontstond brand. Het vliegtuig maakte gevaarlijke schommelingen en verloor hoogte. Het was duidelijk dat zij de basis van Fontanarossa of die van Sigonella niet meer konden bereiken: een noodlanding was onvermijdelijk.
In die dramatische momenten heeft kapitein Sala, met de hulp van onderluitenant Bottigliero, getracht de woonzone waarboven het vliegtuig zich bevond te vermijden om aldus geen derden bij dit ongeval te betrekken. Kapitein Sala heeft toen koelbloedig en uit liefde voor zijn medemens op bekwame wijze een moeilijke noodlanding met een brandend vliegtuig uitgevoerd op een oneffen terrein met hoogspanningspylonen op het grondgebied van Misterbianco. (In de omgeving van Catania ± 10 km)
Na de inslag verspreidde het vuur zich in het vliegtuig en was de tweede piloot gewond. Trouw aan de eervolle traditie van de gezagvoerders en onverschillig voor het dreigende gevaar, heeft kapitein Sala zijn bemanningsleden bevolen het vliegtuig te verlaten. Hij behield zich het recht dat als laatste te doen. Enkele minuten later hebben de vlammen hem onherstelbaar verbrand’ (25).

Links: 16 juli 1973
Rechts: kapitein piloot Carlo Sala

26 Da L'ARMONIA, agosto/settembre 1973.
27 Giornale LA PROVINCIA, martedi 17 luglio 1973.

"Trasportato per via aerea all'Ospedale Niguarda di Milano, vi decedeva il giorno dopo alle ore 13,30.
I Valbronesi si commossero alla tragica notizia unendosi compatti al dolore della famiglia Sala. Imponenti onoranze funebri vennero tenute il giorno 16 luglio nella sua cara Valbro¬na" (26).
"Il corteo funebre ha preso il via dal ristorante Sala di proprieta del padre del defunto, do¬ve per poche ore era stata allestita la camera ardenteper accogliere il feretro giunto da Mi¬lano.
Apriva il corteo il Corpo Musicale di Valbrona, seguito da una formazione di avieri e da quaranta corone difiori inviate un po' da ogni parte d'Italia. Notate tra le altre la corona del Ministro della Difesa e quella dell'Associazione Nazionale dell'Arma Aeronautica di Como: suggestivo un cofanetto di stelle alpine circondato di garofani rossi. Dopo la bara, coperta dal drappo tricolore e trasportata da un autocarro militare, numerosissime autorità ed alti ufficiali dell'Aviazione e della Marina (il Cap.Sala stava compiendo in questi ultimi tempi esercitazioni su aerei antisommergibili), quindi una folla reverente, commossa e silenziosa. Lungo le vie principali del paese dov'è passato il corteo funebre ai balconi e alle finestre ancora tanta gente con le lacrime agli occhi mentre, per l'ultima volta, il valoroso pilota ha percorso quei luoghi a lui tanto familiari, dove ogni tanto ritornava quando i suoi impegni gli permettevano una fugace apparizione per salutare gli amati genitori, fratelli e sórelle.

La parrocchiale di Valbrona era gremita in ogni angolo e molte persone, sipuò dire la maggioranza, hanno atteso lungo la scalinata e sul piazzale esterno, mentre il Parroco Don Carlo Banfi celebrava il rito funebre, durante il quale ha commemorato le doti di bontà e di altruismo che hanno fatto spicco nella breve e generosa vita del Capitano Sala, perito nell'adempimento del proprio dovere.
Terminata la cerimonia in chiesa, il corteo si è di nuovo ricomposto per percorrere il breve tratto che separa la basilica dal camposanto, dove dopo il 'presentat'arm' del picchetto d'onore, ha pronunciato brevi, ma significative parole il Sindaco Carlo Lercari" (21). Per "fulgido esempio di altruismo, di eccelso spirito di sacrificio ed altissimo senso del do¬vere" gli verrà concessa con Decreto dato in Roma il 27 Marzo 1974 la Medaglia d'Oro al Valore Aeronautico.

FOTO Anni Settanta. La castagnada.

26 Uit: L’Armonia, augustus/september 1973
27 Krant: La Provincia, dinsdag 17 juli 1973

‘Per vliegtuig werd hij overgebracht naar het ziekenhuis Niguarda in Milaan, waar hij de dag nadien overleed om 13.30 u.
De inwoners van Valbrona waren aangedaan door dit tragisch nieuws en voelden intens mee met het verdriet van de familie. De indrukwekkende begrafenisplechtigheid vond plaats op 16 juli in zijn geliefd Valbrona’ (26).
‘De rouwstoet is vertrokken vanuit het restaurant Sala, eigendom van de vader van de overledene. Daar was ook de rouwkamer ingericht om de lijkbaar uit Milaan gedurende enkele uren op te stellen.
Het muziekkorps uit Valbrona opende de stoet, gevolgd door een formatie van vliegeniers en 40 bloemenkransen van overal uit Italië. De krans van het Ministerie van Defensie en die van de Nationale Vereniging van de Luchtmacht van Como waren opvallend: in de vorm van een koffertje met edelweissjes omringd door rode anjers. Na de lijkbaar, bedekt met de driekleur en vervoerd op een militair voertuig, volgden talrijke autoriteiten en hoge officieren van de luchtmacht en van de zeemacht (kapitein Sala had de laatste tijd missies uitgevoerd op antiduikbootvliegtuigen). Daarna volgde de menigte, eerbiedig, aangedaan en stilzwijgend.
Langs de hoofdwegen van de streek waar de rouwstoet voorbijkwam, stonden veel mensen op het balkon of aan het raam met tranen in de ogen terwijl de dappere piloot een laatste maal voorbij de plaatsen trok die hem zo vertrouwd waren, plaatsen waarheen hij telkens terugkeerde wanneer zijn verplichtingen hem toelieten zijn geliefde ouders, broers (Giuseppe en Franco Sala) en zussen (Maria Theresa, Michelina en Lucia Sala) te begroeten.

De parochiekerk van Valbrona zat propvol tot in elke hoek. Vele mensen, eigenlijk de meesten, hebben lang gewacht op de trappen en op het kerkplein terwijl Don Carlo Banfi de rouwdienst deed. Tijdens de dienst heeft hij de verdiensten van goedheid en van altruïsme herdacht die het korte en edelmoedige leven van kapitein Sala, overleden tijdens het uitvoeren van zijn dienst, tekenden.
Na de eredienst heeft de stoet zich opnieuw samengesteld om de korte afstand tussen de kerk en het kerkhof af te leggen. Na de ceremonie ‘presenteer geweer’ door de erewacht, heeft burgemeester Carlo Lercari (21) een korte maar veelbetekenende toespraak gehouden. Voor zijn ‘uitzonderlijk voorbeeld van altruïsme, van buitengewone opofferingsgeest en hoog plichtsbesef’ zal hem, per decreet gedateerd te Rome op 27 maart 1974, de gouden medaille voor moed in de luchtvaart worden toegekend.

MINISTERO DELLA DIFESA AERONAUTICA

AL Capitano Pilota

S A L A Carlo da Valbrona (Como.)

È CONCESSA LA MEDAGLIA D’ORQ “ALLA MEMORlA”

AL VALORE AERONAUTICO

CON LA SEGUENTE MOTIVAZIONE:

“Esperto pilota della specialità anti-sommergibili si distingueva per elevate capacità tecnico-professionali e profondo attaccamento al Dovere. Comandato in un volo-prova, in qualità di primo pilota capo equipaggio, subito dopo il decollo al verificarsi di una gravissima situazione di emergenza, provocata dall'arresto di un motore, coordinava con calma e perizia le azioni dell'elquipaggio per riportare il velivolo all'atterraggio. Durante la manovra, a causa del sopravvenuto in cendio dell'altro motore, con prontezza e ferma determinazione, decideva per un atterraggio fuori campo. Con il velivolo in fiamme riusciva, su terreno accidentato e zona abitata, ad effettuare l'atterraggio, limitando al massimo danni al velivolo e all'equipaggio ed evitando di coinvolgere nell'incidente le abitazioni circostanti. Ordinava ai membri dell'equipaggio di porsi in salvo, lasciando per ultimo il velivolo, immolando la propria vita a causa delle gravis sime ustioni riportate. Fulgido esempio di altruismo, di eccelso spirito di sacrificio ed altissimo senso del dovere."
Misterbianco (Gatania), 11.7.1973.' ' !

ROMA, LI 27.10.1975
D E C R E T O 27.3.1974.

P. IL MINISTRO
IL DIRETTORE GENERALE
Cavalera

Centro Cft. A.M. - 1970 T - 283/E c. 200