Mogelijk wordt dit Stilleven met boeken (Romans Parisiens herfst 1887) hier beschreven.

Kunsthandel Sala. Vincent van Gogh. Men schrijft ons uit Den Haag:

Men vermoedt het dadelijk, al staat niet de naam erbij, dat dit boekenstilleven is van Vincent van Gogh.

Het stilleven is in het raam van den kunsthandel Sala in het Noordeinde te zien en trekt het oog der voorbijgangers door zijn kleur en vrolijkheid, zijn zon- doorschijnendheid. Een stapel boeken ligt kris kras dooreen als op de tafel van een slordigen recensent.

Achter de tafel is purper- geel van een muur of behang, de tafel zelf is met een min of meer rose kleed bedekt; de boeken zijn geel voor ‘t meerendeel, geel, in verschillende tinten. Vlak van voren in 't schilderij is een der boeken opengeslagen.

In de schildering van dat boek komt de kunst van Vincent van Gogh, dat wat hij geven wilde, wat hij aan nieuws bracht wel heel sterk naar tot recht. het boek is open en heeft een zon- en een schaduwbladzijde. Doch het ligt in de zon, in de sterke zon van Arles en de witte zonbeschenen bladzijde is zo sterk vol zonnelicht gegeven, dat ze dof is van een bedekte straling, zooals de lucht op een zeer heeten dag haast donker kan zijn van hitte.

De schaduw- bladzijde daarentegen is lichtdoorschenen schaduw, is licht. Het onderscheid tusschen licht en schaduw wordt meer een nuance- verschil in licht dan een bepaald contrast. Bekijkt men met dit oog het schilderij, dan blijkt de betrekkelijkheid der lichtpartijen op eigenaardige wijze. Het heele doek is licht; hier is zon, zon die uit de gele kaften schijnt, die zelfs in de schaduwen zich niet verbergt.

Behalve dit groote werk uit Arles kan men in dezen kunsthandel een stilleven uit de Brabantschen tijd zien. Dit is een doek van donkere tonen. De koperen pot mist de sprankels van licht, de flikkerende lichtjes, die elke schilder sinds eeuwen op koper wenscht te zetten. Een aarden kan heeft dezelfde doodschheid en zo ook een platte mand waar grove winteraardappelen in liggen.

Dit geheele stilleven is gedrenkt van de somberheid der zwarte winteraarde. Terwijl het stilleven der boeken in de stemming bezien is van het licht, is hier de overheersching der donkere kleuren. In beide werken is het dezelfde man die zich telkens geheel en al aan een inzicht overgaf. In de consequentie, de aanvaarding en doorvoering der inzichten voelt men de persoonlijkheid.

de NRC 14-05-1921

http://www.vggallery.com/international/dutch/paintings/main_az.htm