NASA heeft een plan!

Saturnus’ maan Enceladus spreekt tot de verbeelding. Er zijn namelijk sterke aanwijzingen dat onder de dikke ijslaag die de maan rijk is, een vloeibare oceaan te vinden is. Zou het in die oceaan – net als in de oceanen op aarde – wemelen van het leven?

Instrument
Onderzoekers staan te popelen om dat uit te zoeken. Maar dat valt natuurlijk nog niet mee. Want we hebben het hier over een oceaan die zich onder een kilometersdikke laag ijs bevindt. Maar NASA is niet voor één gat te vangen en komt nu met een instrument op de proppen waarmee we mogelijk een schat aan informatie over die ondergrondse oceaan kunnen verzamelen.

SELFI
Het instrument wordt kortweg SELFI genoemd. Dat staat voor Submillimeter Enceladus Life Fundamentels Instrument. Het instrument maakt handig gebruik van de pakweg honderd geisers die op Enceladus te vinden zijn en die – via enorme scheuren in de ijskap – continu waterdamp, CO2, methaan en andere gassen de lucht in slingeren. “We kunnen deze pluimen scannen om te zien wat er uit Enceladus komt zetten,” vertelt onderzoeker Gordon Chin. “Waterdamp en andere moleculen kunnen iets onthullen over de chemie van de oceaan.”

Onder de dikke ijskap van Enceladus bevindt zich mogelijk een oceaan. Mogelijk bevinden zich op de bodem van de oceaan hydrothermale bronnen die waterstofgas voortbrengen (en waar op aarde nogal wat leven rond te vinden is). De aanwezigheid van zulke bronnen zou bevestigd kunnen worden door de pluimen die de geisers op de maan genereren, te bestuderen.

Afbeelding: NASA / JPL-Caltech / Southwest Research Institute.

Radiostations
SELFI zou dat alles vanaf een afstandje kunnen doen. “Submillimetergolflengtes bieden ons een manier om te meten hoeveel verschillende moleculen er in een koud gas zitten,” vertelt Chin. “Moleculen zoals water en koolstofmonoxide en anderen zijn een soort kleine radiostations die op specifieke frequenties uitzenden en laten weten “hé, ik ben water, ik ben koolstofmonoxide”. Onderzoeker Paul Racette voegt toe: “De spectrale lijnen zijn zo duidelijk dat we chemische stoffen kunnen identificeren en kwantificeren zonder dat daarbij verwarring kan ontstaan.”

Dertien moleculen
SELFI zou in staat zijn om dertien soorten moleculen tegelijkertijd te detecteren en analyseren. Je moet dan onder meer denken aan water, maar ook methanol, ozon, waterstofperoxide, zwaveldioxide en natriumchloride (het stofje dat de oceanen op aarde zout maakt).

Door de gegevens die SELFI verzamelt, te extrapoleren kunnen onderzoekers een beeld krijgen van hoe de oceaan onder Enceladus’ ijskap in elkaar steekt en of in die oceaan bijvoorbeeld ook hydrothermale bronnen te vinden zijn. En op basis daarvan kan dan weer meer gezegd worden over de leefbaarheid van de oceaan.µ