Het Kerckelant

Fonds D’Ennetieres: 2408: vermelding van ’t kerckelant in de beschrijving van bepaalde percelen.

Aanwinsten VI 6848: vermelding van de naam in de beschrijving van een stuk grond (1761) = heerlycken renteboek der Heerlijckhede van Polliere of pomerie geleghen in de prochie van Rolleghem (1761)

Lant = huidig Land

Kerkckelant = het land in het bezit van de kerk. Woordenboek der Nederlandse taal; deel 7,1 blz. 2286: Kerkelanderijen: aan de kerk toebehoorende landerijen, kerkelanden.

Kannestraat

Woordenboek der toponymie Du Flou: deel VII blz. 85: weg te Belleghem, Rolleghem en Marcke.

-Canne: Mnl nu : Kan, 1 aardewerk, 2 maathouden vat.

Ook volksnaam voor verschillende plantjes (Woordenboek der Nederlandse taal) Bij Gysselinç M Top. Woordenboek: I, 552: Rom. Canalis: Wasserleitung.

Kannestraat kan ook in verband staan met het leengoed ter Canne.

Canne ook teruggevonden als persoonsnaam Studie van persoonsnamen in de Kasselrij van Kortrijk ( 1350 – 1400) door Frans Debrabandere blz. 217 n° 900: Canne, (Van der): ….

Kanne kan een beroepsbijnaam zijn van een gieter van (tinnen) kannen. Daar de naam in dezelfde gemeente voorkomt als Van der Canne, kan Canne wel naar deze pln. Verwijzen (zonder voorz.)

Parochieblad van de Bellegemse kerkgemeenschap februari 1982 nr. 8: Het “kannestraetken” is reeds te vinden in een denombrement van het Mortaensche. Het gaat hier over een straatje dat in Bellegem, over Rollegem loopt naar een vroeger achterleen het goed “ Ter Kanne” van het leen “Ter Steenkiste “ dat op zijn beurt een achterleen is van “Ten Acker “ op Kortrijk-Buiten.

Kanne kan volgens deskundigen een brouwerij aanduiden, of gewoonweg de betekenis van schenken hebben.

Leen Joos Kint

Fonds D’Ennetieres: ten oosten van de heerlijkheid ter dry eecken. Cfr. Situering op plan 2400 (1764)

Studie van de Kortrijk persoonsnamen door Frans Debrabandere

Kint: persoonsnaam

Kint = kind, aankomende jongen of meisje, jong ridder, jong man van aanzienlijke geboorte, knecht, dienaar, schoolkind (MW III, 1436- 40)

Het Kerckhof met de vijf huizen

Fonds D’Ennetieres: cfr. Situering op plan. (2497)

Aanwinsten VI 6979/ aanduiding op de kaart van het kerckhof.

= atlas général et parcellaire du troisiéme canton de Courtrai qui comprend les communes suivantes: Belleghem, Dottinies, Espièers, Helcken, Rolleghem et St. Genois.

De Heulendyck

Monografie van Rolleghem: blz. 54 Jan Callens had een paar bunder grond genoemd; “de heulendyck.

Oorkondenboek van de Groeningeabdij: Oud Sak 1202 (1650) blz. n° 98: palende met zuidzijde jegens louys Hanecourt meulendyck.

Poll. Hen: Heuleken, tot annt heuleken = een beek (n° 189)

Mnl. Heul(e), hole: open riool; duiker (ook Nld.) houten hoogbrug over een sloot of een andere waterleiding. De laatste betekenis ook bij Stallaert K. , glossarium van verouderde rechtsterme…. 1,590 en de Brabandere in de tweede betekenis op te vatten.

Ten Hove

Woordenboek der toponymie Du Flou: deel 6 blz. 691: Leengoed te Kuurne met kleine landen te Rollegem

Hove: van hofstede, landhoeve.

Den Honackere

Monografie van Rolleghem: blz. 55: een stuk landbouwgrond heette :”Den Honackere”

Oorkondenboek van de Groeningeabdij: Oud Sak 1202 blz. 250 n°61: met de oostzijde palende jegens de straete leedende van screyboom naar Tombrouck, met de zuid- ende westzijde jegens de vijfhonderd en half land vande priesteraige van Rodelghem

In het Hol

Woordenboek der toponymie Du Flou: Deel 6 blz. 858; wijk te Rolleghem.

Hooghste Tangheveldeken/Nederste Tangheveldeken

Aanwinsten VI 2126: f° 6 n° 21: renteboek vander heerlichende van Moorenackere bestreckende op diversche gronden van erfven daer afghehouden in de parochie van Curtycke (1601)

Beschrijving: cfr; beschrijving van Pappaerbusch.

Den Hooghste Morael Meersche/ Den nederste Morael Meersche

Aanwinsten VI 2126: renteboek vander heerlichende van Moorenackere bestreckende op diversche gronden van erfven daer afghehouden die ligghen in de prohie van Curtrycke (1601)

Beschrijving/ een meerschelken groot omtrent drye hondert ghenaemt den hooghste morael meersche paelende metter oostzijde jeghens zijn zelfs nederste morael meersche, metter zuutzijde jeghens ’t lant van Jan de la Rue, en metter noortzijde jeghens ’t voors. Jans Vanderplancke moraelbusch.

De hoogmolen van Tombrouck ( = de tombrouckmolen)

Woordenboek der toponymie Du Flou: deel 15, blz. 955: molen te Rolleghem;

Het Hooghestick

Monografie van Rolleghem: tussen het hof van Vannest en de schreiboomstraat bevond zich het hooghestick van J. Cannaert.

Fonds D’Ennetieres: 2408: Het hooghestick van Jan Canaert abouterende met de oostzijde jegens de meuledreve, met de zuytzijde jegens het lant van mijne heere van Rolleghem met de westzijde jegens het vyverstick ende noordzijde jegens de groote vyvere.

Fonds D’Ennetieres: 2400: Eveneens vermelding van het hooghestick

-Een stuk land gelegen op een hoogte, een verhevenheid?

’t Goet ter Hoogher Poorte (van Loys Hanecourt)

Fonds D’Ennetieres: 2408: ……. Abouterende met de oostzijde jegens ’t lant van mijne heere van Rolleghem, zuid jegens ’t lant van Adrian de Smet, west jegens z’n zelfs lant.

Een hooge poort gaf toegang tot deze hofstede van Lyos Hanecourt.

Den Hoogenackere

Monografie van Rolleghem: blz. 55 : een stuk landbouwgrond heette : den hoogackere.

Oorkondenboek van de Groeningeabdij: Oude Sak 1202: cfr. Situering op plan.

Een akker die hoog gelegen was.

De hofstedebrouwerij

Monografie van Rolleghem: rechtover de kerk op de hoek van de Kortrijk- en Aalbekeweg bevond zich de hofstedebrouwerij.

Fonds D’Ennetieres: 2400 (1764) :cfr. Situering op plan

Hof van Rollegem

Monografie van Rolleghem: PH. Despriet: blz. 111,112, 113.

Hof van den Graeve van Zweveghem

Kaarten en plannen : 14: Metinghe ende plan figuratif van de staete leedende van de plaets der parochie van Rolleghem naer de stadt Cortryck tot aen d’hofstede competerende aen de weduwe Camelbek van Welekers hof de geseyde straete gecalsydt is…. (van de landmeter Maes, 1789) het hof staat op het plan getekend.

De kersverse moeder was eigenlijk nauwelijks van tel bij al deze plechtigheden. Zij moest zich beperken tot de kerkgang enkele dagen na de geboorte. Blijkbaar een nogal bevreemdende gebeurtenis aangezien deze kerkgang tegenwoordig volledig naar de achtergrond is verdrongen en haast niet meer bekend.

De kerkgang was zowat het eerste officieel “ heroptreden” van de moeder. Dat was ongeveer een veertien dagen na de geboorte, of zodra de vrouw niet meer bedlegerig was.

De kerkgang had een drievoudige bedoeling: in de eerste plaats, een zuivering, Ten tweede: het was een dankzegging aan God voor het nieuwe leven. Ten derde; het was ook het eerste publieke optreden van de moeder na de bevalling.

Hoe verliep deze plechtigheid? De vrouw ging van achteraan in de kerk naar voor met een kaars ter ere van O.-L.-Vrouw in de hand. Vooraan werd ze door de priester belezen, terwijl ze zijn stola vasthield. Nadat ze met wijwater besprenkeld was, ging ze naar de offerande. Op bedevaart ging men niet alleen zo als hier boven reeds aangehaald, niet alleen wie geen kinderen kon krijgen. Soms diende een bedevaart als dank voor de goede afloop. Of was er ook de bedoeling bij om geen kinderen meer te krijgen. Want sommige vrouwen zoals men toen zei: “ kweekten gelijk konijnenmoeren”

Hier in de streek ging men naar O.L.Vrouw van Groeningen, of het kelderke Gods, Dadizele of Oostakker, vooral voor een miskraam. Iets uitgebreider is een offergang of een rozenkransbedevaart, of nog een novene. Meestal liet de vrouw zich bovendien in de kerk van het bedevaartsoord zegen.

Er zijn zoals het nu nog altijd kan verschillende manieren van devotie, naargelang de behoefte. Men kan zich laten belezen, het kan ook als bedanking driemaal rond de kerk gaan, denk maar zelf waar zo een plaats bestaat. Een koek kopen laten zegenen en opeten. Doch iets uitgebreider een rozenkransbedevaart, een noveen, een kapellen tocht, of de vijftien mysteries overlopen.

Voor al de verschillende ziekten van kinderen en volwassen te voorkomen of om te genezen grijpt men bij afwezigheid van den dokter - al dan niet gewild- naast religieuze, ook naar volksgeneeskundige middeltjes ter bestrijding ervan.

De Hinne

Monografie van Rolleghem: blz. 54 Cathelijne Vanneste bezat een hofstede genoemd: “ de hinne”

Oorkondenboek van de Groeningeabdij; OSA 1202 f° 256 n°99 …… de hofstede ghenaemt de hinne palende met de westzijde jeghens de straete leedende van de screyboom naer den lerberchboom.

-Bezat deze hofstede vele kippen, hennen?