Enkele voorbeelden; Ter genezing van witte mond of spruw (ontsteking van het mondslijmvlies van zuigelingen) kan je o.a. citroen met honing vermengen en met een doekje doordrenkt van dit mengsel de wonde reinigen. Men kan ook roze siroop van rozen geven of op de fopspeen in zouthout of boorwater drenken.

Er werd gediend bij St.-Petrus in Zulte of bij O.L.Vrouw te Dadizele of Oostakker.

Diarree, helpt het geven van rijstwater of sap van wortelen. Het innemen van korreltjes of het eten van geraspte appel. Veel radicaler was de volgende oplossing; een gloeiende pook in de melk houden.

Op het religieuze vlak is het hier wel veel gemakkelijker, men kan bij de heilige Brixius terecht.

Geelzucht: een eerste vereiste het kind warm houden. Karnemelk en geraspte wortelen kunnen het genezingsproces bevorderen, maar uiterst gevaarlijk eieren eten.

Tegen betaling- zich laten inschrijven in het register van den heiligen Dionysius te Geluwe.

Bij stuipen de uiteinden bedekken met in azijn gedrenkte doeken. Of afwisselend warme en koude doeken gebruiken. Ook kan men overschakelen op zetpillen of tee.

Ter bestrijding kan men ook naar Aalbeke bij de H. Cornelius, die overigens met kinderziekten wel raad weet. Of bij de H. Margriet te Geluveld.

Bij verlamming probeer het met mosterdbaden, maar meestal weet men dat hier weinig tegen aan te vangen is. Men kan naar het Kelderke Gods in Kortrijk in de Kortrijkse St-Maartenkerk. Naar Bavikhove of naar Elverdinge bij de H. Livinus.

Melkkoorts of moedermelkgeelzucht, kwam vroeger veel voor. In dergelijke gevallen smeerde men kamfer of lijnzaadpap op de borst, die men in ieder geval warm moest houden. Tee drinken kon geen kwaad.

Voor dit ongemak , evenals voor alle soorten ander verzwering, kon je bij St-Job in Heule terecht.

Rachitis of Engelse ziekte (Bot aandoening) die ontstaat door een tekort aan vitamine D en calcium

Ketseweg

Woordenboek der toponymie Du Flou: Deel VII blz. 130: weg te Rolleghem.

Algemeen Vlaams Idioticon Scheurmans blz. 237: kets: v. bijna als Kaitsch uitgesproken, een voetweg, wegsken tussche muren of hagen. Vb. ’t is in dat ketsken te vuil om door te geraken

Egied Van Hoonacker: Duizend Kortrijkse straten: blz. 235 Ketsenweg, R deze straatnaam komt voor in de Atlas van de buurtwegen en is alleen nog door bejaarden bekend. Hij is niet meer officieel.

Kets is het Vlaams voor hooiopper of kleine stapel hooi. Dus een pad langs een veld met hooioppers.

Buurtweg 32 is 301 m lang en begint aan het Hof van Rollegem. Het westelijke gedeelte is een grintweg, die tussen de weiden kronkelt. Verder is het een aarden voetpad dat uitkomt in de Munkendoornstraat Bellegem. Nu het Mgr. Waffelaerspad genaamd.

De Kerstaigneboom

Oud sak 860 : folio 278: Registre des fiefs et arrieres fiefs tenu du chat. De Courtray. Willem de Corte en Jan Van den Walle houden in leen en in manschepe een heerelijcke erfelijcke rente genamt de kerstaigneboom streckende in de prochie van Rodelgem.

Monografie van Rolleghem: blz. 52: Het leen “ de gruyte” te Kortrijk had een achterleen genoemd “ de kerstaigneboom”

P. Boncquet: Heerlijkheid en Leen in de roede van de dertien parochies. Blz. 130: duidt op de huidige kastanjeboom.

De kerksplete

Woordenboek der toponymie Du Flou: deel 6 blz. 589: tiendesectie te Rolleghem.

Voor de uitleg van de “ splete”: cfr. De uitleg van Douters splete.

Den Kerkmeersch

Aanwinsten VI 6848 (1761): heerlijcken renteboek der Heerlijckhede van Polliere of pomerie geleghen in de prochie van Rolleghem.

Beschrijving: d’heer Judocus de sien, meersch paelende oost den meersch Louis van Neste, suyt de beke, west den kerkmeersch ende noord den heere deser heerlyckhede.

Het woord meersch werd uitgelegd bij het goet Ter Meersch. Kerkemeersch = Meersch in het bezit van de kerk.

Het Kerkgat

Aanwinsten VI 6848 (1761) heerlijcken renteboek der Heerlijckhede van Polliere of pomerie geleghen in de prochie van Rolleghem. Vermelding van deze naam in de beschrijving van een stuk grond.

Cfr. Uitleg van “Het klytgat”

Het Kerckelant

Fonds D’Ennetieres: 2408: vermelding van ’t kerckelant in de beschrijving van bepaalde percelen.

Aanwinsten VI 6848: vermelding van de naam in de beschrijving van een stuk grond (1761) = heerlycken renteboek der Heerlijckhede van Polliere of pomerie geleghen in de prochie van Rolleghem (1761)

Lant = huidig Land

Kerkckelant = het land in het bezit van de kerk. Woordenboek der Nederlandse taal; deel 7,1 blz. 2286: Kerkelanderijen: aan de kerk toebehoorende landerijen, kerkelanden.

Kannestraat

Woordenboek der toponymie Du Flou: deel VII blz. 85: weg te Belleghem, Rolleghem en Marcke.

-Canne: Mnl nu : Kan, 1 aardewerk, 2 maathouden vat.

Ook volksnaam voor verschillende plantjes (Woordenboek der Nederlandse taal) Bij Gysselinç M Top. Woordenboek: I, 552: Rom. Canalis: Wasserleitung.

Kannestraat kan ook in verband staan met het leengoed ter Canne.

Canne ook teruggevonden als persoonsnaam Studie van persoonsnamen in de Kasselrij van Kortrijk ( 1350 – 1400) door Frans Debrabandere blz. 217 n° 900: Canne, (Van der): ….

Kanne kan een beroepsbijnaam zijn van een gieter van (tinnen) kannen. Daar de naam in dezelfde gemeente voorkomt als Van der Canne, kan Canne wel naar deze pln. Verwijzen (zonder voorz.)

Parochieblad van de Bellegemse kerkgemeenschap februari 1982 nr. 8: Het “kannestraetken” is reeds te vinden in een denombrement van het Mortaensche. Het gaat hier over een straatje dat in Bellegem, over Rollegem loopt naar een vroeger achterleen het goed “ Ter Kanne” van het leen “Ter Steenkiste “ dat op zijn beurt een achterleen is van “Ten Acker “ op Kortrijk-Buiten.

Kanne kan volgens deskundigen een brouwerij aanduiden, of gewoonweg de betekenis van schenken hebben.

Leen Joos Kint

Fonds D’Ennetieres: ten oosten van de heerlijkheid ter dry eecken. Cfr. Situering op plan 2400 (1764)

Studie van de Kortrijk persoonsnamen door Frans Debrabandere

Kint: persoonsnaam

Kint = kind, aankomende jongen of meisje, jong ridder, jong man van aanzienlijke geboorte, knecht, dienaar, schoolkind (MW III, 1436- 40)

Het Kerckhof met de vijf huizen

Fonds D’Ennetieres: cfr. Situering op plan. (2497)

Aanwinsten VI 6979/ aanduiding op de kaart van het kerckhof.

= atlas général et parcellaire du troisiéme canton de Courtrai qui comprend les communes suivantes: Belleghem, Dottinies, Espièers, Helcken, Rolleghem et St. Genois.

De Heulendyck

Monografie van Rolleghem: blz. 54 Jan Callens had een paar bunder grond genoemd; “de heulendyck.

Oorkondenboek van de Groeningeabdij: Oud Sak 1202 (1650) blz. n° 98: palende met zuidzijde jegens louys Hanecourt meulendyck.

Poll. Hen: Heuleken, tot annt heuleken = een beek (n° 189)

Mnl. Heul(e), hole: open riool; duiker (ook Nld.) houten hoogbrug over een sloot of een andere waterleiding. De laatste betekenis ook bij Stallaert K. , glossarium van verouderde rechtsterme…. 1,590 en de Brabandere in de tweede betekenis op te vatten.

Ten Hove

Woordenboek der toponymie Du Flou: deel 6 blz. 691: Leengoed te Kuurne met kleine landen te Rollegem

Hove: van hofstede, landhoeve.

Den Honackere

Monografie van Rolleghem: blz. 55: een stuk landbouwgrond heette :”Den Honackere”

Oorkondenboek van de Groeningeabdij: Oud Sak 1202 blz. 250 n°61: met de oostzijde palende jegens de straete leedende van screyboom naar Tombrouck, met de zuid- ende westzijde jegens de vijfhonderd en half land vande priesteraige van Rodelghem

In het Hol

Woordenboek der toponymie Du Flou: Deel 6 blz. 858; wijk te Rolleghem.

Hooghste Tangheveldeken/Nederste Tangheveldeken

Aanwinsten VI 2126: f° 6 n° 21: renteboek vander heerlichende van Moorenackere bestreckende op diversche gronden van erfven daer afghehouden in de parochie van Curtycke (1601)

Beschrijving: cfr; beschrijving van Pappaerbusch.

Den Hooghste Morael Meersche/ Den nederste Morael Meersche

Aanwinsten VI 2126: renteboek vander heerlichende van Moorenackere bestreckende op diversche gronden van erfven daer afghehouden die ligghen in de prohie van Curtrycke (1601)

Beschrijving/ een meerschelken groot omtrent drye hondert ghenaemt den hooghste morael meersche paelende metter oostzijde jeghens zijn zelfs nederste morael meersche, metter zuutzijde jeghens ’t lant van Jan de la Rue, en metter noortzijde jeghens ’t voors. Jans Vanderplancke moraelbusch.

De hoogmolen van Tombrouck ( = de tombrouckmolen)

Woordenboek der toponymie Du Flou: deel 15, blz. 955: molen te Rolleghem;

Het Hooghestick

Monografie van Rolleghem: tussen het hof van Vannest en de schreiboomstraat bevond zich het hooghestick van J. Cannaert.

Fonds D’Ennetieres: 2408: Het hooghestick van Jan Canaert abouterende met de oostzijde jegens de meuledreve, met de zuytzijde jegens het lant van mijne heere van Rolleghem met de westzijde jegens het vyverstick ende noordzijde jegens de groote vyvere.

Fonds D’Ennetieres: 2400: Eveneens vermelding van het hooghestick

-Een stuk land gelegen op een hoogte, een verhevenheid?

’t Goet ter Hoogher Poorte (van Loys Hanecourt)

Fonds D’Ennetieres: 2408: ……. Abouterende met de oostzijde jegens ’t lant van mijne heere van Rolleghem, zuid jegens ’t lant van Adrian de Smet, west jegens z’n zelfs lant.

Een hooge poort gaf toegang tot deze hofstede van Lyos Hanecourt.

Den Hoogenackere

Monografie van Rolleghem: blz. 55 : een stuk landbouwgrond heette : den hoogackere.

Oorkondenboek van de Groeningeabdij: Oude Sak 1202: cfr. Situering op plan.

Een akker die hoog gelegen was.