Het schijnt dat de oude groote hofstede een overblijfsel dier heerlijkheid is of dezelve vervangt
Burgemeesters 1799
of Maire de Rolleghem
In 1769 werd te Moorsele Constantin France Vandermeersch geboren, hij trad in het huwelijk met Marie Theese Everaert en woonde op de plaatse. Hij bleef burgemeester en wierd lid van den Provincieraad, en stierf in 1849.
Van 1849 tot 1866
De zoon Constantin Vandermeersch
Van 1866 tot 1870
Joseph Warrot hij gaf onmiddelijk ontslag en August Herbau was dienst doende burgemeester.
Ter gelegenheid van de “week van de soldaat” werden er 95 Marschen verkocht aan de kerkdeur. 31 voor de eerste mis en 23 voor de tweede. Op Tombroeck 41. De totale ontvangst van dit propagandawerk wordt besteed om de onkosten te dekken van dit en vele andere “Staartjes”.
Wist u dat:
De meest bezochte bergen van soldaten herbergen zijn?
Dat de deugd van liefde het berouw is?
Dat het meervoud van kind een tweeling is?
Dat de zebra’s, ezeltjes zijn met een gestreepten pulover?
Echte komeren beweren dat de ware reden te kennen waarom een Etienne welke de hoofd rol speelde in het toneelstuk, een drama van een blind geworden Johan, welke hij op een werkelijke prachtige wijze heeft vertolkt. Zij vader Bankier Stendhall vertolkt door Hector, moest Etienne, vertroond en verbeten om het walgelijk wangedrag van zijn vader, zijn witte blindenstok middendoor breken. Hij wist het zo goed te presenteren, omdat daar zeggen ze, onder de 80 aanwezigen, ja dat was jammer genoeg het gans publiek, iemand van het vrouwelijke aard zat voor wie ze zich zelf zouden willen overtreffen. Vooral Etienne, als u even bedekt dat dit lief wezentje zich de verplaatsing van Oudenaarde tot Rollegem had getroost. En wat dan gezegd van de andere hoofdvertolkers? Fred (Roger) en Otto (Ivan) die toch ook magnifiek presteerden? Of moet dat worden uitgelegd dat zij wellicht door een flink optreden wilden vissen?
Hier eindigd het al weer, wellicht zijn er nog in omloop, we wachten!
Geruchten doen de ronde dat S.M. Goethals Etienne, bijgetekend heeft; er wordt ook verteld dat vader “Sjarel” die houdt van veel werken, aan zoonlief de raad heeft gegeven de nabijheid van aftrommelde korporaals voortaan te mijden in bezet gebied.
Zwaaien af, met “onbetaald” verlof S.M. 51 Decaboter Hiloné, Tieberghijn René, Leplae Norbert, Goethals Etienne. Volgt eveneens wachtmeester Deruyck Roger, die wel heel welkom zal geweest zijn bij zijn naarstig vrouwtje en zijn bengels.
Bij het volgend “staartjes zouden er in juni een achttal nieuwe abonnees zijn, veel geluk wordt jullie toegewenst vanwege de redactie.
Waarom breken er in Koksijde zoveel meer “Stuka’s” hun nek dan in Wevelgem? Daar hebben ze Nest Vanhauwermeiren niet als mecanicien. Een paar weken geleden viel er toch een vogel tegen den grond. Ja maar Nest was naar de foore geweest in Kortrijk!? Hoe gaat het nog in Koksijde, Daniel? Heel goed. Men wint er kleur en kilo’s bij, is ’t niet?!
De redactie mocht zich ook verheugen op den doodsbrief van S.M. Raf lamotte.
Hoe doet een soldaat afzwaaier het die zijn centuron diende af te geven het aan boord om den eerste zondag na de grote gebeurtenis voor half geld met de trein te voyageren? Wel, hij doet zijn winterfrak aan en klaar is kees. Nadere inlichtingen over zulke maneuvers te vragen en te bekomen bij een zeker ex-cibist uit de kerkstraat.
Aanwinsten VI 6914: op dit kaartje staat een plaats aangeduid met de naam “den upstal” . Deze kaart geeft het grondgebied weer van de heerlijkheid Ten Berghe in Rolleghem.
Monografie van Rollegem: blz. 113: in het renteboek van de heerlijkheid Diestveld, treffen we een plattegrond aan van percelen gelegen aan de weg van den “upstal” naar de kerk van rollegem.
Verwijs en Verdam blz. 1874 1) onbebouwd erf, onbebouwde grond, open terrein; ook gemeenteweide. Vooral de open ruimte aan of langs een water. Thans is opstal juist een perceel zonder erf. Of deze opvatting zich uit de vroegere, dan wel zelfstandig bij het woord heeft ontwikkeld is niet uit te maken. Eigenlijk betekenis van opstal is hier “plaats of ruimte waarop iets gezet of geplaatst ( ook gebouwd) kan worden”. Misschien later “plaats waarop gebouwd is”, vervolgens “het gebouw zelf”
1) Opstal kan ook de betekenis hebben van dat wat opgeslagen wordt, eigenlijk dat wat op iets staat.
Rollegem geschiedenis: Andere namen “Thombrouck”, “Del Bruech”, “ Des Brouck”. Betekenis: moerassig gebied. We kunnen het best vergelijken met “ Brouckselle” of “Broekzele” voor Brussel. Dit wil zeggen woonplaats in het broek (= moeras) De wijk Tombroek ligt verspreid over vier gemeenten: Rollegem, Luingne, Dottenijs, en Moeskroen. Aan de tramstatie van Tombroek was vroeger een café “ “La Cloche” of ook genoemd “La Station du tram” De cafébaas was een tonnenmaker. In de kuiperij woonde later Julien Declercq
Slosse Rond Kortrijk, deel III blz. 1610: Tombrouck in de moerassige weiden.
Fonds D’Ennetieres: Livre des fiefs tenus et relevant de la Seigneurie ’t Mortaensche dans les paroisses Belleghem, Dottignies, et autres. Aanduiding van het gehucht.
Woordenboek der toponymie Du Flou: deel XV, blz. 954: heerlijkheid, thans een wijk te Rolleghem.
Ook als persoonsnaam terug gevonden:
Studie van persoonsnamen in de Kasselrij van Kortrijk door Frans Debrabandere: blz. 442 n° 2045 Tombrouc, Van: In Harelbeke: 1382 Olivier Van Teumbrouc VG f 113
In Rollegem: 1368: Jhan tsobbelen waof Sare Van Tombrouc V f 46 v
Osak: Registre des fiefs et arrieres fiefs tenu du chat. De Courtrai: 860 f° 277: ’t heerschip te Tombrouck.
P. Boncquet: Heerlijkheid en Leen in de roede van de dertien parochies Blz. 126: Tombrouck is opnieuw een toponiem met het element “Brouck” of moeras. Het eerste gedeelte is volgens M. Gysseling een samentrekking van het Latijnse tumulus, heuveltje.
Beste vriend piot, een ex -S.M. klas 48 uit Rollegem vertelt.
Na onze opleiding in Burcht (Antwerpen) waren we als groene schachtjes, boordevol vaderlandsliefde is Ossendorft te recht gekomen. Op onze kamer kregen we als gezelschapsjuffer een soort bokskampioen uit het Antwerpse, die daarbij internationaal bierkampioen was. Mijn maat Soete, uit Aalbeke, had de eer de fijne ancien als buurvrouw van het tweede verdiep te hebben.
’t Gebeurde op een avond, als de klaroen ons reeds vriendelijk had uitgenodigd om den slaap te zoeken, dat die fijne menheer, al brullend en al lelijk doen,, zo nuchter als Albert, de factuer, op Nieuwjaarsavond, naar boven kwam gewaggeld. Nadat hij er in geslaagd was de kamer een half uur wakker te houden en met vele “godvers” in den bovensten vlooibak geraakt was en nog steeds den boel op stelten hield, werd het zijn onderliggend gebuur te machtig. Soete stak zijn hoofd uit om naar boeven te roepen: “Zeg, vriend, ’t zou bijkans kunnen volstaan van nu af aan.” Die goede vriend schrok zo hevig dat hij op het eigenste moment de verlossing voelde naderen en mild mededeelde van wat hij te veel bezat.
Soete zijn “kobbejager” en den helft van zijn gezicht werden gebalsemd, maar ’t was in plaats van “Creme de beauté”, met “boiled beaf” en biersaus,. Tot overmaat van raap was Soete pas met veel tegenzin uit zijne “wigwam” gekropen of de sergeant van week fliste het licht aan en Soete stond daar, in zijn sleppen, met zijn kop roest van den uitslag, een beetje kort adem vanwege de zoete geuren, zijn overste de militaire eer te bewijzen!
Dat er te Rollegem al veel te doen geweest is over toneel spelen is ons aller wel bekend. We kennen nog toneel uitvoeringen met gemengde spelers, met uitsluiten mannen, maar dat we ook nog toneel gespeeld hebben met uitsluitend meisjes was ons onbekend.
Zo lezen we het; de Rollegemse meisjes voerden met veel succes het toneelstuk “ Moeders kerstgeschenk “ op. Alle speelsters en de zelfs de souffleerster mogen worden gefeliciteerd met hun optreden. Een optreden ten andere dat mocht genieten van een goede belangstelling vanwege het publiek. Vooral vanwege Rollegemse mannelijk jeugd interesse voor het toneelstuk of voor de actrices? Wie zal het zeggen.
Rafaël Yserbyt, gekazerneerd te Saffraenberg; liet zich vrijwillig buizen in het examen, voor technieken aan Radar. Een grote buis dat het was! Nu krijgt hij de kans om via de dienst vuilkar en opruimen, die hij perfect uitvoerde, infirmier worden.
Tot slot, een ernstige, doodernstige waarschuwing tot de kanonniers: Zo u met de paasdagen een klok die uit Rome terugkomt, hebt durven naar beneden schieten zult gij wel andere eieren krijgen.
De top wordt echter geschoren door onze goeie vriend Etienne Goethals met een scooter “Vespa”. Weet je wat ik nog zie gebeuren met onze schilder?: de gendarmen die hem op het zicht te jong vinden doen stoppen om zijn pas en zijnen ouderdom te controleren! Die leeft zal het zien… als ’t gebeurt!?.
De redactie van “Staartje wenst langs deze weg zijn levende gevoelens van diep mede treuren mede te delen aan de beproefde familie Vanwijnsberghe, Steertstraat te Marke, bij het afsterven van soldaat Arnold, die zo schielijk na slechts 18 maanden afzien is komen te ontvallen. Geef hem, o Herbergier, De PINT!!
Voor onze wielerenthousiasten is de tijd aangebroken om hun favorieten langs de baan te gaan toejuichen en aan te wakkeren. Namelijk Vanhasten Gilbert doet zijn wielerdebuut bij de onderbeginnelingen. Gilbert, veel succes weinig breuken, veel kopprijzen, weinig krampen, veel priems, weinig inzinkingen…. En houdt Rollegemse Vane Hoge!
Verleden week liep er daar een Rollegemnaar van den ezelhoek met zijn radio onder den arm naar den grote markt van Rollegem. “Wel Sjef” vraagt men “ is de radio kapot, griep misschien, gaat ge ermee naar Yserbijtjes?” “Ba nink, jong” zegt de sjef, “ en k’ ga ekkik ook niet naar den electricien nie want mijn radio is nie gebroken, ik ga naar de kerke” Ik koste mijn oren niet geloven en ’t zijn pertank van de kleinste niet. “ Naar de kerke mee Ne radio bij god, wat ga je gij daar gaan uitrichten?” - “ Wel jong “ zei Sjef, “ mijn radio moet per se naar de biechte gaan want hij liegt zo formidabel straf
Daaruit kunnen we ook iets over het weer onthouden:
De lente, die volgens de kalender begint op 21 maart, heeft ons tot nu toe voor aap gehouden; want buitenenkele uitzonderingen heeft ze ons maar weinig van haar geëerd zonnetje laten genieten. Dit natuurlijk tot grote verontwaardiging van onze mensen. Op het weer is altijd iets op te merken, dat weet ik zowel als het weerkundig Instituut te Ukkel, maar de laatste tijd is dat “plafentuurlijk” een echte jeremiade geworden. Er kunnen geen aardappelen geplant worden omdat de grond nog niet goed ligt en alhoewel op zolder of in de kelder de patten te keesten liggen kunnen zij daar toch niet groeien.
Ook de kanariekwekers klagen stenen uit de grond( in de Aalbekestraat ganse macadamdelen op hun geheel) dat het aanhoudend koud weder de eerste leg van de kanaries naar de maan heeft geholpen. Hadden ze het op voorhand geweten dan hadden zij het wijfje niet laten broeden. Dan hadden zij tenminste de verse eieren nog in de pan kunnen slaan. Daar is nogal veel” peuzeling” aan vooral in den vastentijd.
En toch wordt het warmer. De dikste overjassen worden alweer opgeborgen. Lichtere kleurtjes komen naar boven, zo vind iedereen zijn smaak. De koolmarchands, die deze winter veel kaarsen hebben ontstoken om veel koud weder te krijgen, en aldus veel kolen te kunnen verkopen, wat ze ook bekomen hebben, zien thans hun commerce en hun bestellingen afnemen. Er zijn nu andere die meer beginnen te verkopen, o.a. de velomakers en bromfietshandelaars. Zo puffen over de Rollegemse wegen weer enkele brommertjes meer. Waaronder René Callewaert met zijn “Puch” en August Tremmerie met een “Novy”.
Aanwinsten VI 2567; vermelding van de naam op een schets.
Aanwinsten VI 2126: renteboek vander heerlichende van Moorenackere bestreckende op diversche gronden van erfven daer …….. Vermelding van de naam in de beschrijving der percelen.
Studie van persoonsnamen in de Kasselrij van Kortrijk door Frans Debrabandere: Tange = beroepsbijnaam van een smid.
Dat dit jaar hebben de klokken bij hun terugkeer uit Rome een binnenwegeltje genomen en zijn ze zo in de kazerne aan beland. Ze brengen u de “psychologie en techniek” van den autostop, iets wat soldaten ook al eens beproefd hebben. Verder een paar scheppen uit het Rollegemse leven. Tot slot een speciaal artikeltje voor deze die liefst niet blijven overschieten.
Naast het serieuze kon je ook weleven meekijken naar wat er hier gebeurde. Zo lezen wij:
Vriend soldaat, het nieuwjaarke zoete, met al zijn geneugten van lekker eten en goede druppels is weeral voorbij maar wij willen u allen toch nog gauw onze beste wensen aanbieden bij deze jaarwende.
Wat wij wensen is simpel en goed: een zalig Nieuwjaar, zoals wij dit volgens Vlaams en Christelijke traditie hebben geleerd.
We zouden u ook extra congeetjes, een nieuwen brommer een mooi autotje enz. kunnen wensen, en voor diegene welke veeleisend zijn een “ snel liefken” of een huisje met een tuintje. Wij kunnen u tot slot wensen, want… wensen kost toch niets. Nieuwjaar is niet alleen wensen, maar ook een tijd van goede voornemens maken, op het gevaar af van de hel te plaveien. Voor den enen is het dit voor de ander is het zo. Wij laten ieder zijn eigen voornemen. Zo wordt het leven schoon. Namens de nieuwe voorzitter; de ex militair Callewaert Roger, en de proost; u onderpastoor.
Dat enkele dagen geleden de oudste inwoner overleden is Desiré Vanhaesebroek, op 94 jarige ouderdom. Daardoor wordt Ceriel Deschamp met zijn 93 jaar de nieuwe oudste, gevolgd door Marie Louise Vanhaesebroek, de zuster van Desiré. Het merkwaardigste hiervan zou geweest zijn dat de oudste inwoner thans nog de voorzitter is van de commissie van den openbare onderstand der gemeente. Churchil heeft daar nog zijn hoedje vooraf genomen, en eens ferm op zijn sigaar gebeten van pure jaloersheid. En zeggen dat wij nu zouden spreken over pensioen optrekken.
Dit is waarschijnlijk het eerste staartje dat in handen viel van de soldaten Debusschere Sylveer te Mamay, Van Yzerbijt Raf te Saffraanberg, van Dursin Etienne, Ysenbaert Julien beiden te Turnhout.
Aanwinsten VI 2126: renteboek vander heerlichende van Moorenackere bestreckende op diversche gronden van erfven daer afgehouden die ligghen in de prochie van Curtrycke. 1601f° 1 n° 4
Beschrijving: Jan Vanderplancke: omtrent tweehondert meerschen ghenaemt tanghemeerschelken palende metter oostzijde jegens zijn naervolgende lant, metter zuytzijde jeghens het drefelken, metter westzijde jeghens Vanderplancke stick landts, ende metter noortzijde ’t voorseide lant.
Aanwinsten renteboek vander heerlichende van Moorenackere bestreckende op diversche gronden van erfven daer afgehouden die ligghen in de prochie van Curtrycke. 1601.
Beschrijving: Landts ghenaemt den tanghedriesch palende metter oostzijde jeghens Willem vanderplanckens lant ghenaemt den pappaersbusch, metter westzijde jeghens zyn voorgaende tanghemeerschelken, ende metter noordzijde jeghens Pieter Vanderplancke pappaerstick.
Tanghe: cfr. Uitleg tanghevelt.
driesch
Parochieblad van de Bellegem 1982 n°5 Dries = benaming gegeven aan een open plaats binnen een omheinig, een grasplein of een braak liggend stuk land. Het woord is afkomstig van : een akker die alle “drie” jaar braak ligt.
Leiegouw 1960: Kortrijkse plaatsnamen voor 1400. Blz. 91: Zwaan ie een gewone, zeer verspreide benaming van oude brouwerijen. De betekenis van zwaan is “open waterput”. De brouwerijen moesten immers eerst en vooral voorzien zijn van water. Zijn daaruit de vele herbergen met de naam Zwaan te verklaren???
