Algemeenheden

Dicht bij de gouden rivier zoals men zo poëtisch het stinkende water, gebruikt voor het roten van het vlas noemt, daar ligt Rollegem-over –Leie. Gelukkig op een zekere afstand wat niet slecht is voor de lucht die men er inademt. De gemeente bevindt zich aan gene zijde aan de Leie in vergelijking met Brugge den hoofdstad van West-Vlaanderen. Een historisch ongekende gemeente. Eén, waarvan het zeer zeldzaam is om er een werk van te vinden. Ze is ontsnapt aan ernstige studies van de oude geschiedschrijvers die noch lange noch korte geschiedenis schreven.

Le Dictionaire encyclopedie de geografie historiek du Royaume door August Jourden, gepensioneerden Kapitein schreef in zijn eerste editie in (1868-69 )

deel  II, p.803, col. 2 hij beschrijft Rollegem als volgt:

Rolleghem , West -Vlaamse  gemeente, administratief arrondissement,  gerechtelijk e arrondissement en kanton van de vrederechter van Kortrijk. (op het ogenblik 2^de kanton van het vredegerecht Kortrijk) Militiekanton Belleghem( Nu, twaalfde militiekanton van West-Vlaanderen, hoofdplaats Mouscron) Bisdom Brugge.

Bevolking: 2329 inwoners. Het heeft een oppervlakte van 847 hectaren 63 aren 28 centiaren. (in 1865 was de bevolking 2194 inwoners; in 1870 was het 2334 om daarna te verminderen tot het huidige cijfer van 2232)

Ligging: 7 kilometer ten Noordwesten van Kortrijk, iets minder van Moeschroen en 50 kilometers ten Zuiden van Brugge en Gent.

Waterlopen: Twee beken die er ontspringen en die de Heule zijrivier van de Leie vloeien. Rollegem lag voortijds in een put verzonken door menigvuldige overstromingen der drie beken waar twee samen vloeien. Het ligt tweeëndertig meter boven de zeespiegel.

De grond bestaat uit Klei(Leem) en Zand.

Industrie en handel: Landbouw, katoen en wollen stoffen, ververijen, brouwerij, de steenbakkerij en de fabricatie van mosterd zijn ook industrie van Rolleghem.

Het postkantoor is in Kortrijk.

Gehuchten; Vorst, Klijtgat, Knock, Kruysstraat, Lantenhoek, Mauvaispont, inheemse naam Malpont, in het Vlaamse Kwadebrug. St. Anna, Schreyboom, Tombroek, het zou moeten zijn Ten Brouck, maar te Rollegem schrijft men Tombroek . En Zevencote, men moet hier niet verwaren met Zevecote bij Gistel.

Er was ook een tweede uitgave van dit belangrijke werk, en daar ligt Rolleghem nog steeds ten Noordwesten van Kortrijk, daar waar het eigelijk ten volle aan de Zuidkant van de stad ligt. De waterlopen springen niet meer over de Leie of dringen niet meer onder de grond om de Heule te vervoegen doch gaan ze nu verliezen in de Schelde.

De werkelijkheid is dat er twee beken ontspringen en eindigen te Rollegem en zich samen voegen aan de kapel van de Schreyboom schrijft Graaf du Chastel de la Howarderie-Neuvireuil. In zijn uitgave van 1904 schrijft hij de juiste namen van de beken; Bondillebeek en de Weimeersbeek wanneer ze samen vloeien geeft hij ook de juiste naam Fabrieksbeek. Hij noemt het een riviertje, dat zich langs Dottenijs in de Spiere werpt, zijriviertje van de Schelde.De Spiere is in werkelijkheid een rivier in Noord Frankrijk en Vlaanderen ca 15 km. Lang onbevaarbaar, die ontspringt in Roubaix.

Het heeft twee bijrivieren: de grote Spiere welke ontspringt in Lowingen en te Spiere in de Spier uitmondt. De kleine Spier ontstaat in Moeschroen. Er is ook het Spierekanaal voor schepen tot 300 ton, gemaakt in 1843.

Intussen weten we dat de Bondillebeek ontspringt bij de wat men vroeger noemde de maalderij van Renard op het gehucht de Lante aan het huis nr. 155. Ze heeft een lengte van 822 meter. 3^de Categorie.

De Weimeers ontspringt wel degelijk te Aalbeke(bij het huis van F. Ysebaert

De grootste beek is wel degelijk de Fabrieksbeek, gevormd door de samenvloeiing van de Weimeersbeek en de Bondillebeek op het einde van de Beekweg. Zij heeft een lengte van 1895 meter, 2^de categorie

Deze vormt de natuurlijke grens met Bellegem. De Fabrieksbeek geeft haar water aan de Spierebeek te Dottenijs en deze mondt uit in de Schelde te Spiere. Vandaar dat men zegt Rollegem behoort tot het stroomgebied van de Schelde of tot het Scheldebekken. Deze is 1553 m lang en behoort tot de 2^de categorie. Zij blijft nog 1282 meter de natuurlijke grens vormen tussen Rollegem en Bellegem.

Rollegem is het grootste deel Scheldegebied. Een klein deel, dat van de Knok loopt af in de stedebeek, die haar beginsel heeft op de Knok en die de grens vormt met Kortrijk en verder tussen Kortrijk en Bellegem onder de staatsbaan van Kortrijk-Doornik door Zwevegem in de Gaverbeek te Deerlijk uitmondt in de Leie.