De Fender Stratocaster is een elektrische gitaar die door Leo Fender werd ontworpen en gebouwd en die in 1954 op de markt kwam en het meest verkochte model is. Fender heeft meer Telecasters verkocht, maar van de Stratocaster zijn meer licentie-replica's (van andere merken, voornamelijk Japans) verkocht.
Onder de vele bekende muzikanten die furore hebben gemaakt met de Strat zijn Rory Gallagher, Mark Knopfler, Buddy Holly, Hank B. Marvin, David Gilmour, Jimi Hendrix, Ritchie Blackmore, Yngwie Malmsteen, Eric Clapton, Billie Joe Armstrong, Stevie Ray Vaughan, John Frusciante, Jean-Pierre Danel, Eric Johnson, Robert Cray, Frank Zappa, Erwin Java, Alex Turner, Andy Summers, Kurt Cobain, John Mayer, Tom Delonge
De Strat is meestal voorzien van drie enkelspoel gitaar-elementen en 21 (bepaalde uitvoeringen 22) frets op de hals. Vroeger hadden strats een drie-weg keuzeschakelaar voor het activeren van verschillende (combinaties van de drie) elementen. Diverse gitaristen experimenteerden met het plaatsen van deze schakelaar tussen twee standen in, omdat dit een ander geluid opleverde. Tenslotte besloot Fender dan maar een schakelaar met vijf standen in te bouwen. Leo Fender zelf vond de twee extra combinaties van elementen die hiermee mogelijk werden echter niet mooi klinken. Sinds enkele jaren wordt de 'S-1' switch toegepast op de topmodellen. Deze schakeling laat een grote veelheid van combinaties tussen de verschillende elementen toe, in serie, in parellel, in- en uit-fase. Hierdoor krijgt de op zich reeds veelzijdige gitaar nog een aantal mogelijkheden erbij.
De kast is - zoals alle Fenders - meestal gemaakt uit elzenhout, maar bij transparante lak uit essenhout. De vorm is aangepast aan die van het menselijk lichaam (contour body). Hierdoor is een Stratocaster ergonomischer dan bv. de Fender Telecaster. De gitaar is meestal voorzien van een tremolo-arm voor het opwekken van vibrato.
De cut-out van de body was een belangrijke innovatie. De onderste hoorn laat de gitarist toe makkelijk de hoogste noten te spelen. Het geheel is perfect in balans waardoor de gitaar niet draait of kantelt.
Nadat Leo Fender zijn bedrijf wegens gezondheidsklachten aan CBS (1965) had verkocht, werden door de nieuwe eigenaar langzaam maar zeker aanpassingen aan het model aangebracht om de productie te stroomlijnen, mee te gaan met de geldende smaak, en de kosten te drukken. Hoogtepunt van deze 'innovaties' was de introductie van de driepunts halsverbinding, in de jaren zeventig. Deze 'tilt-neck'-constructie geldt nog steeds als een misser in de roemrijke historie van de Fender Stratocaster.
Door de lagere kwaliteit van de CBS-Stratocasters, liepen de prijzen van de pre-CBS gitaren op de tweedehandsmarkt al snel op. Deze instrumenten zijn tegenwoordig vele malen duurder dan nieuwe strats.
In 1985 werd het merk Fender verkocht aan een groep investeerders. Stratocasters zijn gedurende de afgelopen jaren geproduceerd in de Verenigde Staten, Japan, Korea, Mexico en India. Hierdoor is de markt ondoorzichtig geworden, en ook doordat Fender onder het merk Squier nóg goedkopere uitvoeringen van de Stratocaster op de markt brengt. Een "echte" Stratocaster moet al gauw een Fender-VS model zijn.
In 2004 vierde de Stratocaster haar vijftigste verjaardag. Dat werd in de Wembley Arena gevierd met een optreden van een aantal van 's werelds beste gitaristen; met als resultaat de DVD Strat Pack - Live 50th Anniversary. Hoewel de Stratocaster al vijftig jaar bestaat, is het ontwerp toch vrijwel onveranderd gebleven. Er bestaan wel zogenaamde "Superstrats", Stratocasters of Stratocasterklonen waarbij extra mogelijkheden zijn ingebouwd (zwaardere pickups, andere tremolo-systemen), maar de basis blijft het ontwerp van Leo Fender uit 1954: de "contour body", zo afgerond dat hij perfect tegen het lichaam van de gitarist past; de drie pickups, de tremolo, de schuine plug-ingang en de karakteristieke gitaarkop.
Ik ben Rudy, en gebruik soms ook wel de schuilnaam Rud.
