http://taaluniebericht.org/artikel/taaladvies/de-%E2%80%98verengelsing%E2%80%99-van-de-maatschappij 

De Taalunie ontvangt regelmatig vragen over het Nederlands. In Taalunie:Bericht lichten we er telkens één uit. Deze keer de vraag wat de mening is van de Taalunie over de ‘verengelsing’ van de taal in onze maatschappij.

De vraag: Wat vindt de Taalunie ervan dat er steeds meer Engelse woorden in onze maatschappij worden gebruikt. Kan zij daar niet iets tegen doen?

Van: Een bezoeker van een bijeenkomst die de Orde van den Prince organiseerde in Den Haag. Liesbet Vannyvel, medewerker van de Taalunie, gaf daar op verzoek een presentatie over de ontwikkeling van het Nederlands.

Het antwoord: Voor het Nederlands is het op zich geen probleem dat er woorden uit andere talen worden ontleend en overgenomen. Leenwoorden, zeker als die iets nieuws aanduiden, verrijken de taal al eeuwenlang. Maar het is weinig zinvol woorden en uitdrukkingen uit andere talen over te nemen als er al volwaardige Nederlandse alternatieven voor bestaan. Dan is de ontlening of de overname eigenlijk niet nodig en gebeurt die om andere redenen, bijvoorbeeld omdat de andere taal leuker wordt gevonden of zelfs een hoger aanzien geniet.

De Taalunie is niet tegen het gebruik van Engels en andere vreemde talen door mensen op straat en online, maar is wel van mening dat het Nederlands soms een imagoprobleem lijkt te hebben. Het lijkt soms hipper om iets in het Engels te zeggen dan in het Nederlands. Dat is jammer, want het Nederlands is zeker niet minder rijk dan het Engels, in woordenschat noch nuanceringen.

De Stichting Nederlands heeft een woordenlijst onnodig Engels samengesteld met bestaande en nieuwe equivalenten voor Engelse leenwoorden in het Nederlands. De Taalunie onderschrijft graag de bestaande alternatieven, het is aan de taalgebruiker om de nieuwe voorstellen van de Stichting Nederlands al dan niet te omarmen en toe te voegen aan onze taal. 

--------------------------------------------------------------------------------------------

Enkele reacties:

Door dan van herpe op 9 februari, 2017 - 09:23

De enige manier om de invloed van het Engels in de maatschappij en in de taal in te dijken is aan het Engels de status te geven die het toekomt, namelijk die van belangrijke wereldtaal en niet die van 'lingua franca'. Een eerste stap zou kunnen zijn het erkennen en bevorderen van het Esperanto als enig mogelijk en volwaardig alternatief, want eenvoudig (haalbaar voor ‘iedereen’) en neutraal (aanvaardbaar voor iedereen). Esperanto als dam tegen het Angelsaksisch taalkundig-cultureel imperialisme. Dit vergt een kritische houding, openheid van geest en, vooral: veel intellectuele moed. Hier ligt een belangrijke rol voor pers en media die echter ‘steeds meer surfen op de golven van de publieke opinie en steeds minder tegen de stroom in roeien’, schrijft ex-Knack journalist Chris De Stoop.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Door JO HAAZEN op 9 februari, 2017 - 11:13

Geachte heer hoofdredacteur,

Als aanvulling op het knap antwoord van Liesbet Vannyvel, medewerker van de Taalunie, stuur ik u hierbij graag een korte tekst die aandacht vraagt voor de bescherming van onze moedertaal, het Nederlands.
Met vriendelijke groeten en dank voor mogelijke opname.

HET NEDERLANDS BEDREIGD?

De minachting van sommige mensen voor hun eigen moedertaal verbaast mij zeer. Dit is vooral merkbaar in Nederland en België waar steeds meer Engelse woorden en uitdrukkingen gebruikt worden om indruk te maken en op te scheppen vanuit een minderwaardigheidscomplex. Men zou haast kunnen spreken over "Nederengels" i.p.v. "Nederlands". Dit lijkt op culturele zelfmoord, een onbezonnen overgave aan een economisch en politiek Angelsaksisch systeem waarin taalgenocide druppelsgewijs wordt toegepast om de hele wereld te onderwerpen. Men kan zich bij de invoering van het Engels in steeds meer Nederlandse en Vlaamse scholen en universiteiten veel vragen stellen. In vroegere tijden was het Latijn de taal van de wetenschappen, nog geen eeuw geleden was het Frans elitair, tijdens WO II gaf men zich over aan het Duits en vandaag moet het plots allemaal in het Engels. Het lijkt puur opportunisme. De Taalunie, opgericht in 1980 door de Nederlandse en Belgische overheden (uitvinders van het "groene boekje") laat evenwel begaan. Zij verkeert in een diepe slaap, in tegenstelling tot de Zuid-Afrikaanse Taalraad die het gebruik en de ontwikkeling van het Afrikaans nauwgezet opvolgt en overbodige neologismen aanpast. Wat een verschil met de zelfvernietigende besluiteloosheid van onze eigen instellingen! Een goede verstandhouding in de wereld, ook op taalgebied, is belangrijk maar dan wel met eerbied voor de eigenheid, de waarden en de schoonheid van alle culturen, ook de Nederlandse. Dit, overeenkomstig de spreuk 'Eenheid in verscheidenheid". Het invoeren van een "neutrale" internationale brugtaal zoals het Esperanto lijkt mij dan ook het overwegen waard, niet enkel om praktische redenen maar ook om nationalistisch taalimperialisme te vermijden en alle bestaande talen te beschermen.

Jo Haazen,
prof. Staatsuniversiteit Sint-Petersburg.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Door Leo De Cooman op 9 februari, 2017 - 11:14

Het Nederlands zou beter het goede voorbeeld van het Esperanto volgen. Volgens regel 15 (van de 16 regels van de fundamentele grammatica van het Esperanto) worden woordstammen uit vreemde talen alleen maar overgenomen, als er geen mogelijkheid is het begrip uit te drukken door samenstelling uit officiële Esperanto-stammen. De overgenomen stam wordt dan altijd gespeld volgens de heel eenvoudige en duidelijke, fonetische Esperantospelling.
Stel bijvoorbeeld, dat men het Engelse woord "right" overneemt, dan wordt dat "rajt-" in Esperanto (deze stam is overigens al ruim een eeuw een officiële Esperanto-stam) . In het Esperanto heeft het dan ook maar één enkele betekenis. Door toevoegen van andere stammen wordt de betekenis aangepast volgens een heel duidelijke logica.
Gisteren hoorde ik op Klara (Klassieke Radio) iemand het woord "matchen" gebruiken. Ik heb een bericht gezonden om er op te wijzen dat Klara beter zou zoeken naar goede Nederlandse woorden.
Sieglinde Michiel van Klara heeft daarop wijs geantwoord en toegegeven dat het inderdaad beter kan.
Ik denk dat er wel iets aan de taalkolonisatie te doen is, als we allen wat meer zouden reageren op nodeloos Engels naar de programmamakers en de radiosprekers.
Het Engels woord "match" heeft overigens zoveel verschillende betekenissen, dat zelfs een geboren Engelstalige niet weet wat het woord op zichzelf betekent, tenzij de betekenis te raden is uit de tekst. Een lucifer is in het Engels ook een "match"...
Onlangs had ik het Engelse woord "recorder" vertaald als "registreertoestel"... het bleek echter over een blokfluit te gaan.
In het Esperanto worden zulke dubbelzinnigheden (eigenlijk meerzinnigheden) absoluut vermeden!
Weg met afschuwelijke woorden zoals "loaden - load up - geüpload"!
Ik vraag me overigens al lang af, waarom we nog altijd "wiekenden" hebben in plaats van weekeinden.