|
Deze Week – Streekkrant - W38
Met onze talenkennis gaat het steeds slechter.
Professor Martine Verjans trekt hard aan de alarmbel.
Meer dan de helft van de scholieren uit het ASO die hogere studies aanvatten halen en niveau van Frans dat niet van de eindtermen voldoet. Als je weet dat er in de Europese Unie 24 officiële talen zijn en er in Europa ruim 200 talen gesproken worden, dreigt alleen op ons continent een Babylonische spraakverwarring. Biedt de technologie een oplossing met vertaaltools? Wie daarop rekent, moet nog lang wachten. Prof. Martine Verjans wil de neerwaartse spiraal aanpakken. “We moeten kijken naar hoe we vroeger talen leerden. Hoe is de leernmethode geëvolueerd ?” - Dirk Remmerie
(…)
Vraag: En als iedereen nu eens één taal extra leert: Esperanto bijvoorbeeld. Dan zou iedereen elkaar op hetzelfde niveau kunnen aanspreken en verstaan? Waarom kan dat niet?
Antwoord professor Verjans: Omdat het een artificiële taal is en blijft. Ik denk dat een taal moet worden gedragen door een cultuur en door een populatie. Esperanto heeft geen verleden en wordt nergens meegeven met de moedermelk. Het is een instrument zonder wortels.
************************************************************************Professor Verjans heeft hierop een aantal reacties van Esperantosprekers gekregen. Ik geef ze chronologisch.
***********************************************************************
Van: "dan vanherpe" <dan.vanherpe@telenet.be>
Aan: "martine verjans" <martine.verjans@uhasselt.be>
Cc: "redactie" <redactie@roularta.be>
Verzonden: Woensdag 20 september 2017 20:22:06
Onderwerp: Resultaten van onze talen zijn pover
Geachte professor Verjans,
Graag enkele bedenkingen n.a.v. het artikel: Resultaten van onze talen zijn pover, in De Streekkrant van 20 september 2017.
‘Omdat het Esperanto een artificiële taal is en blijft.’
1/ Wat is er mis met ‘artificieel’? Weigert u een kunsthartklep als dat de enige manier is om te overleven? Gebruikt u liever de tam-tam of verkiest u uw smartphone? Schrijft u liever met een veer of verkiest u het toetsenbord van uw laptop om te communiceren? Dagelijks gebruiken we talloze artificiële voorwerpen die het leven comfortabeler maken.
2/ Alle standaardtalen zijn ‘artificieel’ want ontstaan na menselijke ingrepen. Het Duits werd gestandaardiseerd door Luther, het Italiaans door Dante, het Russisch door Lomonosov. Wie dat voor het Nederlands heeft gedaan, is niet geweten.
3/ Ik zou komaf willen maken met het hardnekkig vooroordeel dat Esperanto een kunstmatige taal is (en blijft). Esperanto is een artificieel-verwekte taal, een proefbuistaal. Zoals een proefbuisbaby kunstmatig verwekt wordt maar nadien uitgroeit tot een volwaardige, levende mens, zo is ook Esperanto kunstmatig verwekt met elementen uit levende talen en na zijn ‘geboorte’ in 1887 uitgegroeid tot een volwaardige, levende taal met heel wat culturele verwezenlijkingen. (http://esperanto.be/fel/nl/esym10.php ). Deze Internationale Taal brengt al 130 jaar, dagelijks, wereldwijd vele duizenden mensen met elkaar in contact, jong zowel als oud, arbeiders zowel als intellectuelen, over taalkundige, culturele, aardrijkskundige of welke grenzen dan ook heen, met respect voor elkaars taal en cultuur.
‘Ik denk dat een taal moet worden gedragen door een cultuur en door een populatie.’
Het is juist de sterkte van het Esperanto dat het niet gedragen wordt door één cultuur en één volk. Dat maakt het geschikt als lingua franca: geen discriminatie, geen opdeling van de maatschappij in eersterangsburgers die altijd en overal hun moedertaal mogen spreken en die de anderen als communicatief gehandicapten in de rol van tweederangsburgers duwen. Anderzijds brengt de wereldwijde populatie Esperantosprekers reeds 130 jaar cultuur voort. Zie de brochure van Edward Symoens: De sociopolitieke, pedagogische en culturele waarde van het Esperanto. (http://retbutiko.net/ero/socin) Ik stel ze u graag ter beschikking als u dat wenst.
Het taalbeleid van de E.C. stelt meertaligheid als norm. Het nastreven van (actieve) meertaligheid is voor de meeste mensen echter een utopie (een E.U.topie) en dus een verspilling van tijd, geld en energie. Naar mijn bescheiden mening heeft taal twee functies: communicatie en vehikel voor cultuur.
- Communicatie.
Hiervoor volstaan twee talen: de moedertaal en een gemeenschappelijke taal. Wie logisch en kritisch kan/wil/durft denken weet dat die gemeenschappelijke taal het best voldoet aan twee voorwaarden: 1/ eenvoud, zodat ze door zoveel mogelijk mensen en met een minimale investering van tijd, geld en energie kan geleerd worden en 2/ neutraliteit, zodat niemand gediscrimineerd wordt en iedereen een (kleine) inspanning moet doen.
Deze logica wordt echter al 130 jaar hooghartig genegeerd, want de mens is een prestigebeest, ook intellectueel: je bent zoveel malen man als je talen spreken kan. Esperanto als eenvoudige, eerlijke, efficiënte, economische en elegante oplossing is blijkbaar geen optie.
Over het leren van talen graag nog dit citaat van professor Wilfried Decoo, Hoogleraar in Antwerpen en Provo (VS) en auteur van onder meer de lesmethodes Eventail en Vocapuces: Je moet als leerder zélf, op allerlei wijzen, en zoveel mogelijk, dagelijks met de taal bezig bezig bezig zijn. (De Standaard, 20/03/2001: Bezig, bezig, bezig zijn.) Ik denk, met alle respect, dat leerlingen uit het BSO en TSO dagelijks liever met hun handen bezig, bezig, bezig zijn!
Zouden zij, en zovele anderen, niet méér gebaat zijn met een Gemeenschappelijke, Eenvoudige, Neutrale, Tweede (= G.E.N.T.) taal, zoals het Esperanto?
- Taal als drager van cultuur.
De culturele meerwaarde van meertaligheid is relatief. Een belangrijk deel van cultuur is niet taalgebonden (beeldende kunst, muziek, architectuur, leef- en eetgewoontes, enz.). Voor het deel dat wel met taal te maken heeft (literatuur, toneel, theater …) volstaat dikwijls een passieve kennis van de taal ofwel kan men een beroep doen op vertalingen. Of leest u b.v. de Russische schrijver Dostojewski of de Chinese Nobelprijswinnaar voor literatuur, Mo Yan, in hun moedertaal?
Trouwens: hoeveel mensen lezen een boek? Hoevelen doen dat in een andere taal? Hoeveel jaren studie/praktijk zijn er nodig om de fijnste nuances van een taal te begrijpen? Wat is dan de meerwaarde t.o.v. een degelijke vertaling? Is het, hoe dan ook, wel mogelijk een vreemde taal in al haar subtiliteiten te beheersen? Het is niet omdat een heel kleine elite erop staat een boek in de oorspronkelijke taal te lezen, dat de gemiddelde student dat ook moet kunnen.
Pedagogisch instrument.
Esperanto als eerst geleerde vreemde taal biedt ook mogelijkheden voor het onderwijs. Hiervoor verwijs ik graag naar: http://www.esperantoresearch.org.uk/sites/default/files/site/files/esperanto_as_a_starter_language.pdf
http://www.esperantoresearch.org.uk/sites/default/files/site/files/s2l_poster_espres_2012.pdf en https://www.youtube.com/watch?v=8gSAkUOElsg
Tot besluit nog dit: iedere intellectueel is het zichzelf verplicht om met een open geest, onbevooroordeeld en objectief 1/ te onderzoeken 2/ te oordelen 3/ de besluiten te trekken die zich opdringen.
Mag ik hopen, Geachte professor, dat deze bijdrage (en ook de andere reacties die u ongetwijfeld van Esperantosprekers zal ontvangen) uw visie op het Esperanto in positieve zin zal beïnvloeden?
Met oprechte hoogachting,
Dan Van Herpe
Wouwerstraat 160
2300 Turnhout
***************************************************************************************
From: Yves Nevelsteen
Sent: Wednesday, September 20, 2017 10:59 AM
To: martine.verjans@uhasselt.be
Subject: Esperanto
Dag mevrouw Verjans
Naar aanleiding van uw artikel in De Streekkrant wil ik u informeren over de volgende Youtube-filmpjes en websites.
Er bestaan immers weldegelijk moedertaalsprekers Esperanto en deze taal heeft een rijke cultuur en een (jong) verleden.
Vriendelijke groeten
Yves Nevelsteen
***************************************************************************
Van: "katja lödör" <lodorkatja@skynet.be>
Aan: "dan vanherpe" <dan.vanherpe@telenet.be>
Verzonden: Woensdag 20 september 2017 14:13:41
Onderwerp: Re: Fwd: Deze Week- De Streekkrant - 20.09.2017 - Over de talenkennis ... en Esperanto !
Geachte Professor,
Mevrouw Verjans,
In het artikel “MET ONZE TALENKENNIS GAAT HET STEEDS SLECHTER”, las ik tot mijn grote verwondering uw volgende reactie op het voorstel om iedereen één taal te laten leren zoals bijvoorbeeld Esperanto.
“Omdat het een artificiële taal is en blijft. Ik denk dat een taal moet worden gedragen door een cultuur en door een populatie. Esperanto heeft geen verleden en wordt nergens meegeven met de moedermelk. Het is een instrument zonder wortels.”
Als dochter van een Belgische moeder en Hongaarse vader heb ik het Esperanto als tweede moedertaal meegekregen en tijdens mijn studies Frans heb ik heel veel voordeel ondervonden vanwege die kennis. Dit voordeel betrof vooral het begrijpen en aanleren van de woordenschat gezien het Esperanto voor 60% op het Latijn gebaseerd is. Ik nader de leeftijd van 70 jaar en weet dat er ondertussen heel wat nieuwe generaties kinderen zijn die de taal met de moedermelk meekregen. Heel vaak zijn die kinderen meertalig tot veeltalig. Waarschijnlijk zijn daarrond nog geen wetenschappelijke studies verricht maar rond de propedeutische waarde van het Esperanto zijn er al heel wat studies en experimenten geweest met positieve besluitvorming.
Onlangs heeft de heer André Staes, staes_a_f@skynet.be een studie gemaakt i.v.m. dit thema: “Esperanto in het Basisonderwijs: Een terreinverkenning en aanbevelingen voor de overheid”. Dit werd met veel belangstelling onthaald.
Wat de cultuur betreft kan ik enkel zeggen dat Esperanto nu net een heel speciale cultuur heeft doen ontstaan nl. een internationale cultuur van vriendschap en bereidheid nader tot elkaar te komen. Dit kan men vaststellen op alle internationale congressen waar alle cultuurelementen aanwezig zijn: muziek, dans, kunst, wetenschap, sport enz.. met als pluspunt dat je ook de cultuur van het gastland leert kennen. Deze zomer waren in Seoel 1174 deelnemers uit 61 landen op het 102-de wereldcongres. Zij bewijzen dat het instrument dat kunstmatig samengesteld werd tot een natuurlijk middel geëvolueerd is en een meer dan honderdjarige geschiedenis met zich meedraagt.
Vooral het internet is een grote bondgenoot van het Esperanto geworden gezien er nu ook cursussen en rechtstreekse contacten met de nieuwe sprekers mogelijk zijn. Het chatten tussen klassen uit verscheidene landen heeft haar nut reeds bewezen.
Esperanto wordt soms onbewust als bedreiging ervaren terwijl het nu net een meerwaarde zou kunnen zijn.
Er zijn ontelbare websites, misschien even proberen: www.esperanto.net
Met vriendelijke groeten,
Hoogachtend,
Lödör Katja
Peter benoitlaan 117
9050 Gent
***********************************************************************
From: Pirlot Germain
Sent: Wednesday, September 20, 2017 5:20 PM
To: martine.verjans@uhasselt.be
Subject: Talenkennis
Aan Prof. Martine VERJANS
Geachte Mevrouw,
Ik heb de gelegenheid gehad om uwe zeer interessante opmerkingen over de talenkennisin “De Streekkrant” te lezen .
Hier zijn enkele korte opmerkingen in het Frans over het Esperanto, omdat ik ben niet op mijn gemak om in het Nederlands te schrijven.
En fait, depuis une quarantaine d’années, j’ai des contacts quotidiens via cette langue avec des personnes de tous les continents, de tous les milieux culturels, sociaux, scientifiques, religieux, politiques, philosophiques, dans le respect mutuel de la langue, de la culture de chacun.
“Esperanto is en blijft een artificiële taal”
Pour moi toutes les langues sont artificielles car elles ont été créées de toutes pièces selon les besoins de la communication. Si l’on devait rejeter tout ce qui n’est pas naturel, alors nous en serions toujours à l’âge de la pierre, même pas de la pierre taillée qui est déjà artificielle.
“Een taal moeten worden gedragen door een cultuur en door een populatie”
Une langue est un véhicule linguistique pour les idées qui peut transporter toutes les cultures. Ce n’est pas parce qu’on parle la même langue que l’on a la même culture qui, elle, dépend de bien d’autres facteurs, même au sein d’une famille; ma culture est tout à fait différente de celle de ma soeur et de mon frère.
“Esperanto heeft geen verleden”
Son passé est récent, certes, mais tout un chacun peut constater qu’il existe bel et bien.
“Esperanto wordt nergens meegegeven met de moedermelk”
Personnellement je connais plusieurs couples binationaux avec l’espéranto comme langue commune et dont les enfants ont été élevés depuis le berceau dans cette langue et dans la langue de la région; ces enfants sont très souvent plurilingues. J’ai aussi eu une collègue flamande qui a fait la connaissance de son mari portugais lors d’un congrès d’espéranto en Suède; leur fille a été élevée en néerlandais et en espéranto.
“Esperanto is een instrument zonder wortels”
L’espéranto puisse ses racines dans diverses langues, principalement dans les langues latines et germaniques, à l’instar du français qui puisse les siennes dans une vingtaine de langues.
Vous pourriez penser, comme le fit voici quelques années un de vos confrères de l’Université de Gent, que l’espéranto ne conviendrait pas aux Asiatiques vu que cette langue serait trop européenne. Comme je ne suis pas compétent en la matière, j’ai posé la question à des Asiatiques eux-mêmes et voici ci-joint leurs réponses en espéranto avec une traduction littérale en français.
Je pourrais aussi vous suggérer, pour de plus amples informations sur le sujet, de jeter un coup d’oeil sur le site
http://claudepiron.free.fr/articles.htm avec des articles dans une trentaine de langues.
Namurois d’origine, naturalisé Suisse et très intéressé par les langues, Claude Piron a étudié l’espéranto comme première langue étrangère; diplômé de l’école d’interprètes de l’Université de Genève il a été traducteur à l’ONU (New York) de 1956 à 1961 où il traduisait en français à partir de l’anglais, du chinois, de l’espagnol et du russe. Il a ensuite travaillé huit ans à l’Organisation Mondiale de la Santé, notamment en Asie orientale et en Afrique principalement comme interprète.
Bref, langue de l'amitié et de la tolérance, l'espéranto génère un esprit spécifique qui est très bien exprimé par un Chinois, professeur d'anglais, dans une déclaration à un journal américain lors d'un séjour linguistique aux Etats-Unis : "When I speak Esperanto with an American Esperantist, we meet on a linguistically neutral basis, so we avoid the risk of butchering the other's native language. This prevents embarrassment and misunderstanding, and encourages a free and friendly exchange of ideas. When two persons shake hands, each extends his hand halfway, meeting in a neutral zone as a mutual gesture of friendship. So it is with Esperanto - a linguistic handshake" (Zhou Huanchang, Esperanto - A Linguistic Handshake, Los Angeles Times", 2. Part II/ Saturday, March 10, 1984).
Met de meeste hoogachting,
Germain PIRLOT
gepensioneerde leraar Frans
**************************************************************************************
Van: "jo haazen" <jo.haazen@hotmail.com>
Aan: "redactie" <redactie@roularta.be>
Cc: "martine verjans" <martine.verjans@uhasselt.be>
Verzonden: Zaterdag 23 september 2017 14:50:14
Onderwerp: Re: Deze Week- De Streekkrant - 20.09.2017 - Over de talenkennis en Esperanto !
Aan de redactie van de Streekkrant
Geachte heer hoofdredacteur,
Geachte redactie,
In de streekkrant van 20.09.17 verscheen een merkwaardige reactie van prof. Martine Verjans (Univ. Hasselt) op het artikel "Met onze talenkennis gaat het steeds slechter" van Dirk Remmerie, waarin mevrouw Verjans zich op een bedenkelijke wijze uitspreekt over de internationale taal Esperanto.
Hierbij stuur ik u graag mijn repliek, oprecht en met de beste bedoeling.
Met dank voor mogelijke opname in de Streekkrant en
Met de meeste hoogachting,
Prof. Jo Haazen,
Staatsuniversiteit Sint-Petersburg (RU).
************************************************************
ESPERANTO - EEN TAALKUNDIG KUNSTWERK !
Als jarenlang docent Esperanto heb ik met een zekere verbazing kennis genomen van de bewering van prof. Martine Verjans dat "... de neutrale internationale taal Esperanto louter artificieel zou zijn, geen cultuur kent, geen wortels heeft, niet gedragen wordt door een populatie en nergens meegegeven wordt met de moedermelk" (sic).
Uit deze mening blijken andermaal de klassieke vooroordelen van stemmen die dit onderwerp nooit ernstig bestudeerd hebben, een attitude die in de wetenschappelijke wereld, en dus ook in de interlinguïstiek, onaanvaardbaar is. Misschien is het zinvol om te verwijzen naar de Index Translationum van de UNESCO, het jongste Esperanto-nummer van de UNESCO KOERIER, de vele Esperanto-tijdschriften in de wereld, de geregelde internationale radio-uitzendingen in het Esperanto van o.m. radio Peking, Vaticaan, Havanna, Warschau... Om niet eens te spreken over de universiteiten waar deze taal reeds vele jaren gedoceerd wordt; de jaarlijkse, maandelijkse en wekelijkse Esperanto-congressen, bijeenkomsten en studieweken en "last but not least" het steeds groeiend aantal families en kinderen die deze taal als moedertaal hebben naast de plaatselijke landstaal. Wie als wetenschapper van deze feiten niet op de hoogte is schiet in zijn uitspraken erg tekort. Ze zijn misleidend en voor Esperanto-sprekenden denigrerend.
Verder vind ik het vreemd dat sommigen zich tegen zogenaamde artificiële of "kunstig vervaardigde uitvindingen" verzetten, zelfs al hebben deze reeds lang hun groot nut bewezen. Ik vermoed dan ook dat deze sceptici niet over een vernuftige of "artificieel" samengestelde wagen beschikken; dat zij nog nooit een "artificiële" lift of roltrap gebruikt hebben; over geen "artificiële" computer beschikken; nooit een "artificiële" medische ingreep hebben ondergaan en nog nooit in een "artificieel" vliegtuig zijn gestapt? Toch hebben al deze uitvindingen, evenals het Esperanto, reeds lang hun nut getoond, met uitzondering voor hardleerse negationisten die alles wat zogenaamd "artificieel" is apriori miskennen en verwerpen. In de hoop dat deze sceptici de gelegenheid hebben én de wetenschappelijke objectiviteit, om dit onderwerp meer van nabij te bekijken - onbekend is immers onbemind - verwijs ik graag naar enkele websites waar meer over de humane, neutrale internationale taal Esperanto kan vernomen worden.
Met de meeste hoogachting.
Prof. Jo Haazen,
Staatsuniversiteit Sint-Petersburg (RU).
https://nl.wikipedia.org/wiki/Esperanto
www.novajhoj.weebly.com
**************************************************************************************
Van: "Anne Tilmont" <atilmont@gmail.com>
Aan: "martine verjans" <martine.verjans@uhasselt.be>
Verzonden: Maandag 25 september 2017 15:49:12
Onderwerp: een reactie op Esperanto
I.v.m. Esperanto.
Beste, ik vond het echt spijtig dat u een oordeel velt over een talengemeenschap die u niet kent.
Ik geef hier maar enkele overwegingen:
* Ik ken zelf diverse kinderen die zijn opgevoed in het Esperanto. Dat kan logisch zijn, aangezien de ouders elkaar vaak tegenkomen op internationale congressen en reizen. Dat geeft soms speciale combinaties (een Vlaming met een Japanse, een Deen met een Duitse...) waarbij de ouders natuurlijk als thuistaal het Esperanto gebruiken.
Er bestaat overigens een zeer simpele methodiek om te vermijden dat zo'n kindjes diverse talen spreken maar ze constant dooreen halen - zoals vaak gebeurt in andere internationale gezinnen.
* Het is bekend dat (naar analogie met het erg moeilijke en tijdrovende Latijn), het eerst aanleren van Esperanto juist een tijdwinst geeft voor het later aanleren van andere lastiger talen. Dit is logisch, gezien de strakke structuur, het fonetisch karakter en het gebruik van veel internationale basiswoorden.
* Gewoon een korte anekdote uit mijn tijd als lobbyiste in Europese kringen, inclusief de Commissie die de talenveelheid met haar tolken niet meer aankon. Ik was toen directeur van het Europa Esperanto Centro en gaf ooit een receptie voor sympathiserende europarlementairen en Europees personeel. Let wel, dit waren mensen die de taal niet kenden maar wel de democratische logica van een neutrale universele taal onderschreven. Om het geheel niet te saai te maken, had ik een eenvoudige toespraak voorbereid, volledig in het Esperanto. Iedereen volgde oplettend - en niet enkel om me plezier te doen. Ik had er namelijk een grapje in verwerkt, en iedereen lachte mee... in een taal dus die ze nooit hadden geleerd. Het is immers geen wereldvreemde Newspeak maar gebaseerd op de vele logische elementen van alle talen die uitvinder Zamenhof kende, zowel qua grammatica als woordenschat.
* Het Hochdeutch en het ABN zijn al evenzeer kunstmatig. Om te vermijden dat de taal in de wereld uiteen groeit (zoals vandaag met het Nederlands in Vlaanderen en Nederland is gebeurd) zijn er wel garanties ingebouwd voor een logische linguïstische evolutie door de eeuwen heen.
* Ik gaf zelf naast klassieke lessen ook diverse 'Superstoomcursussen' van slechts één weekend. Na de tweede dag kunnen de cursisten al zelfstandig een eenvoudige tekst schrijven (en niet enkel verstaan). Een Vlaming leert immers 10 keer sneller Esperanto dan Engels, tel uit de tijdwinst in een leven, vooral ook relevant in armere landen. Het is voor een Vlaming 10 x gemakkelijker dan Engels leren, of 50 x sneller dan Chinees.
* Als lerares zedenleer geef ik elk jaar een introductie in het lager: velen pikken al een paar woordjes op, zonder de weerstanden tegen het moeilijke Frans en Engels. Ze hebben nog geen vooroordelen en wie weet, kunnen ze zo ooit o.a. goedkoper reizen door bij lokale families te logeren. We zien ook dat jongeren nu massaal Esperanto leren met de gratis app Duolingvo.
Met oprechte groet,
Anne Tilmont
Cité des Carrières 10 1430 REBECQ (Belgium) T +32 (0)67/63 79 74
atilmont@gmail.com & anne@esperanto.be
www.AquaPrevent.info Flood prevention for Home & Biz
***************************************************************************************
From: Pirlot Germain
Sent: Sunday, September 24, 2017 6:29 PM
To: martine.verjans@uhasselt.be
Subject: Esperanto at the University of Liverpool
Ter informatie
Information diffusée par la Ligue Internationale des Enseignants Espérantistes :
“L’Université de Liverpool offre un contrat de doctorat (£ 14.553 par an pendant 4 ans) pour une thèse sur l’espéranto : linguistique, littérature, histoire. Sont particulièrement bienvenues les candidatures d’historiens ; elles doivent être envoyées avant le 11 décembre 2017.
Informations en anglais et en espéranto auprès du Dr Angela Tellier – atellier@liverpool.ac.uk
et en anglais sur le site
http://www.esperantoresearch.org.uk/site/stipendiary-buchanan-graduate-teaching-fellowship
Pourquoi un tel intérêt de la part d’une université anglaise pour une langue qui ne serait qu’un “gadget utopiste”?
Avec mes salutations distinguées,
Germain Pirlot
**********************************************************************************
From: Pirlot Germain
Sent: Sunday, September 24, 2017 6:29 PM
To: martine.verjans@uhasselt.be
Subject: Esperanto at the University of Liverpool
Ter informatie
Information diffusée par la Ligue Internationale des Enseignants Espérantistes :
“L’Université de Liverpool offre un contrat de doctorat (£ 14.553 par an pendant 4 ans) pour une thèse sur l’espéranto : linguistique, littérature, histoire. Sont particulièrement bienvenues les candidatures d’historiens ; elles doivent être envoyées avant le 11 décembre 2017.
Informations en anglais et en espéranto auprès du Dr Angela Tellier – atellier@liverpool.ac.uk
et en anglais sur le site
http://www.esperantoresearch.org.uk/site/stipendiary-buchanan-graduate-teaching-fellowship
Pourquoi un tel intérêt de la part d’une université anglaise pour une langue qui ne serait qu’un “gadget utopiste”?
Avec mes salutations distinguées,
Germain Pirlot
***************************************************************************************
Van: "jo haazen" <jo.haazen@hotmail.com>
Aan: "martine verjans" <martine.verjans@uhasselt.be>
Verzonden: Zondag 24 september 2017 19:24:45
Onderwerp: Fw: Op zoek naar een 'neutrale' wereldtaal
Waarde mevrouw Verjans,
Als aanvulling op het artikel over de verloedering van onze moedertaal, het Nederlands, stuur ik u graag, voor uw documentatie, de tekst van een recente lezing die u wellicht kan boeien. Deze tekst handelt o.m. over de overmatige impact van het Engels en de bescherming van andere nationale en etnische talen in de wereld.
Met vriendelijke groeten en graag tot een ontmoeting bereid om dit onderwerp desgewenst uit te diepen.
Van harte,
Jo Haazen~
http://johaazen.weebly.com/biografie.html
Op zoek naar een neutrale wereldtaal
Lezing voor de Koninklijke Esperanto-Vereniging «La Verda Stelo» te Antwerpen, naar aanleiding van de 100ste gedenkdag van het overlijden van dr. L. L. Zamenhof,
14 april 2017.
Onder de auspiciën van de UNESCO
«Eĉ guto malgranda, konstante frapanta, traboros la monton granitan» (L. L. Zamenhof)
Op zoek naar een neutrale wereldtaal.
In de Oudheid was het Grieks Koinè de handelstaal van alle landen rond de Middellandse zee. Zelfs de Romeinse veroveraars spraken onder elkaar Grieks. 1)Na het einde van het Grieks-Romeinse tijdperk werd het Latijn de belangrijkste taal in West-Europa, mede door het gezag van de Roomse Kerk die deze taal invoerde als 'lingua franca'. Hierdoor werd het Latijn het belangrijkste idioom van de religie en de wetenschap. Door economische en territoriale ambities van o.m. Portugal, Spanje, Engeland en Nederland werden het Portugees, het Spaans, het Engels en het Nederlands aan hun respectievelijke kolonies opgelegd, tot vanaf de 18e eeuw de politieke, culturele en diplomatieke invloed van Frankrijk dermate groeide dat de taal van Voltaire tot in de 20ste eeuw de belangrijkste taal werd van de internationale handel en de diplomatie. Het Frans werd zelfs de voertaal van keizers en koningshuizen, van Engeland over Duitsland, tot in Rusland. Door de vereniging van landelijke Duitse koninkrijken en de groei van de Duitse natie groeide het aanzien van de taal van Goethe en werd het Duits gedurende daarop volgende decennia de belangrijkste taal van vorsers en wetenschappers over heel de wereld, hoezeer wij dat door historische trauma's ook trachten te ontkennen. Na WO II werd het Duits zonder pardon afgevoerd en werd het Frans door geopolitieke, economische en militaire machtsverhoudingen steeds meer door het Engels verdrongen.
De verschuivingen van belangrijke voertalen door de eeuwen heen zijn geen indicator van taalstabiliteit op lange termijn. Vanuit dat oogpunt kan de huidige situatie van het Engels in de wereld in vraag worden gesteld. Politici en economen beseffen evenwel zeer goed dat een taal een ‘macht’ is waardoor de ‘native speakers’ steeds in het voordeel zijn tegenover andere gemeenschappen. Wie vanuit zijn moedertaal denkt spreekt immers vlotter en kan daardoor meer invloed uitoefenen om zijn eigen eigen belangen te behartigen. David Rothkopf, managing director of Kissinger Associates and an adjunct professor of international affairs at Columbia University schrijft hierover:
____________
1) Alexander de Grote speelde een belangrijke rol in het samenvoegen van Griekse dialecten totKoinè-Grieks (naar het Griekse woord voor algemeen). Door de eentaligheid van zijn leger werd de communicatie makkelijker. Ook leerden de bewoners van bezette gebieden dit Koinè, waardoor het de status van “wereldtaal” kreeg. Koinè-Grieks werd dan ook de lingua franca in het oostelijke gedeelte van het Romeinse Rijk (ook wel Byzantijnse Rijk). Het Nieuwgrieks stamt hiervan af.
“It is in the economic and political interests of the United States to ensure that if the world is moving toward a common language, it be English; that if the world is moving toward common telecommunications, safety, and quality standards, they be American; that if the world is becoming linked by television, radio, and music, the programming be American; and that if common values are being developed, they be values with which Americans are comfortable. These are not simply idle aspirations. English is linking the world. American information technologies and services are at the cutting edge of those that are enabling globalization”. 2)
Ook Margret Thatcher laat zich over de rol van het Engels niet onbetuigd:
"In the twenty-first century, the dominant power is America, the dominant language is English, Economic model is Anglo-Saxon capitalism, hence a unique power, a unique language, a unique ideology, a unique system! The mother tongue shall everywere be studied chronologically first but then English, by virtue of its use and functions, shall become the primordial language".3)
Deze woorden herinneren aan de boutade van de Franse minister van Onderwijs, Léon Bérard, die in 1924 voor de Volkerenbond uitriep:
"Le français est la langue la plus importante de la diplomatie et ça va toujours rester comme ça!".
De uitspraken van David Rothkopf, Margret Thatcher en Léon Bérard getuigen meer van een zelfgenoegzaam nationalisme, dan van een redelijke zin voor wereldsolidariteit waarbij elk land een deeltje van zijn souvereiniteit dient af te staan in dienst van de gemeenschap, óók op taalgebied. Vanwaar immers het prerogatief dat het Engels, het Frans of welk nationaal idioom dan ook, superieur zou zijn aan andere talen? Lord Neil Kinnock, voorzitter van the British Council schrijft dan ook niet ten onrechte:
"Global English may mean the end of ‘English as a Foreign Language. The growth of the use of English as the world’s primary language for international communication has obviously been continuing for several decades. But even as the number of English speakers expands further there are signs that the global predominance of the language may fade within the foreseeable future. Complex international, economic, technological andcultural changes could start to diminish the leading positionof English as the language of the world market, and UKinterests
____________
2) David Rothkopf. In Praise of Cultural Imperialism? Foreign Policy, Number 107, Summer 1997, pp. 38-53.
3) Anglo-American Conference Report, 1961.
which enjoy advantage from the breadth of Englishusage would consequently face new pressures".
4) Politieke, economische en militaire invloeden zijn uit ons huidig wereldbeeld helaas niet weg te denken. Nationalistisch overwicht is nu eenmaal van alle tijden en wars van elke ethiek. Het zal «vir qui dormit» wel worst wezen. Toch leeft er bij verschillende internationale instanties belangstelling voor dit onderwerp, niet in het minst bij de Verenigde Naties, waar het Engels géén voorkeursbehandeling krijgt doch waar zes officiële werktalen gelijkwaardig worden aangewend: het Arabisch, Chinees, Engels, Frans, Spaans en Russisch. Bij resolutie A/RES/61/266 van 8 juni 2007 benadrukte de Algemene Vergadering van de VN «het opperste belang van de gelijke status van deze zes officiële talen». 5)
Of de situatie van het Engels in de wereld op lange termijn houdbaar is zal niet alleen afhangen van wetenschappelijke prestaties maar ook en vooral van toekomstige politieke en militaire machtsverhoudingen. Welke taal dan de belangrijkste internationale voertaal zou worden is vooralsnog nog niet bekend, maar het is niet uitgesloten dat het opnieuw een taal zal zijn die ons wordt opgedrongen door een land dat andermaal door economisch en militair overwicht zijn egocentrische privilegies zal willen beschermen en uitbreiden.
Een definitieve oplossing van het onstabiel talenvraagstuk in de wereld kan evenwel bestaan uit het invoeren van een rationeel en humaan idioom dat niet gedreven wordt door louter economisch, politiek en militair denken, een 'neutrale' taal die bezield is met 'alternatieve waarden' zoals eerbied en gelijkheid voor alle volkeren en culturen; een grammaticaal en fonetisch eenvoudig communicatiemiddel dat vanuit meer 'zuivere' democratische beginselen de mensheid kan dienen.
Is het toevallig dat Esperanto de taal van de hoop heet, de enige blijkbaar geslaagde neutrale taal die reeds in vele landen en media haar weg vond ondanks de inertie en het scepticisme van Jan Modaal die geïndoctrineerd is door geopolitiek georiënteerde media en gedreven wordt door onwetendheid en vooroordelen?
De omschrijving van het Esperanto als een 'kunsttaal' is hier zeer gepast. Het betreft immers een taalkundig wonder, een vindingrijk, hoogwaardig product, vergelijkbaar met de meest vernuftige snufjes van de moderne techniek zoals auto's, geluidstoestellen, computers en medische apparaten
____________
4) David Graddol. English Next. Printed by Latimer Trend & Company Ltd, Plymouth. Ed. British Council 2006.
5) Verenigde Naties, officiële talen.
https://nl.wikipedia.org/wiki/Verenigde_Naties#Offici.C3.ABle_talen
waarvan iedereen graag gebruik maakt – ondanks hun kunstmatige vervaardiging. De UNESCO volgt dan ook met belangstelling de evolutie van het Esperanto, overeenkomstig verschillende resoluties waarmee zij de aandacht wil vestigen op deze beloftevolle 'neutrale' wereldtaal. 6)
Om het ideaal van een neutrale, internationale taal te verwezenlijken dient elk land evenwel een deeltje van zijn soevereiniteit af te staan in dienst van de gemeenschap, ook die landen die menen dat zij overal de beste stuurlui zijn en zich zonder schroom boven de Verenigde Naties plaatsen.Voor de 'groten der aarde' is dit een serieuze op- of overgave.
Esperanto werd gecreeerd door de Poolse oogarts, dr. Ludovik Zamenhof en bevindt zich in de derde eeuw van haar bestaan De taal kent slechts 16 spraakkundige regels zonder uitzonderingen 7), heeft tot op heden alle linguistieke proeven doorstaan en wordt in alle landen vrij actief gebruikt, ook als moedertaal en in de media. 8)
De jonge Zamenhof heeft in zijn jeugd veel geleden door ruzies onder verschillende taalgroepen in zijn land waar Pools werd gesproken door het volk, Frans door de aristocratie, Russisch door de administratieve overheid, Duits door de kooplieden en bedrijfsleiders, Litouws en Wit-Russisch door de boeren en Hebreeuws door de joden. Hierdoor was er een grote maatschappelijke verdeeldheid.
Toen ik dit als jongeling begreep vond ik een neutrale taal een knap idee om taalconflicten tussen volkeren en naties op te lossen. Zo begon ik met veel enthousiasme Esperanto te leren. Ik vond het een mooi ideaal om mensen nader tot elkaar te brengen.
Esperanto heeft in de geschiedenis evenwel veel tegenstand moeten overwinnen. De Russische schrijver Leo Tolstoj was een overtuigd voorstander van het Esperanto, in tegenstelling tot Tsaar Nicolaas II die er een gevaar in zag omdat eenvoudige mensen erdoor te gemakkelijk met buitenlandse ‘kameraden’ in contact konden komen. In 1922 werd aan Volkerenbond te Genève een uitgebreid wetenschappelijk rapport voorgelegd dat de sympathie genoot van vele kleine landen doch op onvoorwaardelijk verzet stuitte van grote mogendheden, waaronder Frankrijk dat een krachtig veto stelde. Het Frans was toen immers dé taal van de internationale diplomatie. 9) De boycot werd overgenomen door Adolf Hitler, Mussolini en de Japanse keizer Hirohito die verbeten en om
____________
6) Official recognition of Esperanto by the UNESCO General Assembly in
Montevideo, Uruguay, 10 December 1954. Resolution IV.4.422-4224 //
UNESCO records, resolution 11.11 adopted by the 23th Session of the General
Conference in Sofia, Bulgaria, 8-9.10.1985.
7) Spraakkunst: http://www.esperanto.be/fel/nl/16regels.php
8) Radio Beijing, Warshau, Vatikaan, Havanna… Zie: www.novajhoj.weebly.be
ideologische redenen vele esperantisten vervolgden en uitroeiden, terwijl in 1954 de Amerikaanse senator McCarthy tegen hen een ware heksenjacht organiseerde omwille van hun neutraliteit inzake politieke aangelegenheden.10) Inderdaad, bepaalde gevestigde machten zagen in het Esperanto een regelrechte bedreiging voor hun eigen ideologische en nationale ambities. 11)
Gezonde democratische ontwikkelingen zijn echter niet tegen te houden en het Esperanto heeft tot op heden zijn levenskracht behouden. Het heeft reeds vele harten nader tot elkaar gebracht en wordt in heel de wereld op een bescheiden schaal gesproken, wat uiteraard niet merkbaar is voor wie de taal niet kent.Ondertussen staat het Esperanto klaar om haar rol desgewenst als humane en vooral ‘neutrale wereldtaal’ op zich te nemen.
Op 15 december 1959 werd dr. Zamenhof tijdens de 55e Algemene Vergadering van de UNESCO erkend als een universeel gerenommeerde personaliteit op het gebied van onderwijs, wetenschap en cultuur. 12)
Tijdens de 38-e Algemene Vergadering van de UNESCO te Parijs 13) werd op voorstel van Duitsland en Slowakije besloten om dit jaar, onder de auspiciën van de UNESCO, aan de honderdste gedenkdag van het overlijden van doctor Ludoviko Zamenhof in alle landen een bijzondere aandacht te besteden.14)
J. W. Haazen, Emeritus directeur Koninklijke Beiaardschool, Mechelen,
Prof. Staatsuniversiteit, Sint-Petersburg.
____________
9) Claude Piron. Esperanto, je vraagt maar. Flandra Esperanto-Ligo, 1998. P. 13. Wikipedia: Hoe is de langzame opgang van het Esperanto te verklaren? https://books.google.ru/books?id=fDAy9KrlhWYC&pg=PA13&lpg=PA13&dq=volkerenbond+esperanto&source=bl&ots=FKCw8ezj9d&sig=dLGZ0nfqYWhDgv8ai7fJ8FTPHhw&hl=ru&sa=X&ved=0ahUKEwiD34DCmN7TAhXJCSwKHQUQCWcQ6AEIMDAB#v=onepage&q=volkerenbond%20esperanto&f=false
10) Joseph McCarthy. https://nl.wikipedia.org/wiki/Joseph_McCarthy_(politicus)
11) Ulrich Linz. Dangerous Language. Palgrave Mcmillan UK. ISBN 978-1-137-54917-4.
12) 55th Plenary Session of the UNESCO, 1959. Circular letter of Director General René Mahieu. Doc. CL/1406 of 15.02.1960. // Dr. L. L. Zamenhof, « une personnalité importante universellement reconnue dans les domaines de l’éducation , de la science et de la culture ». Le Courrier de l'Unesco. XIIe.
ANNÉE. Décembre. 1959.
13) 38e UNESCO conferentie. Doc. 196 EX/Decision 25 and 197 EX/Decision 30. 38 C/15, november 2015. 14) Zamenhof, de initiatiefnemer van Esperanto herdacht onder de auspiciën van de UNESCO. http://zamenhof.life/nl/
Reĝa Esperanto Societo «La Verda Stelo», Antwerpen, 2017.
**************************************************************************************
|
Taaldemocratie 