Lekker lang tafelen, een kopje koffie erbij en als toetje een praline en een glaasje cognac: heerlijk! Maar hop, daar zijn de schuldgevoelens. Eigenlijk mag dit niet, en dàt is ook niet verantwoord... Mis! Ook 'ongezonde' lekkernijen en snacks hebben hun gezonde kantjes.
Koffie Koffie slecht voor je hart? Niet als je er maar enkele kopjes van drinkt. Dat is zelfs goed. Want koffie...
1. Pept u op De cafeïne in koffie zorgt ervoor dat de hersencellen actiever worden. Koffie verbetert de spijsvertering. Door een kopje koffie klopt uw hart wat sneller, raakt u 's morgens gemakkelijk op gang en lijkt vermoeidheid te verdwijnen.
2. Zorgt voor een beter humeur
Door koffie stijgt het serotoninegehalte in de hersenen (zie ook: chocolade) en dat verbetert de concentratie en coördinatie. Koffie zorgt ervoor dat prikkels in de hersenen sneller worden doorgegeven; dat komt doordat de cafeïne zich hecht aan receptoren (prikkelontvangers) in het centrale zenuwstelsel. En dat gaat heel snel. Enkele minuten na het drinken van een kop koffie is ongeveer de helft van de cafeïne al in het bloed opgenomen.
3. Stimuleert het geheugen Vooral bij mannen van middelbare leeftijd lijkt het drinken van koffie een positief effect te hebben op het korte termijn geheugen. Waarschijnlijk gebeurt dit dankzij de cafeïne.
4. Ideale dosis: het lijkt erop dat de ideale dosis drie tot vier koppen koffie per dag bedraagt. Drink bij voorkeur filterkoffie want de filter houdt de cholesterolverhogende stoffen tegen.
Chocolade Zalige dikmakers zijn het, die kerstpralines. U kunt er gewoon niet aan weerstaan! En dat moet u dan ook vooral niet -of toch niet altijd- doen. Ervan genieten is veel gezonder én leuker. Want chocolade...
1. Maakt u wakker Twee stimulerende stoffen (bromine en phenylethylamine) in chocolade peppen het lichaam op. De bloeddruk stijgt iets, het hart klopt wat sneller en de hersenen worden actiever.
2. Beschermt tegen vrije radicalen Chocolade bevat veel catechines. Deze stoffen zijn antioxidanten: ze beschermen het lichaam tegen vrije radicalen, ofwel stoffen die in ons lichaam cellen beschadigen en daardoor bepaalde kwalen -zoals kanker en hart- en vaatziekten- in de hand kunnen werken. Catechines zitten ook in thee. Onderzoek heeft aangetoond dat veel thee drinken bescherming kan helpen bieden tegen hart-en vaatziekten. Van chocolade is dit beschermende effect echter (nog) niet onderzocht.
3. Maakt gelukkig Na het eten van chocolade komen I in de hersenen stoffen vrij die ervoor zorgen dat u zich energieker en 'gelukkiger' voelt: serotonine en endorfinen. Ideale dosis: onbekend.
Noten Eigenlijk zou er iedere dag een grote schaal met noten op ieders tafel moeten staan. Want noten...
1. Beschermen tegen vrije radicalen Noten bevatten namelijk veel vitamine E, een antioxidant. Wie veel antioxidanten binnenkrijgt, heeft minder kans op ziektes zoals kanker en hart-en vaatziekten. Ook zonnebloemolie, dieethalvarine en -margarine, brood, graanproducten, groenten en fruit bevatten een hoge dosis vitamine E.
2. Zijn goed voor uw hart Noten bevatten weliswaar veel vet, maar circa 80 procent is onverzadigd vet, dat goed is voor hart- en bloedvaten (zie kader 'Vet, vetter, vetst'.
Ideale dosis: onbekend. Noten zijn goede vleesvervangers: eet ze in plaats van, niet als extra.
Wijn Ruikt glühwein, naar kerst of ruikt kerst naar glühwein? Een kerstdiner zonder wijn is in ieder geval bijna ondenkbaar. Gelukkig is wijn heel wat gezonder dan u denkt. Want wijn...
1. Beschermt tegen hart- en vaatziekten
Mensen die matig drinken, hebben een kleinere kans op een hartaanval dan mensen die helemaal geen alcohol gebruiken. Hoe dit komt, is nog niet precies bekend. Er zijn drie verschillende theorieën.
2. Is goed voor uw cholesterol De eerste theorie is dat alcohol goed is voor het cholesterolgehalte omdat het de gunstige HDL-cholesterol verhoogt. Bovendien verdunt alcohol het bloed, waardoor de kans op stolling kleiner wordt. Deze beide elementen samen verminderen de kans op hart- en vaatziekten.
3. Bevat flavonoïden De tweede theorie is dat de tlavonoïden in wijn (antioxidanten die met name in rode wijn zitten) het lichaam beschermen tegen de schadelijke inwerking van vrije radicalen.
4. Helpt tegen stress De derde theorie is dat na een glaasje wijn de stress vermindert. Stress is een bekende risicofactor voor hart-en vaatziekten.
Ideale dosis: maximaal drie glazen per dag, en dit met een maximum van vijf dagen per week, lijkt de ideale dosis.
Vette vis Vet is niet altijd slecht, zeker niet in het geval van vis. Trakteer uzelf met de kerst dus gerust op een overheerlijke zalm of haring. Dat is zelfs gezonder dan een 'magere' scholfilet. Want vette vis...
1. Is goed voor uw hart Vis bevat veel onverzadigde vetzuren en dan ook nog eens heel bijzondere, namelijk n-3 vetzuren (ook wel omega3-vetzuren genoemd). Wie er veel van gebruikt, heeft minder kans op hart- en vaatziekten. Vooral vette vis bevat veel n-3 vetzuren: zalm, haring, makreel, bokking, heilbot, paling, sardientjes.
2. Helpt wellicht bij suikerziekte Visvetzuren lijken een rol te spelen bij de behandeling en het voorkomen van zogeheten ouderdomssuikerziekte (diabetes mellitus type II). Hoe dat precies werkt, wordt onderzocht. Net zoals de vraag hoeveel u ervan moet eten om van deze beschermende invloed te genieten.
3. Verlaagt mogelijk het risico op de ziekte van Alzheimer Keiharde bewijzen en een verklaring van de precieze werking ontbreken nog.
Ideale dosis: voedingsdeskundigen adviseren minstens één keer per week vis te eten (vet of niet vet). Het advies voor mensen met hartproblemen: twee keer per week vis, waarvan één keer vette vis. Of het beter is nog vaker vis te eten, is onbekend. Kwaad kan het niet zolang u vis in plaats van vlees eet, dus niet extra.
Frietjes Snacks hebben de naam ongezond te zijn. En voor frietjes haalt iedere gezondheidsfreak zeker de neus op. Maar wat blijkt: zelfgebakken frietjes zijn helemaal zo slecht nog niet. Want zelfgefrituurde frietjes...
1. Vergroten de kans op hart- en vaatziekten niét Er is niets mis met een portie friet, als die maar gefrituurd is in vloeibaar frituurvet, zonnebloemolie of olijfolie. Aangezien u niet weet wat de snackbar of het frietkraam gebruikt, is het geheim van een gezond frietje dus: zélfbakken in het goede vet. Deze vetten bestaan namelijk overwegend uit gunstige onverzadigde vetten. Zorg wel voor de goede frituurtemperatuur (180°C), de juiste bereidingstijd en verse olie (verversen na vier tot vijf keer frituren). Zelfgefrituurde snacks bevatten ook veel minder transvetzuren (zie kader onderaan) dan snacks uit de snackbar. Overigens: gebruik voor het frituren nooit extra-vierge olijfolie: daarin kunnen bij verhitting kankerverwekkende stoffen ontstaan. Extra-vierge is dus ongeschikt voor de frietketel.
Ideale dosis: met mate.
Sausjes U wordt er dik van, dat klopt, en u moet er dus niet te veel van eten. Maar beoordeel een lekkere lepel mayonaise of een scheutje ketchup ook op z'n goede kanten. Want sommige sausjes...
1. Verhogen uw kans op hart- en vaatziekten niét
Sauzen zoals mayonaise, fritessaus en knoflooksaus zijn gemaakt op basis van plantaardige olie en bevatten daardoor veel gunstige onverzadigde vetten (zie het kaderstuk hieronder).
2. Verminderen de kans op prostaatkanker Sauzen op basis van tomaten -zoals ketchup, barbecuesaus en chilisaus- bevatten veel lycopeen. Lycopeen is een antioxidant die het lichaam helpt beschermen tegen (prostaat) kanker en hart - en vaatziekten. In bewerkte vorm, zoals in tomatensaus en ketchup, wordt lycopeen veel beter in het lichaam opgenomen dan uit rauwe tomaten.
Ideale dosis: onbekend, maar omwille van het aantal calorieën met mate.
Vet, vetter, vetst!
Verzadigd vet is slecht voor hart-en bloedvaten omdat het cholesterolgehalte van het bloed erdoor stijgt. Verzadigde vetten zitten in vlees, kaas, harde margarines, volle melkproducten, gebak, chocolade en snacks.
Onverzadigde vetten (waaronder n-3 vetzuren) zijn juist goed voor hart-en bloedvaten omdat zij het cholesterolgehalte doen dalen. Onverzadigde vetten zitten in olie, (dieet)halvarine, (dieet) margarine, bak- en braadproducten met een hoog gehalte aan onverzadigd vet, vette vis en noten.
Transvetzurenzijn ongezond én een verhaal apart. Ze ontstaan wanneer in de voedingsindustrie onverzadigde vetten 'harder' worden gemaakt om bepaalde bakprocessen mogelijk te maken. Ze veranderen daardoor in verzadigde vetten en heten dan transvetzuren. Vooral frituurvetten voor de industrie en voor horeca- en bakkerijvetten bevatten veel van deze transvetzuren.
