IS RADICALISERING VAN DE VRIJZINNIGHEID NOG VERANTWOORD IN DEZE TIJD ?
Deel 3 en slot
Vrijzinnigheid en atheïsme zijn keuzes.Wie deze keuzes verkiest boven andere is niet per se houder van de Waarheid, die niemand kent. Sartre - en ik citeer uit het geheugen - zegt : '(...) zelfs als men ons in de toekomst een overtuigend bewijs moest aanreiken dat god bestaat, wijzigt dit niets aan onze keuze om ons leven zelfstandig in te richten. Abicht schrijft als conclusie voor 'Ware Geuzen...' onder de titel : 'Actief Pluralisme': '(...) een leefbaar actief pluralisme veronderstelt niet alleen dat we de veelzijdigheid en de complexiteit van onze postmoderniteit en op een kritische, maar nieuwsgierige en positieve manier met de andere levensbeschouwingen omgaan (...) om tot het inzicht te komen dat vrijzinnigheid en humanisme niet het exclusieve privilegie zijn van atheïsten en agnostici'. In Nederland hebben we Ayaan Hirsi Ali met 'De zoontjesfabriek' en in Frankrijk intellectuelen en professoren als Benslama met 'La psychanalyse à l'épreuve de l'Islam', Malek Chebel met'Manifeste pour un Islam des Lumières' en Mahmoud Mohamed Taha, die al even kritisch als wij de Islam onder de loep nemen.
En ten slotte : als mensen die hier en nu leven zijn velen ervan overtuigd dat we me z'n ALLEN met hoogdringendheid een dam moeten opwerpen tegen 'MACHTEN ZONDER GELAAT' waarvoor onze filosofische voorkeuren van geen tel zijn en maar een obsessie wensen te realiseren: van de mens als manipuleerbaar object, een onuitputtelijke bron van WINST maken ! Als er uit het boek van Abicht een oproep te distilleren valt, zou ik willen citeren wat ongeveer op de rug van het kaft staat: VRIJZINNIGEN aller levensbeschouwingen, verenig je, om de toenemende onverschilligheid en onverdraagzaamheid tegen te gaan ! Dit lijkt mij een geactualiseerde tekst voor een lied, vaak gezongen maar nog nooit echt beleefd !
FOTO :kaft van brochure van HVV-HV: 'Ben jij er ook zo eentje ?'
IS RADICALISERING VAN DE VRIJZINNIGHEID NOG VERANTWOORD IN DEZE TIJD ?
Deel 2 Als iemand zich 'out' als vrijzinnige, zeg ik letterlijk wat Abicht poneert :'(...) de keuze voor het atheïsme is slechts het begin van een ononderbroken keten van nieuwe keuzes waarbij je het gevaar loopt je telkens te vergissen. 'Zonder god noch gebod' dient als volgt aangevuld: 'maar met de opgave voort- durend nieuwe geboden en verboden uit te werken, zonder dat er ooit een einde aan komt ' Wie bereid is mee op stap te gaan waarschuw ik tevens voor komende gevaren: wil je echt existeren wees dan op je hoede voor de afgronden van het zelf- genoegzame - bourgeois - gevoel, een te groot vertrouwen in 'De' wetenschap, het mensverschralende over-rationalisme, het goed- in -je- vel-gevoel in deze maatschappij met haar consumptie-obsessies. Pinxten meent in 'AnderGeloof' dat de overgang van passief naar actief consument ook tot ons plichten-pakket behoort ; m.i. volledig terecht. Wie nu nog niet vernomen en aanvaard heeft dat de Verlichting wat bijsturing behoeft, heeft nood aan raadpleging van postmoderne filosofen.
Hun filosofie verlangt enige consideratie voor aspecten van het mens-zijn, die door de wetenchap verwaarloosd zijn geworden. Eén van die aspecten is de behoefte aan religiositeit, die niet de herkenning van een god impliceert, maar enkel de verzuchting is om zichzelf te over- stijgen. Apostel erkende deze menselijke behoefte, ook in zichzelf, en J.Kristeva schrijft in 'De toekomst van een revolte' de arbeid van het denken is inmiddels bereid de imaginaire orde van de religie te ontmoeten : deze niet te veroordelen, niet te negeren, maar de logica, de weldaden alsmede de impasses ervan aan het licht te brengen.Religie valt te analyseren.Ook op dit vlak moet nog veel onderzoek worden gedaan, waarbij de in de jaren zestig in Frankrijk ontwikkelde post-fenomenologische en literaire analyse me van groot nut lijkt, schatplichtig als deze is aan die variant van de vrijheid als openbaring, als revolte van het zijn, als het gesproken woord dat ik en de ander aan elkaar richten' Als sommige vrijzinnige er de voorkeur aan geven onze ado's - soms live - te zien verpletteren tegen podia, waarop zeker apprecieerbare maar daarom nog niet vererenswaardige entertainers optreden en dit omdat onze jeugd geen blijf weet met de natuurlijke behoefte zich te overstijgen en zich door vaak waardeloze, efemere personages naar extatische adoratie laten leiden, mogen zij gerust verder aan deconstructie doen, maar dan zonder mij...
IS RADICALISERING VAN DE VRIJZINNIGHEID NOG VERANTWOORD IN DEZE TIJD ?
Ik heb onderhand wel geleerd geen kersen te eten met vooraanstaande personen: ik heb daar de schouders niet voor... Ik ga niemand rond de oren slaan met een aantal filosofen, die dit of zijn tegengestelde hebben geponeerd en behoren tot de algemeen bekende klassiekers en waarvan geen enkele uitspraak voor eeuwig zou gelden... Ik sta nog schoorvoetend op de drempel van de tempel van de filosofie en neem voorlopig genoegen met het begrijpen van fragmenten van een handvol wijsgeren. Het allereerste werk dat ik gelezen heb en sindsdien herhaald herlezen heb, is 'De Lof der Zotheid' van een priester die uiteindelijk van zijn Paus toch nog een kardinaalshoed aangeboden kreeg, die hij evenwel niet aanvaardde. Dit enkel om mijn background wat kleur te geven. Recent heb ik mij vrij intensief bezig gehouden met het existentialisme van Sartre, 'Geuzen zijn noch Turks noch Paaps' van Abicht, de 'Krisis van de Burgerlijke Moraal' van Flam - één van de stichters van het Humanistisch Verbond - en laatst met enkele bijdragen (Abicht,Nimmegeers,Pinxten, Van Hoeck) in 'AnderGeloof' van Stevaert. Heb sporadisch wat gegrasduind in 'postmoderne' filosofen en gepolst naar hun bekommernissen en heb op één enkele uitzondering na, geen mens ook maar 'en passsant' het concept ' vrijzinnigheid' nog weten hanteren... Waarmee ik hoegenaamd niet wil insinueren dat het nu stilaan welletjes is geweest met onze vrijzinnigheid ! Vrijzinnig in hart en nieren en steeds op de bres om pauselijke plakkaten 'orbis et urbis' met vrijzinnige slogans te overplakken !
Maar vrijzinnigheid die voor sommigen terug radicaler zou moeten worden, impliceert dat we verder moeten gaan met de 'deconstructie' van de godsdiensten. Deconstructie is in feite een negatieve activiteit, die enkel nog te legitimeren valt als gelijktijdig wordt gewerkt of minstens gedacht aan nieuwe constructies, die niet te gauw dezelfde gebreken gaan vertonen, als diegene die we zo even met veel enthousiasme hebben gedynamiteerd. Abicht poneert in voornoemd werk'(...) deconstructie is nu wel geweest'.Sedert 'de dood van God' zitten wij evenwel zonder moraal (geboden). Sommigen gelukken er best in 'op de gespannen koord' vooruit te komen, maar vele anderen brengen er niets van terecht en zijn een plaag voor de eersten. Abicht schrijft heel terecht' (...) vrijzinnigheid is geen vrijbrief voor immoreel of amoreel gedrag ' maar is het wel voor de massa die haar godsdienst de rug heeft toegekeerd, omdat er toch geen hoger toezicht meer zou zijn ! Vrijzinnigheid is voor mij de bevrijding uit een verschrikkelijke cocon, een allereerste metamorfose OP WEG naar het reële 'existeren' van Sartre. Wordt vervolgd
BEDRIJFS-PSYCHOLOGIE : CONSUMISME OHNE ENDE...........
BEDRIJFSPSYCHOLOGIE
Bedrijven als werkwoord wordt haast altijd in ongunstige betekenis gebruikt, zegt 'De Grote Van Dale'. Vandaar dat ik geen goed woord over heb voor bedrijfspsychologie... Gisteren gaf ik de kassierster een bon voor een gratis potje choco van merk 'A', waarbij ze onmiddellijk releveerde dat ik 'B' aanbood, dat uiteraard NIET gratis was. Dat resulteerde in een aangroeiende file, gehaaste en getresseerde klanten, die mij zichtbaar geïrriteerd van kop tot teen evalueerden. Het nam een eeuwigheid in beslag om via draadloos telefoneren een hulpje op te roepen en te verzoeken een potje 'A' uit de rekken te halen, zodat ik uit verlegenheid niet meer wist welke houding aan te nemen, daar de betrokken kassierster stoïcijns voor zich bleef uitstaren terwijl de file commentarieerde... Eindelijk bediend haastte ik mij zonder op te kijken naar de uitgang, zonder nog enige voldoening te kunnen opbrengen voor de luttele uitgespaarde euro's. BEDENKING : 1.Ik ben snugger genoeg om het juiste merk uit de rekken te halen en dan faalt de B-psycholoog ! 2.Ik faal in de opdracht, doe iedereen wachten en denken: 'Als het maar NIKS KOST ' 3.Ik vind het artikel 'A' maar zag al zoekend een artikel dat ik reeds lang zocht EN NU KOCHT! De B-psycholoog triomfeert en krijgt een bonus ! 4. Ik faal in de opdracht, maar zeg met emfase;'TIK U HET MAAR IN' en de B-psycholoog scoort andermaal... BESLUIT : Mijn dochter is klinisch-psychologe en helpt mensen om te overleven in deze maatschappij De B-psychologe is beter betaald om mensen te laten CONSUMEREN,CONSUMEREN, CONS....
Vrij denken én zeggen én doen is een vrij zeldzaam privilege in deze 'samenleving' ! Men maakt er liefst in eenzaamheid gebruik van. Gemeenschappen die het in hun vaandel dragen, zijn niet zelden de plaatsen waar HET nefast kan zijn voor de 'dader', daar iedereen redenen te over heeft om zijn mond te houden en zich braafjes CONFORMISTISCH te gedragen... Inspirator: L.Abicht Vormgeving: VSOP24
Nu het titeljaar is voorbij getrokken geeft de film 2001: A SPACE ODYSSEY ons een gelegenheid om verbeelding en werkelijkheid tegen elkaar aan te leggen.De klassieke science-fiction-verbeelding van A.C.Clarke uit 1968 volgde de lotgevallen van onze soort vanaf de aapmensen op de savanne tot een overstijging van tijd, ruimte en het lichaam die we ons maar vaag kunnen voorstellen. Clarke en de regisseur S.Kubrick, ontwierpen een radicale visie op het leven in het derde millennium, en in sommige opzichten is die visie uitgekomen Er wordt gebouwd aan een permanent ruimte-station, en voicemail en internet zijn standaard-elementen in ons leven geworden In andere opzichten waren de realisators té optimistisch over het tempo van de vooruitgang. We hebben nog steeds geen mogelijkheid om het leven tijdelijk te onderbreken geen missies naar Jupiter en geen computers die kunnen liplezen en muiterijen kunnen opzetten.En in nog andere opzichten hebben ze de plank volledig mis- geslagen.In hun visie op 2001 legden mensen hun woorden vast op tikmachines; Geen van beide voorzag tekstverwerkings-programma's of laptops. En in hun beschrijving van het nieuwe millennium waren de Amerikaanse vrouwen 'meisjesassitenten'(? vsop24), secretaresses, receptionistes en stewardessen.
Dat deze toekomstkijkers er niet in slaagden om de omwenteling in de status van vrouwen, die in de jaren '70 plaatsvond te voorzien, maakt dat we ons er scherp van bewust zijn hoe snel sociale arrangementen kunnen veranderen. Het is nog niet zolang geleden dat vrouwen alleen als geschikt werden beschouwd voor de rol van huisvrouw, moeder en sekspartner, dat ze ontmoedigd werden om tot geschoolde beroepen tot te treden omdat ze dan de plaatsen van mannen zouden innemen en dat ze routinematig werden onderworpen aan discriminatie, een neerbuigende behandeling en sexuele dwang
De verandering in de status van vrouwen heeft verschillende oorzaken. Een daarvan is de onverbiddelijke logica van de uitdijende morele kring die ook geleid heeft tot de afschaffing van despotisme, slavernij (het boek is van 2002 !) feodaliteit en rassenscheiding BRON: 'The blank slate ' Steven Pinker 2002 FOTO: achterflap boek www.sophia.be
ALLEEN WIE ZIJN PRINCIPES OPPORTUNISTISCH TOEPAST EN ER NET ZO MAKKELIJK AFSTAND VAN DOET ALS VAN EEN OUDE SCHOEN, MAAKT KANS OP EEN REDELIJK AANGENAAM LEVEN Arnon Grunberg De Mensheid zij geprezen 2002
DE FILOSOFIE RICHT ZICH NOOIT TOT DE GROTE MASSA. DOET ZIJ HET, DAN STAAN WE VOOR HET EINDE VAN DE FILOSOFIE, VOOR HET BEGIN VAN EEN NIEUWE GODSDIENST Leopold Flam Verleden en Toekomst v. d. filosofie 1962
TEGENSTANDERS VAN HET KLONEN VAN MENSEN VREZEN VOOR HET ONTSTAAN VAN ZWIJGENDE EN UITERST VOLGZAME WEZENS... IS DAAR GEBREK AAN ? VSOP24 2007
NE PRENEZ PAS LA VIE TROP AU SERIEUX ! DE TOUTE FAçON VOUS N'EN SORTIREZ PAS VIVANT ! XYZ ?? Neem het leven niet te ernstig op ! Wat er ook van zij, je zult er niet levend uitgeraken...
Met de uitspraak van Kant:' DURF TE DENKEN' wordt een nieuw paradigma in de wereld ingeleid.De tijd van het slaafs volgen van geboden en verboden is voorbij, al was het maar - volgens Voltaire althans - exclusief voor de aristocratie en mocht het 'volkje' gerust volharden in zijn domheid.
Anno 2007 genieten wij nog altijd van deze mentaliteitsverandering - al is die geestesinstelling in de 30-er-jaren en volgende voor heel Europa ternauwernood aan een radicale AUSROTTUNG ontsnapt, wat echter het offer van VEERTIG miljoen mensenlevens heeft opgeëist, zowel van voorstanders als tegenstanders...
We vereren nog steeds al die heldere geesten die het VRIJE-DENKEN in het bereik van Elckerlyc hebben gebracht, MAAR dat sluit niet uit dat, zoals Prof. Pinxten het verwoordt, 'niet kan geloochend worden dat zij niet konden voorspellen in welke 'samenleving' WIJ, anno 2007 zouden ondergedompeld worden .
De vervanging van GOD door WETENSCHAP én TECHNIEK heeft in de loop der eeuwen een gezagsovername veroorzaakt waar niemand enig vermoeden van had, tot Prof. Commers- zoals reeds in INDIEN vermeld - het heel kernachtig aankloeg: 'Wetenschap en Techniek hebben de scepter van de RKKerk overgenomen(...) Alleen de kleren zijn veranderd ! (De vergissing van een humanisme 1964 )
Wat ik u zeker niet wil onthouden is de verrassende vaststelling dat de eerste grote Engelse filosoof, als empirist gecatalogeerd, die leefde van 1588 tot 1679 reeds een vermoeden had, dat de moderne wetenschappers een nieuwe priesterkaste zouden worden! Had Nietsche dan toch gelijk als hij poneerde dat een filosoof pas die titel waard was als hij tevens PROFEET bleek te zijn...(wat voor hemzelf achteraf waar werd!?)
WIE heeft een pasklare verklaring voor een hypothese van ADORNO : 'De mens, bevrijd uit de klauwen van de MYTHE, is terechtgekomen in de ZELF- VERNIETIGING van de VERLICHTING'............................?! 1947
Een genootschap waarvan ik lid ben heeft als embleem:
VRIJHEID GELIJKHEID BROEDERLIJKHEID
Drie pijlers, waarvan ik de stabiliteit in vraag wil stellen, daar zij dateren van 1789 en VRIJHEID anno 2007 toch aan her-definiëring toe is, dacht ik. Mag ik ervan uitgaan dat wat de 'sans-culottes' beoogden, verworven werd, maar door wetenschap én filosofie gaandeweg verder en verder gekortwiekt is geworden? Mocht Marcuse in de jaren 1960 terecht 'poneren' elke ochtend het gevoel te hebben 'in een concentratie-kamp te ontwaken'? (De eendimensionale mens) En in welke wereld zien WIJ elke morgen het licht, anno 2007? Waarom moeten wij ons bescheidener opstellen, naarmate de materie zich meer en meer ontsluiert ? Laat wat S. PINKER ons voorschotelt over 'the blank slate' ons totaal onberoerd en zonder enige contingenties ? Waarom vertaalt men 'La condition humaine' als volgt: 'Het menselijk TEKORT' ? Mag men glimlachen als Sartre anno 1942 met aplomb roept: 'L'homme est libre!' Onlangs volgde ik een lezing met als titel : Is er een vrije wil of zijn wij de junks van dealer Natuur ?
E.de Bono schrijft: in de praktijk doet het er waarschijnlijk niet toe of we echt een vrije wil hebben of alleen de illusie daarvan. Ik heb een man de posthypnotische suggestie meegegeven dat hij plotseling midden onder het eten een paraplu moest opsteken als hij een bepaald woord hoorde.Die man doet dat en komt onmiddellijk met rationalisaties dat hij dat uit eigen vrije wil deed en er een speciale reden voor had. Recente experimenten geven aan dat de hersenen in feite al met de uitvoering van een handeling beginnen nog voordat de persoon zelf, bewust besloten heeft om die handeling uit te voeren.De 'vrije wil' is slechts een beschrijving van iets dat toch wel gebeurt...(Het gelijk aan mijn kant pag.125 '90 ) 15.08.07 De diepgaande scepsis van Schopenhauer jegens wat wel het "antropocentrisme' wordt genoemd, maakt hem voor hedendaagse (anno '88) antropologen zo interessant. Het westers-christelijk zelfbegrip waarin de mens zichzelf in het centrum van de schepping plaatste, heeft in de loop van de tijd drie dramatische 'krenkingen' moeten incasseren (zegt Spierling Freud na) 1.Kosmologisch: Copernicus ontdekt dat de aarde om de zon draait; onze planeet is niet langer het centrum van de kosmos, maar slechts een stipje in een onvoorstelbaar groot heelal. 2.Biologisch: Darwin laat de mens van de apen afstammen. Hij wijst op zijn onuitroeibare animale natuur. 3.Psychologisch: Freud proclameerde het bestaan van het onbewuste en verklaarde dat het bewuste, rationele 'ik' geen baas in eigen huis is ! Deze krenkingen van ons narcistisch zelfbeeld zijn alle drie te vinden in Schopenhauers uit 1819 stammende' Die Welt als Wille und Voorstellung'
Een van Schopenhauers beroemdste voorbeelden ter illustratie van deze menselijke onvrijheid is dat van de man die midden op straat tegen zichzelf zegt: ' Het is nu zes uur het werk van vandaag zit erop. Ik kan nu een wandeling gaan maken, of ik kan naar de club gaan, ik kan ook de toren beklimmen om de zon te zien ondergaan, of bijvoorbeeld het theater bezoeken of bij de een of andere vriend langs gaan.Ik kan er zelfs vandoor gaan, de wijde wereld in en nooit weerom komen.Dat hangt van niemand anders af dan van mijzelf, ik ben helemaal vrij het allemaal te doen.Maar toch doe ik niets van dat alles, en ga ik, eveneens uit vrije wil, terug naar huis naar mijn vrouw.'
12.09.2007 Prof.J.Kruithof schreef : Vrijheid in de zin van complete onafhankelijkheid van elke conditionering is een hersenschim, een projectie van onrealistisch 'wishfull thinking'.Het gaat niet over willekeur, wel over het bewustzijn van de aanwezige condities plus de mogelijkheid om hun structuur in de toekomst enigermate in een door de actor vastgestelde richting te sturen.Evenmin is de vrijheid te bepalen als 'de uitzondering op de regel'want dat kan zonder grote moeilijkheden in een deterministisch model worden opgevangen.Als we het over vrijheid hebben gaat het over een specifieke soort verwerking van conditionerende determinaties via operaties waarbij ten eerste de actor zijn kennis van de determinaties vergroot en ten tweede over de vereiste macht beschikt om het beter gekend geheel van condities niet te elimineren maar te wijzigen in een door hem bepaalde nieuwe richting.
Vrijheid en vervreemding 1984 EPO 2600 Antw.
23.09.2007
Welke rechtgeaarde democraat kan zich nu verzetten tegen de oproep tot 'vrijheid, gelijkheid en broederlijkheid', zelfs wanneer hij met recht vermoedt dat het hier gaat om de vrijheid van de ondernemende rijke burgerij ten koste van alle andere bevolkingsgroepen, om een gelijkheid die in feite een handige gelijkvormigheid is in dienst van de heersende klasse, en om de knusse broederlijkheid van een country club ?
Consumisme en reclamewaarden 11.10.2007 De perceptie van Prof. Walter Weyns (UA) van de drie waarden hierboven ter sprake, was zogoed als identiek met de formulering van Prof.Em. Ludo Abicht.
En het is geen goed teken dat er moed voor nodig is om tegen de stroom van misverstanden en manipulaties in te gaan, want de mensen hebben tientallen redenen om hun mond te houden, al was het maar om niet in de marge geduwd te worden.Zo ontstaat er in elk kamp een consensus, die echter niet op een vrijwillige, autonome en kritische overtuiging gebouwd is, maar op de vrees van de reactie van de eigen groep.Men wordt beloond voor zijn solidariteit, voor zijn teamspirit of loyaliteit, m.a.w. voor zijn CONFORMISME. Als er iets is wat de democratie ondergraaft, dan is het juist dit conformisme, die RUHE die in nabsolute en autoritaire regimes als de ERSTE BURGER- PFLICHT geprezen werd.'
'Er is een optimistische toon in de gedachtengang van Sartre; het optimisme van een mens die alle illusies verloren heeft, die niet leeft uit gewoonte, maar omdat hij dit leven gekozen heeft, omdat hij de verantwoordelijkheid daarvan op zich genomen heeft en het daarom niet in de steek kan laten, hoe pijnlijk het ook moge wezen.De kritiek van Sartre op de bourgeois-moraal wijst onmiddelijk op een socialistische levensleer, die diep bewust de eigen existentie tracht te expliciteren in de zin van een gemeenschap' schrijft Prof.Flam.
Het socialisme dat de emancipatie van de arbeidersklasse na veel strijd heeft verwezenlijkt, is nog geen eeuw later geconfronteerd geworden met een geblaseerde- bourgeois-mentaliteit.Het socialisme moest toen ondervinden dat het verwerven van 'bezit' niet vergezeld was geworden met de nodige ethische bijsluiter, zonder welke bezit niet efficiënt geestelijk verwerkbaar is en leidt tot een verslaving die niet eens herkend wordt. vsop24
Onze bourgeois is wat Kierkegaard een 'spitsborger' noemt: meer dan een sociale klasse en ook meer dan wat burgerlijkheid is in de ogen van spottende studenten.Ook eminente geleerden met hoge posities en grote belangstelling voor kunst, kunnen in K's ogen 'gezeten burgers' zijn. Het bourgeois-zijn berust namelijk op het feit, dat een mens, zonder het zelf te vermoeden, product is van alles wat een maatschappij met haar cultuur onvermijdelijk aan ons opdringt. Hij beeldt zich in dat hij in vrijheid al zijn beslissingen neemt terwijl het in feite anonieme krachten zijn die hem hebben gemaakt tot wat hij is. Een burger weet van zichzelf niet eens dat hij burger is. Zodra hij dit wel zou constateren, heeft hij zichzelf met IRONIE ontmaskerd en is hij geen burger meer!
Het zal wel pessimistisch overkomen, maar is er überhaupt een meerderheid te vindenvoor het gevoel'dat-men-niet-vrij-is', als elke mens vrij is elke Euro-vaak geleend- waarover hij beschikt, te besteden aan wat hij schijnbaar soeverein verkiest Maar zolang de 'ratrace for happiness' in de geesten afhankelijk blijft van het vergaren van het grootste aantal objecten, en haast niemand nog gelooft in ' de best things in life are free' blijft het existentialisme à la Sartre een fata morgana, definitief te archiveren in de map 'GROTE VERHALEN'
Bibliografie
L'existentialisme est un humanisme J.P.Sartre Nagel-Paris 1965 L'existentialisme P.Foulquié Que sais-je 253 1949 AnderGeloof S.Stevaert Davidsfonds 2005 Ware Geuzen zijn... L.Abicht VUBPRESS 2005 De Krisis van de Burgerlijke Moraal Van Kierkegaard tot Sartre L.Flam Ontwikkeling 1956 Over het begrip IRONIE Kierkegaard Boom(Ned- 1995
De vrijzinnige wereld voelt zich meer en meer geviseerd om de zware opdracht te aanvaarden een gedragscode te concipiëren, zodat de 'Umwertung aller Werten' een begin van realisatie krijgt en de 'Categorische imperatief' voor de wat hardleerse postmoderne mens wat meer overtuigingskracht vertoont en we eindelijk de 'Morgenröthe' zouden kunnen bewonderen.
Het consequent EXISTENTIALISME aanvaardt geen enkele norm: elke mens heeft als taak de zijne te maken.Wat zij moet zijn staat nergens beschreven: het komt hem toe het uit te vinden.Uiteraard mag hij iemand raadplegen, zelfs zijn leven laten leiden door iemand die hij vertrouwt.Maar de keuze van deze persoon is vaak delicater dan zelf kiezen.Niet kiezen is de keuze aan het toeval overlaten.Men kan zich niet bevrijden van het ENGAGEMENT dat het zijn in de wereld inhoudt.Wat is in feite engagement? Er is een actief en een passief engagement.Alleen al door onze geboorte zijn we passief geëngageerd in de wereld.Actief engagement impliceert zich ten dienste stellen van een zaak (cause), de gemeenschap.Men weet niet vooraf hoe ver ons dit gaat leiden; soms verder dan we van plan waren.Het engagement,net als het leven, is steeds een open deur; je moet, als SUBJECT, dat engagement opzeggen, zodra dit het gevoel geeft als een OBJECT te worden misbruikt.De secularisatie van de moraal maakte de definitie van de plicht uiterst moeilijk, om niet te zeggen onmogelijk !
Kan het existentialisme van SARTRE een inspiratiebron worden voor een lekenmoraal? Ik heb sterke twijfels, daar in een maatschappij, die de ONZE is het 'GOUDEN KALF' als een algemeen erkend embleem geldt, elke poging gedoemd is om op vijandigheid te stranden of bij uitdijend succes door een of andere 'OVERHEID'neergesabeld te worden, want, zoals Prof. Pinxten poneert in 'ANDERGELOOF' van Steve Stevaert,'(...) we als consument een macht hebben, die we ons niet mogen laten nemen: ALS DE CONSUMENT NIET KOOPT, KRAAKT HET KAPITALISME ALS SYSTEEM. Misschien wordt het tijd dat we die macht gebruiken om ACTIEF consument te worden.' (HOOFDLETTERS van mij). Maar het BOURGEOIS-VIRUS is zo epidemisch, dat de dragers ervan het koesteren als hun ESSENTIE. Wie door zijn opvattingen en levenswijze bewust bewijst er geen drager van te zijn, wordt niet voor vol beschouwd en als EXCENTRIEK gemarginaliseerd of in het beste geval van onverschilligheid, luiheid of gierigheid verdacht... Het is niet zozeer wat je bezit dat een bourgeois van je maakt, dan wel de relatie die je met een object opbouwt, m.a.w. je afhankelijkheid van dat object, de mate waarin het bezit van een object je zelfvoldaanheid opkrikt, de mate waarin het bezit van een object je sterkt in het gevoel boven je buren uit te steken en dus hun meerdere te zijn. Je kan dus de bezitter zijn van een Rolls zonder het predikaat ' bourgeois' te moeten dragen !
Prof. L. Abicht schrijft in zijn recent 'Ware Geuzen zijn Turks noch Paaps', '(...)wie niet in God gelooft kan doen wat hij wil' schreef Sartre, en hij voegde er aan toe' en dat is bijzonder moeilijk'.Is het dan verwonderlijk dat veel mensen terugschrikken voor die enorme verantwoordelijkheid en bang zijn van hun vrijheid ? (cfr. E. Fromm: 'Escape from Freedom') De keuze voor het ATHEISME is slechts het begin van een ononderbroken keten van nieuwe keuzes, waarbij je het gevaar loopt je telkens opnieuw te vergissen.De traditionele keuze 'zonder god noch gebod' zou daarom veeleer moeten luiden: zonder god, maar met de opgave voortdurend nieuwe geboden en verboden uit te werken, zonder dat er ooit een einde aan komt.(...) Het atheïsme is alles behalve een vrijbrief voor immoreel of amoreel gedrag; het is een contract dat de mens met zichzelf en de andere mensen sluit om zo moreel mogelijk te leven... WORDT VERVOLGD
Wie beseft nog dat de Vlaamse intelligentsia verplicht werd in de Franse taal een universitair diploma te behalen en verder in die taal moest werken ? August Vermeylen (1872 -1945) werd pas in 1930 OF EEN EEUW NA de stichting van België, de rector van een eerste Vlaamse universiteit ! In Antwerpen heeft men pas in 1936 de mogelijkheid Franstalig basisonderwijs te volgen afgeschaft, terwijl de straatnamen nog een hele poos tweetalig zijn gebleven en er verbaal heel wat gestreden is om die toestand te handhaven. Wat de gelijke behandeling van mannen en vrouwen betreft, hebben we alle redenen om ons bescheiden op te stellen. Het 'algemeen' stemrecht- evenwel alleen voor de Belgen van het mannelijk geslacht- werd in 1919 ingevoerd, maar slechts na politieke druk op de terugkerende regering na WO1.Autochtone feministen weten zeker wanneer het vrouwenstemrecht pas is ingevoerd! In de USA was dat in 1920... Op de treden van de uitgangen van de premetro te ANTWERPEN kon men zeer onlangs nog lezen: 'Een vrouw op 5 valt van de trap'.Jonge Belgen van vreemde afkomst lezen dit ook! Dit alles is voor de bewuste Vlaming het gelaat van de westerse beschaving Wie gaat er in ONZE maatschappij een VOORBEELDFUNCTIE verkrijgen ? JIJ OF IK ?
OVER CULTUUR,FEMINISME,VLAMINGEN EN JONGE MOSLIMA'S
Cultuur is weer één van die zwaar beladen woorden waarover men onmogelijk kan discussiëren als men vooraf geen definitie heeft afgesproken, en dan nog... Koen Dille (Masereelfonds) sprak ooit van een 'container-woord': je stort er in wat je graag kwijt bent.
Na een lezing antwoordde Jaap Kruithof mij heel laconiek :'het is alles wat je leert' Vergeet dus gerust wat Finkielkraut, heel elitair, ooit schreef: '(...) c'est la vie avec pensée' en dus - nog steeds van dezelfde eminentie - niet (...) l'art du tricot ou l'habitude ancestrale de tremper une tartine bien beurrée dans le café du matin' zoals hij- vrij sarcastisch - toevoegde. Dit om de zo geroemde 'Westerse Cultuur' even onder de loep te nemen.
Ik zou graag de definitie kennen die onze nationale beleidsmensen voor het begrip hanteren telkens ze met veel emfase met het woord zwaaien om allochtonen van de superioriteit van 'ONZE BESCHAVING' te overtuigen en tevens aan te zetten om wat meer ijver te vertonen om zich 'te integreren' Assimileren en integreren heb ik veiligheidshalve uit mijn woordenschat geweerd na een allereerste 'life' confrontatie met het VOC (Vrouwen Overleg Comité)...
Is CULTUUR niet iets dat je reeds opvalt bij een eerste kennismaking? Hoe mensen reageren op een vraag van een onbekende? Hoe zij omgaan met kinderen, met bejaarden, met minder validen? Welk hun rijgedrag is? Hoe zij reageren op onverwachte situaties? Of moet men eerst enkele dagen in musea, cultuurcentra en bibliotheken vertoeven om te ervaren dat men in een' land- met -cultuur' is uitgestapt ? CIVILISATIE is een van de vele ingrediënten,die mede cultuur vormen. Het is tevens het aspect waarmee iedereen permanent geconfronteerd wordt; als daar wat aan schort, ondervindt elke mens het voortdurend in de omgang met de 'ander'. Onverschilligheid, gemakzucht, genotzucht en grofheid, ontberen van de elementairste opvoeding, zijn al te vaak voorkomende fenomenen in ONZE maatschappij en dit niet uitsluitend bij de jeugd... Jonge mensen van WELKE AFKOMST OOK voelen zich speciaal geviseerd voor die gebreken, en de vraag is maar :wie AAPT wie NA ? Het is dan ook volkomen fout, uitgesproken die maatschappij als een embleem voor te houden aan allochtonen jongeren die VAAK IN EEN BETERE FAMILIALE SFEER ZIJN OPGEGROEID dan autochtone schoolvriendjes die ze maar al te vaak in hun baldadigheden bijstaan.
In dezelfde zin is het mij meermaals opgevallen dat jonge moslima's - overwegend opgegroeid in zogezegde 'volksbuurten'- zich met de beste bedoelingen gaan uitdossen als hun schoolvriendinnen en... vulgair overkomen ! Jaap Kruithof - er nooit om verlegen man en paard te noemen- schreef heel terecht (en ik vat hem samen):dat we 40 jaar of twee generaties geduld moeten oefenen om tot een ware 'samenleving' te komen, waarmee hij geen eenheidsworst of amerikaanse getto's bedoelt.Met deze uitspraak komt hij m.i. tegemoet aan de toekomstvisie van een jonge Marokkaanse feministe, die zonder enige betutteling van bevriende autochtone feministen, haar gemeenschap wil beïnvloeden, waarmee zij kordaat de zoveelste 'goede raad' van paternalistische ministers naast zich neerlegt.
Wat mij het meest verrast bij volwassen Vlamingen is het overwegend gebrek aan empathie voor alle allochtonen die op onze bodem geboren en opgegroeid zijn en onze taal vaak beter beheersen dan eigen volk ! Zijn wij dan echt totaal vergeten dat wijzelf in eigen land haast een eeuw lang door 'onze' beleidsmensen als PARIA'S behandeld werden waarbij onze moedertaal - als minderwaardig- uit alle officiële bescheiden werd geweerd! Toegegeven: we beschikten in 1830 uitsluitend over een aantal plaatselijke idiomen, waarvan geen enkel de geschikte woordenschat aanbood om de eenvoudigste wettekst te formuleren, en inspiratie zoeken bij Nederland, dat zo even uit het land was gedreven, was geen optie voor onze toenmalige 'volksvertegenwoordigers' Wordt vervolgd
FOTO : Stad Antwerpen VAT Vrijzinnig Antwerps Tijdschrift Jaargang 4 nr.4 juni 2007 Een uitgave van HVV-HV-Antwerpen
Koude cijfers verwijzen wel eens naar schrijnende toestanden in 'THE GLOBAL VILLAGE' We komen fataal in de RODE CIJFERS als het over mensen gaat ! Amerikanen (maar uiteraard niet ALLEN) zijn wild enthousiast over the Village: zij kunnen nu 365 dagen AARDBEIEN eten ! Buiten de massa die enkel ZWARTE BONEN vreet ...
In BELGIE zijn 700.000 of ZEVENHONDERD-DUIZEND mensen ARM Zij beschikken over minder dan 777 euro per maand; velen moeten voor die som WERKEN ?!
1,5 MILJARD MENSEN MOETEN HET REDDEN MET EEN EURO PER DAG ?!
PS: ER ZIJN IN DE WERELD 27.000.000 SLAVEN, waaronder X KINDEREN ER STERVEN DAGELIJKS 100.000 MENSEN VAN DE HONGER IN EEN WERELD DIE VOEDSEL PRODUCEERT VOOR 12 MILJARD MENSEN
HOBBES,Thomas - HOMO HOMINI LUPUS de mens is een wolf voor de mens 1588-1679 SCHILLER, F. VON ALLE MENSCHEN WERDEN BRUDER 1759-1805 SARTRE, Jean-Paul L'ENFER C'EST LES AUTRES de hel is de anderen (Huis clos a.5) 1905-1980 NIETZSCHE DE MENS IS HET NOG NIET VASTGELEGDE DIER
Een bureaucratie ontstaat wanneer een groep mensen die voor een bepaald doel bijeen zijn gekomen, dat doel veranderen in het voorbestaan van de groep. Bureaucratie is een klassiek geval van LUDICITEIT. Al spoedig speelt iedereen het spelletje van overleven en hogerop komen in de bureaucratie: dat kan inhouden het mijden van risico, het doorspelen van de zwartepiet, interne politieke ruzies, kruiwagens inschakelen, enz.Dit is niet anders of slechter dan de ludiciteit die in andere beroepen in praktijk wordt gebracht. Stel, een ambtenaar heeft een goed idee.Is dat niet prijzenswaardig? Men zal vragen waarom het zo lang heeft geduurd voordat dat idee naar boven kwam.Misschien had er een hele boel geld bespaard kunnen worden als het idee vroeger was uitgevoerd. Stel dat dit niet mogelijk was zonder de nieuwste computer-technologie, dan is het toch zeker prijzenswaardig ? Niet per se .In sommige landen zal iemand die met een idee komt, inderdaad erkend worden als een 'ideeënman' maar gepasseerd worden voor de promotie naar de functie van afdelingshoofd, waar een bekwaam en degelijk persoon nodig is (die nooit een fout zal maken, omdat hij nooit ideeën heeft ! ) Ik heb eens het idee geopperd dat elke ambtenaar die zijn of haar baan echt overbodig weet te maken, tot aan het pensioen een volledig salaris zou moeten krijgen.Dat lijkt absurd, maar is het niet.Dat salaris zou ook uitbetaald zijn als die baan nog steeds had bestaan.Maar als die persoon nu een salaris krijgt waar niets voor gedaan hoeft te worden, wordt wel bespaard op alle secundaire en overheadkosten... EN DIE PERSOON ZOU VRIJ ZIJN OM EEN ANDERE BAAN TE NEMEN EN OOK DIE OVERBODIG TE MAKEN (!?) BRON : E. DE BONO ' HET GELIJK AAN MIJN KANT' denken zonder oogkleppen 1990 Vert. van 'I am right, you are wrong' London : Viking 1990 PS.: Ludiciteit is niet te verwarren met luciditeit; het is een vondst van de auteur en betekent zoveel als SPEEL-bereidheid en is afgeleid van LUDIEK
Ik herinner me wel'Life without principle' van H.D.Thoreau; maar dat hij er de voorkeur aan gaf enkele jaren als een kluizenaar te leven, stoorde geen mens en hij bewees er zijn'self reliance' mee en toonde aan dat onze materiële behoeften en dagelijkse contingenties ijdelheden zijn en een obstakel voor onze geestelijke ontplooiing. Of zouden die brave huisvaders, die op een avond een pakje sigaretten gingen kopen en nooit meer terug kwamen en die talloze tieners die spoorloos verdwenen, bezweken zijn voor de ontegensprekelijke charmes van 'LEEF ZOALS JE WIL'? Zonder enige twijfel - kan dit wel? - breng ik deze slogan onder in de rubriek 'commerciële elucubraties' die elke mens dagdagelijks KAN lezen - wat uitzonderlijk wordt --haastig de kortste weg zoekend als het toevallig te voet is, of tandenknarsend wachtend om tot het volgende rode licht te mogen aanschuiven: EIS MEER VAN HET LEVEN; SCRATCH WITH THE CHICKENS OR FLY WITH THE EAGLES;LIVE LIKE A QUEEN; EENS RIJ JE ERMEE; ZEKER EEN MUST; HIERMEE KAN ECHT LEVEN BEGINNEN !.
Alle gekheid op een stokje! 'LEEF ZOALS JE WIL' is doodeenvoudig de huisslogan van een succesrijk Kruidenier die niets anders beoogt dan onze welvaart en onze zelfgenoegzaamheid te prijzen en onze onverzadigbare koopobsessies met de mantel der liefde wil bedekken zodat we met glimlach én lichte tred en zonder enig schuldgevoel zijn Toverpaleis kunnen verlaten geheel vervuld met de reflectie 'Wat hebben WIJ het toch goed!' Of bestaat het gevaar dat enkele outlaws deze slogan letterlijk opvatten en ter plaatse, enkel hun instinct volgend amoc gaan plegen ?
De reclameboys die de slogan na een zware brainstorm produceerden, kennen blijkbaar hun pappenheimers! Geen gevaar... De brave huismoeders en enkele onwennig rondkijkende weduwnaars hebben slechts oog voor hun boodschappenlijstje en het koopje van de dag! IK ZOU GRAAG WILLEN WETEN WAT JE DE PIEPJONGE LEZERTJES WIJSMAAKT ALS DIE IN HUN ONSCHULD LUIDOP VRAGEN:' MAMA, LEVEN WIJ ZOALS WE WILLEN ?
BUT WHO CARES ? PS: LEES OOK : 27/09/07 CONSUMISME
Ik herinner me wel'Life without principle' van H.D.Thoreau; maar dat hij er de voorkeur aan gaf enkele jaren als
