Druk op onderstaande knop om te reageren in mijn forum
filosofie is voor iedereen
wat is vrijmetselarij ? vanaf 02.09.2007
10-09-2007
VRIJMETSELARIJ : enkele bemerkingen
VRIJMETSELARIJ : enkele bemerkingen voorlopige versie
Een recente tendens in de Vrijmetselarij geeft uiting aan de bedoeling tabula rasa te maken met de traditionele mythes die de Vrijmetselarij een verleden toe schrijven dat tot de kruistochten terug gaat. Ernstig onderzoek heeft uitgewezen dat fantasierijke geesten al te vrij enkele vermoedens en wensen in werkelijkheid hebben omgezet en dat de rationele ingestelheid die de postmoderne mens eigen is, aanzet tot het erkennen van een aanvaardbare datum, samenvallend met de oprichting van de eerste engelse maçonnieke instelling, namelijk de Grootloge te Londen en dit in 1717. De RGLB schrijft echter dat die Loge de fusie was van drie operatieve Loges... René Pieyns in zijn 'Encyclopedie van de Vrijmetselarij' kennelijk van GOB signatuur, meent echter dat van een overgang van operatieve naar speculatieve maçonnerie zeker op het vasteland geen spoor te vinden is
NIEUWE TENDENSEN IN DE VRIJMETSELARIJ Voorlopige versie
Waar mensen zich verenigen, worden meningen geformuleerd, die - gelukkig maar - niet eenvormig zijn wat ook het onderwerp zij van het meningsverschil. In de maçonnerie is dit eveneens van toepassing geworden, alhoewel de originele vrijmetselarij, engels van oorsprong, exclusief gewijd was aan de verering van de god van het Oude en het Nieuwe testament. Wanneer de Vrijmetselarij ontstond, is totnogtoe zeer controversieel. Het hoort nu eenmaal tot de menselijke ijdelheid, tradities zou oud mogelijk te maken en zijn eigen afstamming liefst in het verste verleden te situeren. De droom van elke genealogist is een beroemde of nobele voorvader te ontdekken. Iemand heeft wel eens luidop durven dromen dat Adam de eerste maçon was ! Maar zo romantisch is niemand meer. Toch zijn er overtuigingen die terug gaan tot de 'K'ruisvaarders, de 'T'empeliers, de 'K'athedraalbouwers en hebben zoekers heel hun leven gewijd aan het hoopvol tasten in de ontzaglijke archieven, waar die ook maar te vinden waren. Het is nu eenmaal menselijk dat Wahrheit und Dichtung elkaar aanvullen.
Tot er nuchtere vorsers zijn gevonden die het kaartenkasteel van de voorgangers hebben doen instorten,wat de oorzaak van een honderdjarige hostiliteit is geworden die nog steeds actueel is. Het GOB gewaagde nog, zij het schuchter, van de Middeleeuwen, tot er jonge, onstuimige iconoclasten zonder enige schroom neerschreven : 1717 ! Maar dat is een ander verhaal...
Niet alle vrijmetselaars scharen zich achter wat zij de ' hypotheses' van de RGLB noemen. Het is zonder enige twijfel - althans voor België - de meerderheid die zich ondogmatisch opstelt, daar ze de gereveleerde waarheid niet gelooft, maar het recht opeist zelf naar de waarheid te zoeken. Met veel broeders in de wereld vormen zij samen wat men de Latijnse Vrijmetselarij pleegt te noemen, wat ze onderscheidt van de Angelsaksische, die deïstisch is. Volgens het GOB gaat de oorsprong van de Loges terug tot in de grijze Oudheid, zeker tot in de Middeleeuwen.
Een Vrijmetselaar wordt regelmatig geacht, als hij als profaan aan de vereiste eigenschappen voldoet : leeftijd (21), geslacht (uitsluitend mannelijk),vrijheid van handelen,moraliteit,oprechtheid van zijn opvattingen;de Loge, waar hij ingewijd is, regelmatig geconstitueerd is; de inwijdingsplechtigheid regelmatig verlopen is; dwz: de Loge is geldig bijeengeroepen, het rituaal is nauwkeurig in acht genomen, het geheim karakter van de vergadering is bewaard.
Het GOB laat- sedert zijn stichting in 1832 - de Loges vrij in de keuze van hun symbolen : MET of ZONDER de Opperbouwmeester des Heelals en eender welk boek : de Bijbel, de Constituties van Anderson, of een onbeschreven boek. Dit is helemaal geen evidentie ; sommige Obediënties eisen de strikte navolging der teksten, zonder dat ook maar één woord kan gewijzigd worden...
Er worden in de Loges van het GOB slechts DRIE graden ingericht: die van LEERLING, GEZEL, MEESTER .
NB : Het begrip 'regelmatig' heeft hier niets gemeen met wat het impliceert bij de RGLB : 'ERKEND zijn door de Grootloge van Engeland', wat voor het GOB geen enkele meerwaarde voorstelt.
13.09.2007 Bij een aantal broeders, heeft de strakke houding van enkele obedïenties t.a.v. de opname van zusters, felle reacties losgeweekt, die geresulteerd hebben in desaffiliatie en oprichting van nieuwe loges, die de emancipatie van de vrouw gunstig gezind zijn en van mening zijn dat de deelname van zusters de Vrijmetselarij een nieuw élan kan geven. °°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°° Vrijmetselarij is geen ver-éniging het is de samen-werking van zelfstandige individu's met eigen meningen - die door niemand als de vaste waarheid worden beschouwd. Elke vrijmetselaar is bereid zijn mening te herzien en zo nodig te wijzigen, niet om de groep te bevredigen maar omdat hij hoopt de waarheid iets beter te benaderen. Het conformisme of het instemmen met, om de vrede en de eenheid te bewaren is de dood van elke geestelijke arbeid vsop24
VRIJMETSELARIJ : 1. De wortels van de vrijmetselarij
1. DE CHRISTELIJKE WORTELS VAN DE VRIJMETSELARIJ
NB: Geen enkel woord van dit artikel heeft een definitief karakter en kan ten alle tijde gewijzigd worden, hetzij uit eigen beweging of op gegrond verzoek van een bezoeker, die zich volledig kenbaar maakt.
Dit artikel is gebaseerd op het boek van Piet van Brabant, getiteld 'De christelijke wortels van de vrijmetselarij' Houtekiet 2001 Antwerpen. Tevens werd er gebruik gemaakt van het artikel van voornoemd auteur in 'Wat met God?' Humanistisch Vrijzinnige dienst vzw. Antwerpen 1999.
De vrijmetselarij is religieus te noemen; zij is geen religie en geen substraat er voor. Zij is als christelijke broederschap ontstaan en geëvolueerd. De christelijke waarden staan in alle reguliere loges hoog in aanzien.
Regelmatige loges erkennen het godsprincipe met de benaming 'opperbouwmeester des heelals' en de bijbel of' boek van de heilige wet'.Beloftes worden afgelegd op het evangelie volgens Johannes de doper.
Leden zijn doorgaans christenen die zich gedistantieerd hebben van de RKKerk wegens het door haar opgedrongen godsbeeld.De loge voert de leden geleidelijk terug tot de bron van de rijke christelijke traditie.
Voordrachten of 'bouwstukken' worden er niet gegeven. Wel in de studieloges, zoals de Quatuor Coronati Lodge n° 2076.
Van de profaan die zich in een Gerectificeerde Loge aanmeldt, verwacht men dat hij gedoopt is en dat hij gelooft in een god als schepper van hemel en aarde; dat hij zich ook zou bezinnen over de zedelijke maatstaven van de christelijke religie en ze in de mate van het mogelijke in het dagelijks leven zou naleven.
Waarin verschilt de Gerectificeerde Schotse Ritus van de christelijke godsdienst ? De maçonnieke ritus behoort tot de ESOTERISCHE traditie, dat is de verborgen traditie.De Roomse- exoterische- kerk ontkent het bestaan van deze traditie. De primitieve kerk was een gnostische, die gedomineerd werd door joden.Ook de Essenen hebben er diepe sporen nagelaten. De kentering volgde pas op het einde van de derde eeuw, toen de laatste banden met het jodendom werden verbroken en het christendom onder Romeinse heerschappij kwam, met Constantijn en de volgende keizers.De kerk verloor haar esoterisch karakter.Er zijn waarheden die verborgen moeten blijven voor de profane gelovigen.De spirituele decadentie heeft veel waardevolle uitingen uitgegomd of grotendeels vernietigd. René Guénon gewaagde van 'de overdracht van een spirituele invloed, die niet van menselijke origine is'.
De Gerectificerde Schotse Ritus werd opgericht aan he einde van de 18de eeuw. Hij is doordrongen van de christelijke geest die van bij de aanvang alle ambachtelijke loges dooraderde.Bovendien herleeft in deze ritus de herinnering aan de Tempelridders uit de 15de eeuw. Deze twee kenmerken-het christelijk karakter en de herinnering aan de Tempel- ridders-maken de G.S.R. speciaal.Daardoor alleen al onderscheidt de ritus zich van alle andere maçonnieke werkwijzen. Opvallend is de sterke verwantschap van de ritus met de ambachtelijke oorsprong. Wie deze ritus beoefent is over het algemeen gehecht aan authenticiteit.In de loop der jongste twee eeuwen is er weinig of niets gewijzigd. Opvallend is dat slechts weinige aandacht hebben voor deze ambachtelijke loges waarvan onze hedendaagse (speculatieve) loges de rechtstreekse voortzetting zijn. De ambachtelijke loges in de rest van Europa zijn uitgestorven zonder overgang naar speculatieve vrijmetselarij. De Reguliere Vrijmetselarij beschikt over +/-200 oude handschriften, die een grote verwantschap vertonen:Old Charges.Zij zijn de belangrijkste historische bron van de hele Vrijmetselarij en in het bijzonder van de GSR. Deze Oude Plichten hebben betrekking op de ambachtelijke periode van de Orde.
De huidige vrijmetselaars gaan uit van de zogenaamde Constituties van James Anderson, die in opdracht van de eerste Grootloge werden opgesteld in 1723 ter vervanging van de Oude Plichten . Zij bepaalt dat 'a mason will never be a stupid atheist, nor an irrreligious libertine'. De Loges werden in die tijd vooral bevolkt door katholieken, protestanten en andere belijdenissen van christelijke signatuur.Ze telden weinig of geen joden.En zeker geen agnostici.
Op 24 juni 1717 wordt te Londen de Grootloge van Engeland opgericht, dit is een bundeling van vier bestaande ambachtelijke Loges. Tot het einde van de 18e eeuw (de Franse revolutie) waren bijeenkomsten van meer dan 3 personen strafbaar.Alleen in de Loges kon men ongestraft samenkomen en van gedachten wisselen over allerlei zaken, die buiten de Loge onbespreekbaar waren. De 'intellectuelen'van de 17e eeuw zagen in het logegezelschap vaak een kans op sociale promotie en sociale bescherming.
Hiermede meen ik je de essentie te hebben gegeven van de Reguliere Vrijmetselarij. Mocht ik je belangstelling gewekt hebben, dan kun je als profaan het boek aan- schaffen; onderaan vind je de bibliografie. Het boek, waarvan ik slechts drie hoofdstukken heb samengevat, telt er tien, waarin een diepgaande analyse wordt gemaakt van de evolutie in de loop der tijden, van Tempeliers over kathedraalbouwers tot speculatieve Logebroeders. De auteur- een uiterst geëngageerd ingewijde- geboren in 1932,. was politiek journalist van het Laatste Nieuws.Hij werd de eerste adjunct-grootmeester van de Reguliere Grootloge van België.Hij was tevens adjunct-grootprior van de Grootpriorij van België en Groot-eerste-Princeps van het Heilige Koninklijk Gewelf van België. Bibliografie: De christelijke wortels van de vrijmetselarij. Houtekiet 2001 Antwerpen/ Baarn PS: Piet van Brabant overleed in 2006.
LE SECRET DE POLICHINELLE of IEDEREEN WEET HET OF KAN HET WETEN !
Op 8 AUGUSTUS kon je lezen: ER IS MEER NIETS DAN IETS NIETS IS WAT HET LIJKT
Het is slechts schoorvoetend dat ik je aan deze niet meer te loochenen, lapidaire uitspraken herinner. Democritus van Abdera ( ca.460-380/370 v.C.) was de belangrijkste vertegenwoordiger van het atomisme in de Griekse Oudheid.Wat hij beschrijft zijn slechts 'vermoedens', maar toch ! Als we maar even bedenken welke onvoorstelbare afstanden de planeten-van-ons -zonnestelsel scheiden in de wetenschap dat een 'lichtjaar' waarmee men deze afstanden bepaalt : +/- 300.000 km (snelheid licht/sec) x 60 sec. x 60 min. x 24 u. x 365 d. = +/- 1.135.960.000.000km bedraagt, dan heeft men een eerste indruk van de haast oneindige leegte in de kosmos...
De dichtsbijzijnde planeet -die ooit een 'vluchtoord voor de mens' zou kunnen worden, ligt op meer dan TWEE lichtjaren van ons af ! Ook op aarde, vlak onder onze ogen, heeft de wetenschap de meest ONWAARSCHIJNLIJKE CONSTATATIES gedaan ! Stel je een KUBIEKE METER platina voor : gewicht ruim 25.000 kg of meer dan 25 Ton Als één atoom een doorsnede zou hebben van 500 à 900 m dan is de kern niet groter dan een KNIKKER, wat de enige MATERIE voorstelt in dat atoom . Alle kernen in één ruimte voorgesteld zouden amper EEN KUBIEKE millimeter in beslag nemen EN 25 TON WEGEN ...
Het is de hoogste tijd Prof. De Martelaere ter hulp te roepen, waar zij ons op vrij koele maar toch resolute -soms meedogenloze - wijze de WAARHEID van haar talloze sluiers ontdoet in haar vaak pregnante essay's in de bundels 'Verrassingen' en 'Een verlangen naar ontroostbaarheid'. Zij bevestigt daarbij wat Wittgenstein zei: 'Al wat kan gezegd worden, kan in eenvoudige woorden gezegd worden.' Zij geeft ons een synthese van al wat haar voorgangers en leermeesters vaak in gecodeerde taal hebben 'geponeerd' en voor de grote massa nooit toegankelijk is geweest en door de denkende 'happy few' verdrongen werd en wordt...OM HET BESTAAN OP AARDE ENIGE KANS OP SLAGEN TE GEVEN...' WANT' schreef H.de Coninck 'DENKEN IS EEN RAMP' Voor zo ver ik er kan over oordelen-morgen weet ik mogelijk meer en beter- was PLATO de eerste filosoof die argwaan koesterde t.a.v. wat zijn ogen waarnamen en zijn geest herkende : wat hij toen concipiëerde staat bekend als 'De grot van Plato'. Enkel voor wie er nooit van hoorde : De mensheid 'leeft' met de handen vastgebonden en met het gelaat naar de achterwand van een grot gericht -denkelijk wel gehurkt of gezeten- en krijgt enkel de schaduwen te zien van 'dingen' die buiten de grot defileren, door licht beschenen, zo, dat hun schaduwen over de hoofden van de grotgevangenen op de achterwand geprojecteerd worden.Voorwaar, hachelijke toestand, dacht ik. Maar dan zeer onwaarschijnlijk, want wie hoorde ooit iemand klagen.Zo zitten we toch- zij het dan ONgebonden - enkele uren in de bioscoop !
Maar meestal vergeet men de rest van het verhaal : toch gelukken er sommigen in uit de grot te ontsnappen en de dingen 'werkelijk' te zien , maar worden bij hun terugkeer naar de massa zeer slecht onthaald ( dit echter zonder verdere toelichting van PLATO- of heb ik de essentie gemist, want ik weet het ook maar van horen zeggen.)
Of Plato wist wat wij nu weten - of best niet weten, willen we enigszins ontspannen verder leven - is niet te achterhalen.
Haast 2000 jaar later komt HOBBES, om hem nog maar eens te vernoemen, tot de conclusie dat KLEUR geen integrerend deel uitmaakt van de materie en slechts tot stand komt door de reflectie van het zonlicht op die materie, of anders gezegd niet OP ZICH bestaat. De kleur die wij waarnemen is het deel van het zonnespectrum dat elk DING OP DE WERELD NIET OPSLORPT. Alle basiskleuren van het licht - op infrarood en ultraviolet na - zien wij als we een regenboog bewonderen.Wie beweert ONDER een regenboog te zijn door gegaan is een leugenaar. Moeder Natuur heeft ons opgezadeld met een paar ogen waarvan wij de pretentie hebben ze kwalitatief te kunnen beoordelen als uitstekend, middelmatig, eerder zwak of nul, waar de natuur ons in feite uitsluitend toelaat te zien wat zij ons wil voorhouden. Het pernicieuze, het tragische van onze conditionering bestaat er in dat diezelfde natuur ons tevens met een brein heeft begiftigd dat ons in de gelegenheid stelt niet echt achter de schermen te zien, want de achterkant is conform aan de voorkant: een vormeloze, kleurloze, reukloze en naamloze BRIJ, opeenstapelingen atomen in volle activiteit; een ruwe pasta waarin zelfs geen mens te onderscheiden valt, want geboetseerd uit het zelfde materiaal...EEN NACHTMERRIE ... EEN REALITEIT OM BETER NIET TE KENNEN !? EEN REALITEIT, NIET OM TE WANHOPEN, MAAR OM TE BEWAREN ERGENS VER IN JE ACHTERHOOFD, OM JE TOE TE LATEN HEEL WAT TE RELATIVEREN EN JE ALLE REDENEN TE GEVEN OM MET DE GLIMLACH HET HOOFD TE BIEDEN AAN HET ABBERATE, ALLES OVERHEERSENDE MATERIALISME VAN DEZE MAATSCHAPPIJ.
Vermeldenswaard is: Hoewel de scepticus van Descartes in het bijzonder werd gekweld door de twijfel dat alles wat we waarnemen terwijl we ( kennelijk) wakker zijn, wel eens niet meer dan een droom zou kunnen zijn, maakte de hobbesiaanse solipsist zich daar helemaal niet druk om. Zoals Hobbes schreef in 'The Elements of Law': [Het is niet]onmogelijk voor een mens om zo ernstig misleid te zijn dat hij , nadat zijn droom voorbij is, nog steeds denkt dat die waar is: want als hij droomt van de dingen die over het algemeen in zijn geest aanwezig zijn en in dezelfde volgorde als hij dat gewoonlijk ook wakend doet, en als hij zich dan ook nog te slapen heeft gelegd op de plek waar hij zichzelf terugvindt bij zijn ontwaken (wat allemaal kan gebeuren), dan ken ik geen criterium of kenmerk waaraan hij kan bepalen of het een droom is geweest of niet (I.3.10.) HET IS DUS HEEL GOED MOGELIJK DAT WE SLAPEN EN DROMEN, OF DAT DE WERELD BUITEN ONS NIET LANGER BESTAAT.
EEN CHINESE WIJSGEER SCHREEF OOIT: Een man droomde ooit dat hij een vlinder was. Toen hij ontwaakte wist hij niet meer of hij een mens was die droomde dat hij een vlinder was, of een vlinder die droomde dat hij een mens was...
P. de Martelaere's conclusie klinkt als volgt : 'De wereld is een open boek'- maar dan in brailleschrift, voor braillelezers.
Na bijna een maand voortschrijden op de weg die ik na veel overleg met mezelf heb gekozen, heb ik echt nood aan een pauze om me te bezinnen over mijn voornemen.
Echt klagen over gebrek aan gezelschap mag ik niet, daar ik opvallend vroeg bij de top 20 geklasseerd ben geworden, wat echt aanmoedigend is overgekomen. Toch is er wat dat schort... Het haast volledig ontbreken van enige beoordeling, van enige schriftelijke aanmoediging of desnoods afkeuring is demotiverend. Let wel, voor velen is de drempel, hoe laag gesteld - het is filosofie voor iedereen ! - nog veel te hoog en anderzijds, voor de weinigen die het vooral 'academisch' willen houden en geen schijn van 'systeem' in mijn aanpak vinden en heel elitair menen dat 'filosoferen' in besloten kring hoeft te gebeuren, is deze blog een ware chaos...
Ik voel mij nochtans in goed gezelschap : mijn vriendenkring is nog amper aangesproken; de titel van mijn blog had kunnen zijn: ' IEDEREEN KAN FILOSOFEREN', wat niemand minder dan A. CHOMSKY beweerde en ik las zo pas in 'TAOISME' van Prof. P. de Martelaere : (...) De hedendaagse westerse wijsbegeerte is lang zo theoretisch niet meer als ze ooit heeft willen zijn. Ze wordt gekenmerkt door differentie- en deconstructie-denken waarin bewust aansluiting wordt gezocht met het irrationele en het onbeheersbare (waardoor, onder meer, de grenzen tussen filosofie en literatuur zijn vervaagd. (...) in plaats van toonaangevende, traditioneel gerespecteerde grote filosofen (Plato, Descartes, Kant, Hegel ) zijn het nu de dissidente figuren of uitzon- deringen die de aandacht trekken en die daardoor ook de definitie van wat 'filosofie' is of zou moeten zijn mee helpen veranderen. ( pag.28 )
Zonder tegenbericht ga ik mijn' gezellenstaf 'uit de kast halen en afstoffen en mijn geplande tocht met of zonder gids voortzetten...zolang ik kan, en wereld én 'samenleving' niet loslaten tot ik tot hun essentie ben doorgedrongen...
Bibliografie : Prof.Patricia de Martelaere Taoïsme De weg om niet te volgen Ambo- A'dam 4e druk 2006
De moderne geschiedschrijving benadrukt dat de grootheid van de antieke beschavingen van Egypte, Israël, Griekenland en Rome stoelde op de slavernij en geschiedenis en literatuur lijken dit te bevestigen. De slavernij hoewel nooit omnipresent, was diep verankerd in de antieke wereld.Het bezit van slaven was niet het voorrecht van een bepaalde klasse en er zijn voorbeelden van slaven die er ook bezaten. Perzië en Egypte waren in de verslaving veel verder gegaan : iedereen, buiten de koning van Perzië en de farao van Egypte, was slaaf. In de Grieks - Romeinse wereld was slavernij niet enkel een economisch systeem en van Aristoteles tot Augustinus waren slaven hoofdzakelijk huishoudelijk personeel die het leven van de burger moesten aangenamer maken, welke ook zijn perceptie daarvan was. Er is - wat sommigen betwijfelen - geen enkele specifieke theorie van de slavernij vóor Aristoteles. Maar de voornaamste ingrediënten vindt men reeds bij Plato. De essentie van de theorie, zoals we ze terugvinden bij Aristoteles, komt er op neer dat er mensen bestaan met een verwarde geest, die er behoefte aan hebben ondergeschikt te zijn aan hen die geestelijk en moreel hun superieuren zijn. Hij betreurde verslaving van Grieken door hun gelijken en verwees naar de Barbaren als aangewezen voorwerpen van verslaving. Philon, een gehellenizeerde jood, haast zich te verwijzen naar Esaü, zoon van Isaac en broeder van Jacob, wiens slaaf hij was.Ook de joden hadden nood aan slaven en niets in het Oude Testament legde enige beperking op. De islam laat eveneens het onderwerp onbesproken, wat significant mag heten voor wat de oorsprong van godsdiensten doet vermoeden... Mag men verwachten dat het christendom voor een bevrijdend gebod gaat zorgen ?.Menige bekeerden keken er hoopvol naar uit. Maar Augustinus, de grote filosoof van de eerste eeuwen van de nieuwe jaartelling - ooit stoïcijn en manicheïst - gelukte er als het ware in de kwadratuur van de cirkel te verwezenlijken, door te argumenteren dat de slavernij tot de oogmerken van god behoorde ten aanzien van de mensheid, en dat de invoering ervan het onafwendbare gevolg was van de erfzonde. Deze 'redenering' wettigde de slavernij en sneed de pas af aan elke poging tot ethische verantwoording.De slavernij kon als goddelijk oordeel geen zonde zijn! Alle kerkvaders hebben éénstemmig de slaven aangezet tot volledige gehoorzaamheid aan hun meesters, hen ervan overtuigend dat alle mensen slaven van god waren en indien zij slecht behandeld werden, het Laatste Oordeel het kaf van het koren zou scheiden !? De middeleeuwse kerk gelukte er niet in deze belastende erfenis af te wijzen daar haar voornaamste woordvoerder Thomas van Aquino - m.i. de voor- bode van de Verlichting, daar hij zijn geloof wenstte te consolideren met zijn DENKEN ! -geconfronteerd werd met de herontdekte Aristoteles...EN de onmogelijk te negeren Augustinus. Aristoteles had geschreven : 'Het is beter slaaf te zijn van een mens dan van een drift'.Van oorsprong heidens krijgt het idee een christelijke orïentatie !
EN DAARMEE IS VOOR MIJ DE ZOVEELSTE KANS VERKEKEN IN ENIGE 'OPENBARING' TE KUNNEN GELOVEN ! NOODGEDWONGEN KEER IK TERUG NAAR WAT AL ZO LANG OP DE BIBLIOTHEEKKAST TE LEZEN STAAT : L' homme ne peut vouloir que s'il a d'abord compris qu"il ne peut compter sur rien d'autre que sur lui-méme, qu"il est seul, délaissé sur la terre... JPS. De mens kan pas willen, nadat hij begrepen heeft dat hij op niets kan tellen buiten zichzelf, dat hij alleen is, achtergelaten op de aarde... JPS. Bibliografie; Peter Gamsey : Ideas of slavery from Aristotle to Augustine Cambridge University Press 1996 Franse vertaling : Conception de l' esclavage Les Belles Lettres Paris 2004
Volgens Amnesty International is de slavernij pas een kwarteeuw wettelijk uit de wereld ! Mauritanië had de triestige eer in 1980 de 'rode lantaarndrager' te zijn... De realiteit is dat die wereldplaag nog voor tientallen miljoenen mensen het dagelijks lot is. Als men het begrip omschrijft als 'werk dat zonder enige compensatie onder de constante dreiging van geweld plaatsvindt' , vinden we het fenomeen in de hele wereld terug, tot zelfs -af en toe- in vreemde ambassades in Europese grootsteden... De provocerende weelde in het Westen heeft zelfs in de laatste decennia een nieuwe vorm van slavernij doen tieren : mensensmokkel of een van de meest pernicieuze vormen van misleiding van wanhopige door amorele sujetten, enkel gedreven door geldzucht. Dit als inleiding voor mijn oorspronkelijk voornemen : even achterom kijken om te achterhalen wat de antieke wereld en de 'ghostwriters' van god over deze plaag dachten. De vraag of het begrip 'menselijkheid' afhankelijk is van de historische periode die men onder de loep neemt, schuif ik in alle bescheidenheid door naar historici en filosofen, voor zover daar nog geen definitieve uitspraak over gedaan is. In de wandeling hoort men al te vaak het relativerende :' laat ons niet vergeten dat in 'die tijd' dergelijke misstanden niet eens ter sprake kwamen!' , wat impliceert dat spreker een hoge dunk heeft van onze huidige beschaving ! Een psychologische test met Amerikaanse militairen, die destijds de wereld- pers haalde, heeft overduidelijk bewezen dat een geleid spel 'gevangenen en cipiers' binnen de kortste keren dreigde te ontaarden in mensonterende folterpraktijken ! Als de hellenistische moraal de bron is van onze huidige lekenmoraal - in zo verre die bestaat -, dan hebben we toch een kleinmazige filter ingebouwd, waarmee we o.a. het denigrerend vrouwbeeld van Aristoteles hebben weg gefilterd - al is het zeer recent en nog verre van integraal- terwijl de evidentie van de slavernij reeds enkele eeuwen -enkel door hevig protest én oorlog en na eeuwen menselijk leed - uit het collectief geheugen is verdwenen. Wordt vervolgd
Na de 'Blank slate' van Steven Pinker zou ik durven schrijven: De vrouw wordt - gelukkig maar - als vrouw geboren(in tegenspraak met S.de BEAUVOIR ) Maar ze krijgt nog steeds niet de kans zich ten volle te ontplooien !
IS RADICALISERING VAN DE VRIJZINNIGHEID NOG VERANTWOORD IN DEZE TIJD ?
Deel 3 en slot
Vrijzinnigheid en atheïsme zijn keuzes.Wie deze keuzes verkiest boven andere is niet per se houder van de Waarheid, die niemand kent. Sartre - en ik citeer uit het geheugen - zegt : '(...) zelfs als men ons in de toekomst een overtuigend bewijs moest aanreiken dat god bestaat, wijzigt dit niets aan onze keuze om ons leven zelfstandig in te richten. Abicht schrijft als conclusie voor 'Ware Geuzen...' onder de titel : 'Actief Pluralisme': '(...) een leefbaar actief pluralisme veronderstelt niet alleen dat we de veelzijdigheid en de complexiteit van onze postmoderniteit en op een kritische, maar nieuwsgierige en positieve manier met de andere levensbeschouwingen omgaan (...) om tot het inzicht te komen dat vrijzinnigheid en humanisme niet het exclusieve privilegie zijn van atheïsten en agnostici'. In Nederland hebben we Ayaan Hirsi Ali met 'De zoontjesfabriek' en in Frankrijk intellectuelen en professoren als Benslama met 'La psychanalyse à l'épreuve de l'Islam', Malek Chebel met'Manifeste pour un Islam des Lumières' en Mahmoud Mohamed Taha, die al even kritisch als wij de Islam onder de loep nemen.
En ten slotte : als mensen die hier en nu leven zijn velen ervan overtuigd dat we me z'n ALLEN met hoogdringendheid een dam moeten opwerpen tegen 'MACHTEN ZONDER GELAAT' waarvoor onze filosofische voorkeuren van geen tel zijn en maar een obsessie wensen te realiseren: van de mens als manipuleerbaar object, een onuitputtelijke bron van WINST maken ! Als er uit het boek van Abicht een oproep te distilleren valt, zou ik willen citeren wat ongeveer op de rug van het kaft staat: VRIJZINNIGEN aller levensbeschouwingen, verenig je, om de toenemende onverschilligheid en onverdraagzaamheid tegen te gaan ! Dit lijkt mij een geactualiseerde tekst voor een lied, vaak gezongen maar nog nooit echt beleefd !
FOTO :kaft van brochure van HVV-HV: 'Ben jij er ook zo eentje ?'
IS RADICALISERING VAN DE VRIJZINNIGHEID NOG VERANTWOORD IN DEZE TIJD ?
Deel 2 Als iemand zich 'out' als vrijzinnige, zeg ik letterlijk wat Abicht poneert :'(...) de keuze voor het atheïsme is slechts het begin van een ononderbroken keten van nieuwe keuzes waarbij je het gevaar loopt je telkens te vergissen. 'Zonder god noch gebod' dient als volgt aangevuld: 'maar met de opgave voort- durend nieuwe geboden en verboden uit te werken, zonder dat er ooit een einde aan komt ' Wie bereid is mee op stap te gaan waarschuw ik tevens voor komende gevaren: wil je echt existeren wees dan op je hoede voor de afgronden van het zelf- genoegzame - bourgeois - gevoel, een te groot vertrouwen in 'De' wetenschap, het mensverschralende over-rationalisme, het goed- in -je- vel-gevoel in deze maatschappij met haar consumptie-obsessies. Pinxten meent in 'AnderGeloof' dat de overgang van passief naar actief consument ook tot ons plichten-pakket behoort ; m.i. volledig terecht. Wie nu nog niet vernomen en aanvaard heeft dat de Verlichting wat bijsturing behoeft, heeft nood aan raadpleging van postmoderne filosofen.
Hun filosofie verlangt enige consideratie voor aspecten van het mens-zijn, die door de wetenchap verwaarloosd zijn geworden. Eén van die aspecten is de behoefte aan religiositeit, die niet de herkenning van een god impliceert, maar enkel de verzuchting is om zichzelf te over- stijgen. Apostel erkende deze menselijke behoefte, ook in zichzelf, en J.Kristeva schrijft in 'De toekomst van een revolte' de arbeid van het denken is inmiddels bereid de imaginaire orde van de religie te ontmoeten : deze niet te veroordelen, niet te negeren, maar de logica, de weldaden alsmede de impasses ervan aan het licht te brengen.Religie valt te analyseren.Ook op dit vlak moet nog veel onderzoek worden gedaan, waarbij de in de jaren zestig in Frankrijk ontwikkelde post-fenomenologische en literaire analyse me van groot nut lijkt, schatplichtig als deze is aan die variant van de vrijheid als openbaring, als revolte van het zijn, als het gesproken woord dat ik en de ander aan elkaar richten' Als sommige vrijzinnige er de voorkeur aan geven onze ado's - soms live - te zien verpletteren tegen podia, waarop zeker apprecieerbare maar daarom nog niet vererenswaardige entertainers optreden en dit omdat onze jeugd geen blijf weet met de natuurlijke behoefte zich te overstijgen en zich door vaak waardeloze, efemere personages naar extatische adoratie laten leiden, mogen zij gerust verder aan deconstructie doen, maar dan zonder mij...
IS RADICALISERING VAN DE VRIJZINNIGHEID NOG VERANTWOORD IN DEZE TIJD ?
Ik heb onderhand wel geleerd geen kersen te eten met vooraanstaande personen: ik heb daar de schouders niet voor... Ik ga niemand rond de oren slaan met een aantal filosofen, die dit of zijn tegengestelde hebben geponeerd en behoren tot de algemeen bekende klassiekers en waarvan geen enkele uitspraak voor eeuwig zou gelden... Ik sta nog schoorvoetend op de drempel van de tempel van de filosofie en neem voorlopig genoegen met het begrijpen van fragmenten van een handvol wijsgeren. Het allereerste werk dat ik gelezen heb en sindsdien herhaald herlezen heb, is 'De Lof der Zotheid' van een priester die uiteindelijk van zijn Paus toch nog een kardinaalshoed aangeboden kreeg, die hij evenwel niet aanvaardde. Dit enkel om mijn background wat kleur te geven. Recent heb ik mij vrij intensief bezig gehouden met het existentialisme van Sartre, 'Geuzen zijn noch Turks noch Paaps' van Abicht, de 'Krisis van de Burgerlijke Moraal' van Flam - één van de stichters van het Humanistisch Verbond - en laatst met enkele bijdragen (Abicht,Nimmegeers,Pinxten, Van Hoeck) in 'AnderGeloof' van Stevaert. Heb sporadisch wat gegrasduind in 'postmoderne' filosofen en gepolst naar hun bekommernissen en heb op één enkele uitzondering na, geen mens ook maar 'en passsant' het concept ' vrijzinnigheid' nog weten hanteren... Waarmee ik hoegenaamd niet wil insinueren dat het nu stilaan welletjes is geweest met onze vrijzinnigheid ! Vrijzinnig in hart en nieren en steeds op de bres om pauselijke plakkaten 'orbis et urbis' met vrijzinnige slogans te overplakken !
Maar vrijzinnigheid die voor sommigen terug radicaler zou moeten worden, impliceert dat we verder moeten gaan met de 'deconstructie' van de godsdiensten. Deconstructie is in feite een negatieve activiteit, die enkel nog te legitimeren valt als gelijktijdig wordt gewerkt of minstens gedacht aan nieuwe constructies, die niet te gauw dezelfde gebreken gaan vertonen, als diegene die we zo even met veel enthousiasme hebben gedynamiteerd. Abicht poneert in voornoemd werk'(...) deconstructie is nu wel geweest'.Sedert 'de dood van God' zitten wij evenwel zonder moraal (geboden). Sommigen gelukken er best in 'op de gespannen koord' vooruit te komen, maar vele anderen brengen er niets van terecht en zijn een plaag voor de eersten. Abicht schrijft heel terecht' (...) vrijzinnigheid is geen vrijbrief voor immoreel of amoreel gedrag ' maar is het wel voor de massa die haar godsdienst de rug heeft toegekeerd, omdat er toch geen hoger toezicht meer zou zijn ! Vrijzinnigheid is voor mij de bevrijding uit een verschrikkelijke cocon, een allereerste metamorfose OP WEG naar het reële 'existeren' van Sartre. Wordt vervolgd
BEDRIJFS-PSYCHOLOGIE : CONSUMISME OHNE ENDE...........
BEDRIJFSPSYCHOLOGIE
Bedrijven als werkwoord wordt haast altijd in ongunstige betekenis gebruikt, zegt 'De Grote Van Dale'. Vandaar dat ik geen goed woord over heb voor bedrijfspsychologie... Gisteren gaf ik de kassierster een bon voor een gratis potje choco van merk 'A', waarbij ze onmiddellijk releveerde dat ik 'B' aanbood, dat uiteraard NIET gratis was. Dat resulteerde in een aangroeiende file, gehaaste en getresseerde klanten, die mij zichtbaar geïrriteerd van kop tot teen evalueerden. Het nam een eeuwigheid in beslag om via draadloos telefoneren een hulpje op te roepen en te verzoeken een potje 'A' uit de rekken te halen, zodat ik uit verlegenheid niet meer wist welke houding aan te nemen, daar de betrokken kassierster stoïcijns voor zich bleef uitstaren terwijl de file commentarieerde... Eindelijk bediend haastte ik mij zonder op te kijken naar de uitgang, zonder nog enige voldoening te kunnen opbrengen voor de luttele uitgespaarde euro's. BEDENKING : 1.Ik ben snugger genoeg om het juiste merk uit de rekken te halen en dan faalt de B-psycholoog ! 2.Ik faal in de opdracht, doe iedereen wachten en denken: 'Als het maar NIKS KOST ' 3.Ik vind het artikel 'A' maar zag al zoekend een artikel dat ik reeds lang zocht EN NU KOCHT! De B-psycholoog triomfeert en krijgt een bonus ! 4. Ik faal in de opdracht, maar zeg met emfase;'TIK U HET MAAR IN' en de B-psycholoog scoort andermaal... BESLUIT : Mijn dochter is klinisch-psychologe en helpt mensen om te overleven in deze maatschappij De B-psychologe is beter betaald om mensen te laten CONSUMEREN,CONSUMEREN, CONS....
Vrij denken én zeggen én doen is een vrij zeldzaam privilege in deze 'samenleving' ! Men maakt er liefst in eenzaamheid gebruik van. Gemeenschappen die het in hun vaandel dragen, zijn niet zelden de plaatsen waar HET nefast kan zijn voor de 'dader', daar iedereen redenen te over heeft om zijn mond te houden en zich braafjes CONFORMISTISCH te gedragen... Inspirator: L.Abicht Vormgeving: VSOP24
Nu het titeljaar is voorbij getrokken geeft de film 2001: A SPACE ODYSSEY ons een gelegenheid om verbeelding en werkelijkheid tegen elkaar aan te leggen.De klassieke science-fiction-verbeelding van A.C.Clarke uit 1968 volgde de lotgevallen van onze soort vanaf de aapmensen op de savanne tot een overstijging van tijd, ruimte en het lichaam die we ons maar vaag kunnen voorstellen. Clarke en de regisseur S.Kubrick, ontwierpen een radicale visie op het leven in het derde millennium, en in sommige opzichten is die visie uitgekomen Er wordt gebouwd aan een permanent ruimte-station, en voicemail en internet zijn standaard-elementen in ons leven geworden In andere opzichten waren de realisators té optimistisch over het tempo van de vooruitgang. We hebben nog steeds geen mogelijkheid om het leven tijdelijk te onderbreken geen missies naar Jupiter en geen computers die kunnen liplezen en muiterijen kunnen opzetten.En in nog andere opzichten hebben ze de plank volledig mis- geslagen.In hun visie op 2001 legden mensen hun woorden vast op tikmachines; Geen van beide voorzag tekstverwerkings-programma's of laptops. En in hun beschrijving van het nieuwe millennium waren de Amerikaanse vrouwen 'meisjesassitenten'(? vsop24), secretaresses, receptionistes en stewardessen.
Dat deze toekomstkijkers er niet in slaagden om de omwenteling in de status van vrouwen, die in de jaren '70 plaatsvond te voorzien, maakt dat we ons er scherp van bewust zijn hoe snel sociale arrangementen kunnen veranderen. Het is nog niet zolang geleden dat vrouwen alleen als geschikt werden beschouwd voor de rol van huisvrouw, moeder en sekspartner, dat ze ontmoedigd werden om tot geschoolde beroepen tot te treden omdat ze dan de plaatsen van mannen zouden innemen en dat ze routinematig werden onderworpen aan discriminatie, een neerbuigende behandeling en sexuele dwang
De verandering in de status van vrouwen heeft verschillende oorzaken. Een daarvan is de onverbiddelijke logica van de uitdijende morele kring die ook geleid heeft tot de afschaffing van despotisme, slavernij (het boek is van 2002 !) feodaliteit en rassenscheiding BRON: 'The blank slate ' Steven Pinker 2002 FOTO: achterflap boek www.sophia.be
ALLEEN WIE ZIJN PRINCIPES OPPORTUNISTISCH TOEPAST EN ER NET ZO MAKKELIJK AFSTAND VAN DOET ALS VAN EEN OUDE SCHOEN, MAAKT KANS OP EEN REDELIJK AANGENAAM LEVEN Arnon Grunberg De Mensheid zij geprezen 2002
DE FILOSOFIE RICHT ZICH NOOIT TOT DE GROTE MASSA. DOET ZIJ HET, DAN STAAN WE VOOR HET EINDE VAN DE FILOSOFIE, VOOR HET BEGIN VAN EEN NIEUWE GODSDIENST Leopold Flam Verleden en Toekomst v. d. filosofie 1962
TEGENSTANDERS VAN HET KLONEN VAN MENSEN VREZEN VOOR HET ONTSTAAN VAN ZWIJGENDE EN UITERST VOLGZAME WEZENS... IS DAAR GEBREK AAN ? VSOP24 2007
NE PRENEZ PAS LA VIE TROP AU SERIEUX ! DE TOUTE FAçON VOUS N'EN SORTIREZ PAS VIVANT ! XYZ ?? Neem het leven niet te ernstig op ! Wat er ook van zij, je zult er niet levend uitgeraken...
Met de uitspraak van Kant:' DURF TE DENKEN' wordt een nieuw paradigma in de wereld ingeleid.De tijd van het slaafs volgen van geboden en verboden is voorbij, al was het maar - volgens Voltaire althans - exclusief voor de aristocratie en mocht het 'volkje' gerust volharden in zijn domheid.
Anno 2007 genieten wij nog altijd van deze mentaliteitsverandering - al is die geestesinstelling in de 30-er-jaren en volgende voor heel Europa ternauwernood aan een radicale AUSROTTUNG ontsnapt, wat echter het offer van VEERTIG miljoen mensenlevens heeft opgeëist, zowel van voorstanders als tegenstanders...
We vereren nog steeds al die heldere geesten die het VRIJE-DENKEN in het bereik van Elckerlyc hebben gebracht, MAAR dat sluit niet uit dat, zoals Prof. Pinxten het verwoordt, 'niet kan geloochend worden dat zij niet konden voorspellen in welke 'samenleving' WIJ, anno 2007 zouden ondergedompeld worden .
De vervanging van GOD door WETENSCHAP én TECHNIEK heeft in de loop der eeuwen een gezagsovername veroorzaakt waar niemand enig vermoeden van had, tot Prof. Commers- zoals reeds in INDIEN vermeld - het heel kernachtig aankloeg: 'Wetenschap en Techniek hebben de scepter van de RKKerk overgenomen(...) Alleen de kleren zijn veranderd ! (De vergissing van een humanisme 1964 )
Wat ik u zeker niet wil onthouden is de verrassende vaststelling dat de eerste grote Engelse filosoof, als empirist gecatalogeerd, die leefde van 1588 tot 1679 reeds een vermoeden had, dat de moderne wetenschappers een nieuwe priesterkaste zouden worden! Had Nietsche dan toch gelijk als hij poneerde dat een filosoof pas die titel waard was als hij tevens PROFEET bleek te zijn...(wat voor hemzelf achteraf waar werd!?)
WIE heeft een pasklare verklaring voor een hypothese van ADORNO : 'De mens, bevrijd uit de klauwen van de MYTHE, is terechtgekomen in de ZELF- VERNIETIGING van de VERLICHTING'............................?! 1947
Een genootschap waarvan ik lid ben heeft als embleem:
VRIJHEID GELIJKHEID BROEDERLIJKHEID
Drie pijlers, waarvan ik de stabiliteit in vraag wil stellen, daar zij dateren van 1789 en VRIJHEID anno 2007 toch aan her-definiëring toe is, dacht ik. Mag ik ervan uitgaan dat wat de 'sans-culottes' beoogden, verworven werd, maar door wetenschap én filosofie gaandeweg verder en verder gekortwiekt is geworden? Mocht Marcuse in de jaren 1960 terecht 'poneren' elke ochtend het gevoel te hebben 'in een concentratie-kamp te ontwaken'? (De eendimensionale mens) En in welke wereld zien WIJ elke morgen het licht, anno 2007? Waarom moeten wij ons bescheidener opstellen, naarmate de materie zich meer en meer ontsluiert ? Laat wat S. PINKER ons voorschotelt over 'the blank slate' ons totaal onberoerd en zonder enige contingenties ? Waarom vertaalt men 'La condition humaine' als volgt: 'Het menselijk TEKORT' ? Mag men glimlachen als Sartre anno 1942 met aplomb roept: 'L'homme est libre!' Onlangs volgde ik een lezing met als titel : Is er een vrije wil of zijn wij de junks van dealer Natuur ?
E.de Bono schrijft: in de praktijk doet het er waarschijnlijk niet toe of we echt een vrije wil hebben of alleen de illusie daarvan. Ik heb een man de posthypnotische suggestie meegegeven dat hij plotseling midden onder het eten een paraplu moest opsteken als hij een bepaald woord hoorde.Die man doet dat en komt onmiddellijk met rationalisaties dat hij dat uit eigen vrije wil deed en er een speciale reden voor had. Recente experimenten geven aan dat de hersenen in feite al met de uitvoering van een handeling beginnen nog voordat de persoon zelf, bewust besloten heeft om die handeling uit te voeren.De 'vrije wil' is slechts een beschrijving van iets dat toch wel gebeurt...(Het gelijk aan mijn kant pag.125 '90 ) 15.08.07 De diepgaande scepsis van Schopenhauer jegens wat wel het "antropocentrisme' wordt genoemd, maakt hem voor hedendaagse (anno '88) antropologen zo interessant. Het westers-christelijk zelfbegrip waarin de mens zichzelf in het centrum van de schepping plaatste, heeft in de loop van de tijd drie dramatische 'krenkingen' moeten incasseren (zegt Spierling Freud na) 1.Kosmologisch: Copernicus ontdekt dat de aarde om de zon draait; onze planeet is niet langer het centrum van de kosmos, maar slechts een stipje in een onvoorstelbaar groot heelal. 2.Biologisch: Darwin laat de mens van de apen afstammen. Hij wijst op zijn onuitroeibare animale natuur. 3.Psychologisch: Freud proclameerde het bestaan van het onbewuste en verklaarde dat het bewuste, rationele 'ik' geen baas in eigen huis is ! Deze krenkingen van ons narcistisch zelfbeeld zijn alle drie te vinden in Schopenhauers uit 1819 stammende' Die Welt als Wille und Voorstellung'
Een van Schopenhauers beroemdste voorbeelden ter illustratie van deze menselijke onvrijheid is dat van de man die midden op straat tegen zichzelf zegt: ' Het is nu zes uur het werk van vandaag zit erop. Ik kan nu een wandeling gaan maken, of ik kan naar de club gaan, ik kan ook de toren beklimmen om de zon te zien ondergaan, of bijvoorbeeld het theater bezoeken of bij de een of andere vriend langs gaan.Ik kan er zelfs vandoor gaan, de wijde wereld in en nooit weerom komen.Dat hangt van niemand anders af dan van mijzelf, ik ben helemaal vrij het allemaal te doen.Maar toch doe ik niets van dat alles, en ga ik, eveneens uit vrije wil, terug naar huis naar mijn vrouw.'
12.09.2007 Prof.J.Kruithof schreef : Vrijheid in de zin van complete onafhankelijkheid van elke conditionering is een hersenschim, een projectie van onrealistisch 'wishfull thinking'.Het gaat niet over willekeur, wel over het bewustzijn van de aanwezige condities plus de mogelijkheid om hun structuur in de toekomst enigermate in een door de actor vastgestelde richting te sturen.Evenmin is de vrijheid te bepalen als 'de uitzondering op de regel'want dat kan zonder grote moeilijkheden in een deterministisch model worden opgevangen.Als we het over vrijheid hebben gaat het over een specifieke soort verwerking van conditionerende determinaties via operaties waarbij ten eerste de actor zijn kennis van de determinaties vergroot en ten tweede over de vereiste macht beschikt om het beter gekend geheel van condities niet te elimineren maar te wijzigen in een door hem bepaalde nieuwe richting.
Vrijheid en vervreemding 1984 EPO 2600 Antw.
23.09.2007
Welke rechtgeaarde democraat kan zich nu verzetten tegen de oproep tot 'vrijheid, gelijkheid en broederlijkheid', zelfs wanneer hij met recht vermoedt dat het hier gaat om de vrijheid van de ondernemende rijke burgerij ten koste van alle andere bevolkingsgroepen, om een gelijkheid die in feite een handige gelijkvormigheid is in dienst van de heersende klasse, en om de knusse broederlijkheid van een country club ?
Consumisme en reclamewaarden 11.10.2007 De perceptie van Prof. Walter Weyns (UA) van de drie waarden hierboven ter sprake, was zogoed als identiek met de formulering van Prof.Em. Ludo Abicht.
HET GROOTOOSTEN VAN BELGIE.
LE SECRET DE POLICHINELLE of IEDEREEN WEET HET OF KAN HET WETEN !
Volgens Amnesty International is de slavernij pas een kwarteeuw wettelijk uit
