De bijdrage van vandaag gaat over herinneringen. Het is een samenvatting van een hoofdstuk uit het boek “Waarom het leven sneller gaat als je ouder wordt” van Douwe Draaisma. Historische Uitgeverij Groningen, 2001, ISBN 9065544704.

Herinneringen

Als wij, senioren, een autobiografie zouden schrijven, is de kans groot dat de jaren tussen 15 en 25 relatief de meeste aandacht krijgen en de middelbare leeftijd, rond 45, de minste.

Herinneren we ons meer van de periode 15 – 25 jaar omdat het geheugen dan op zijn best is? Waarschijnlijk niet, want dan zou de piek tien jaar eerder moeten liggen.

Een tweede verklaring snijdt meer hout: in genoemde periode maakt een mens meer mee dat het onthouden waard is. Veel herinneringen gaan immers over de eerste keer, de eerste rijles, de eerste verliefdheid, de eerste baan etc.

De derde verklaring, gekoppeld aan de tweede, is de beste. Tussen 15 en 25 jaar wordt je persoonlijkheid gevormd, je identiteit bepaald. Senior geworden en terugkijkend komen vooral die gebeurtenissen bovendrijven die je gemaakt hebben tot wie je bent.

Achteromkijkend maak je van je leven een verhaal: je wil dat je leven coherent is. Hoe je jezelf nu ziet (je zelfbeeld) bepaalt je herinnering: dat wat ervoor gezorgd, eraan bijgedragen heeft wie je in je eigen ogen geworden bent, is het bij uitstek waard herinnerd te worden.

Je herinnert je vooral dat wat past in het verhaal dat van jouw leven één geheel maakt. Die behoefte om te duiden is met het mens zijn gegeven. Het is bijna onverdragelijk het leven te laten bestaan uit een opeenvolging van toevallige gebeurtenissen. Ouder geworden ben je pas in staat je leven een thema, een motief, een verhaallijn te geven. Terugblikkend ga je duiden en krijgen vooral die herinnerde gebeurtenissen een plaats die passen in het verhaal dat je eerst aan het eind kunt schrijven. Relatief veel gebeurtenissen blijken dan te liggen tussen 15 en 25 jaar: toen werd jouw levensverhaal in de grondverf gezet.

Het is een keuze: cremeren of begraven. Maar wiens voorkeur geeft de doorslag? Die van de overledene, die bij leven zijn voorkeur kenbaar heeft gemaakt of die van de nabestaanden die "iets" moeten met het stoffelijk overschot en denken aan de toekomst?

Mijn vrouw opteert voor een begrafenis omdat de symboliek van het weer terug stof worden haar aanspreekt. Ik denk er vooral aan dat er niemand is die het graf zal verzorgen want onze kinderen wonen daarvoor te ver weg. Daarom vind ik cremeren 'praktischer'.
Een natuurbegraafplaats zou misschien een soort compromis kunnen zijn. In een bos mag een graf er best wat verwilderd uit zien. Na een jaar of vijftig, als we helemaal in de vergetelheid zijn geraakt, kan dan weer iemand anders dat plekje onder die mooie eik innemen.
Missschien toch maar eens een bezoekje brengen aan een natuurbegraafplaats?

In dagblad Trouw kwam ik een paar dagen geleden een uitspraak tegen van Coen Simon (1972, filosoof en publicist) die mij trof omdat hij iets verwoordt wat ik wel min of meer vanuit ervaring wist maar waarvoor ik zelf nog geen woorden had gevonden. Er stond: "Hoop is het enige verlangen dat zijn doel al bereikt in het verlangen zelf." 

Doodgaan op Mars?

Vandaag, 6 januari, staat bekend als het feest van Driekoningen.
Op de afbeelding zie je een kapiteel van de kerk St.-Lazare in Autun (Frankrijk).
Matteus 2,12: "Nadat ze in een droom waren gewaarschuwd om niet naar Herodes terug te gaan, reisden ze via een andere route terug naar hun land."
Een engel maakt de driekoningen wakker door er één aan te stoten. Deze doet, nog half in slaap, alvast één oog open en ziet de waarschuwende vinger van de engel die zegt dat Herodes niet te vertrouwen is.
De koningen waren blijkbaar zo moe van het bezoek aan het jonge gezinnetje dat ze, in bed stappend, geen puf meer hadden hun kroon af te zetten.