Laten we onze geest eens over het begrip 'mens' zweven en op een voorzichtige manier een tipje van een sluier oplichten... Houd er evenwel rekening mee dat de Waarheid moeilijk in gewone woorden kan worden vertaald en dat we soms beroep moeten doen op beeldspraak en metaforen. Tweeduizend jaar geleden leefde er een Mens die daar een meester in was. Ook hij gebruikte parabelen en legde alles in eenvoudige taal uit, gebruik makende van zogenaamde 'appelen en peren'.
Zeg me eens: wat is een mens meer dan een klomp hersenen? Natuurlijk stellen die hersenen an sich weinig voor. Als ze contact met de omgeving willen hebben en zich daarin willen verplaatsen, hebben ze ogen nodig, oren, een neus, een mond, een schedel, een lichaam met longen, organen, weefsels, et cetera. Slechts dan kunnen ze zich voortbewegen en de omgeving verkennen, in zich opnemen, en vertalen en wel op een zo goed of kwaad mogelijke manier. Welke omgeving?...
Daarom springen we ineens over naar een pasgeboren baby.
De omgeving van een baby begint bij de wieg waarin het is vastgekluisterd. Met-ter-tijd beseft het kind dat die omgeving zich uitbreidt tot een kamer. Van zodra het uit de wieg wordt genomen en die kamer verlaat, wordt het zich bewust dat die omgeving ruimer is dan het eerst had 'gedacht'. Dan komt er een moment dat het leert kruipen en het gelijkvloers van het huis kan verkennen. En, als het bijvoorbeeld met mama kan gaan winkelen of met de auto van papa mag meerijden, gaan de oogjes nog verder open en komt het tot het besef dat die omgeving als het ware 'oneindig groot' is.
Dit zijn in wezen één van de allereerste ervaringen van onze hersenen. Het komt tot het besef dat 'de wereld' groter is dan het innerlijke van zijn eigen lichaampje en de inhoud van de wieg waarin het 'geboren is'.
En zo gaat het zijn leven lang door met het opdoen van ervaringen. Ik heb het niet meer over die baby, maar over het brein. Kortom: datgene wat we 'lichaam' nodig is in wezen een verlengstuk van onze hersenen. Of, denk je er anders over?...
Als we die hersenen dan weer onder de loep van ons eigen denken houden, komen we tot het besef dat de miljarden neuronen waaruit ze zijn samengesteld met elkaar dag en nacht in verbinding staan, non-stop. Daarbij geeft de ene neuron informatie door aan een andere neuron en wel op een elektromagnetische manier.
De hersenen ontvangen informatie vanuit de buitenwereld in de vorm van prikkels. Ook krijgen ze natuurlijk ook informatie uit het voertuig waarover het beschikt; het voertuig, dat we 'lichaam' noemen. Al die prikkels worden via zenuwen op een elektrische manier verstuurd naar de hersenen en aldaar vertaald, waarop automatisch wordt gereageerd. Als het spieren betreft, noemen we het bijvoorbeeld 'reflexief', maar als het de hersenen zélf betreft, krijgen we te maken met het afvuren van chemische bestanddelen, zoals hormonen, endorfinen, enzomeer, enzomeer. Nu gaan we ons hier niet specifiek bezighouden met het hoe de hersenen werken, want daar bestaan duizenden boeken over. Bovendien zal elke extra uitleg ons doen afdwalen van ons thema, namelijk: 'de mens'.
De mens die aan Zelfkennis wil gaan doen, zal zich de vraag der vragen stellen, namelijk: 'Wie ben ik?'. Is hij dat brein? Is hij dat lichaam? Is hij dat lichaam én het brein? En..., als dat lichaam stopt met werken, blijft er dan nog iets van die 'mens' over? Kijk: als er iets anders is, kan het er overschieten, maar als er niets is... ja, wat dan?
We weten allemaal dat het lichaam stof is en om deze reden niet anders dan terug tot dat stof zal vergaan.
Wat dat brein aangaat... Als je deze tekst aan het lezen bent, dan is jouw brein aan het functioneren. Natuurlijk wordt je tijdens dit lezen automatisch geconfronteerd met jouw persoonlijke overtuigingen. Overtuigingen, die je ooit ergens hebt opgedaan.
Ooit was je overtuigd dat Sinterklaas bestond. Waarom? Wel, omdat de volwassenen je dat hadden wijsgemaakt. Zie, toe je nog klein was, waren die volwassenen jouw 'goden' - want, als zij het niet wisten... wie dan wel? Zo heb je vanaf het moment dat je kon praten, lezen en schrijven dingen als zoete koek geslikt. Met andere woorden: klakkeloos, zonder nadenken. En van zodra er iets in je brein wortel schiet, is het er moeilijk terug uit te verwijderen. Tenslotte: waarom zou je jezelf die inspanning getroosten?
Het brein... Wat er in zit, komt er uit. Het werkt zo'n beetje als een computer, maar dan veel gecompliceerder. Doch wat zit er momenteel allemaal in opgestapeld? Eigen kennis, of 'geleende kennis'?
Als je over 'eigen kennis' beschikt, weet je wie je bent, of ben je in staat jeZelf te leren kennen. Maar als het slechts 'geleende kennis' is - kennis van gehoord, gezien of gelezen - dan kun je onmogelijk de vraag 'Wie ben ik? beantwoorden. Dat is mijn opinie althans; een opinie, gebaseerd op waarachtige feiten en een weten vanuit mijn 'zijn'.
Laten we dit onderdeel op een simplistische manier benaderen...
Je hebt een 'wil', karakter misschien, een eigen denken, en een brein dat in je schedel past. Probeer nu maar eens - al was het maar voor 5 minuten - aan één ding te denken. Aan één ding en aan niets anders. Neem een potlood, bijvoorbeeld. Probeer het maar eens... jij, die denkt dat je heer en meester bent over je eigen denken. Wedden dat er binnen de seconde tientallen andere gedachten door je hoofd zullen flitsen!
Feit is: je hebt er generlei controle over. Je weet zelfs niet welke gedachten binnen de eerstvolgende minuten, uren, dagen, weken, maanden en jaren automatisch door je hoofd zullen flitsen. Als je een gesprek aan het voeren bent, weet je zelfs niet welke zinnen je de eerstvolgende minuten zult uitspreken. Je hersenen doen dat voor jou.
Sterker zelfs: je hersenen bepalen voor jou wat je moet zien, wat je moet denken, wat je moet zeggen, hoe je moet handelen, enzovoorts. En het gebeurt allemaal 'automatisch'.
Hetzelfde geldt voor wat jouw gevoelens betreft. Je hersenen zeggen je hoe je je moet voelen. Ze sturen de nodige chemische stoffen naar alle onderdelen van je lichaam uit, waarop 'jij' dan weer zult reageren en dus naar handelen.
We kunnen nog verder gaan, maar laten we het vandaag hier bij houden. Wat 'denk jij' ervan?...
