De stoere kerels van Willem II stonden eindelijk weer eens op, analoog aan de lyriek in hun clublied. Ze degradeerden de koplopers van de eredivisie tot marionetten. Willem II - PSV eindigde in 5-0 en dat was niet eens zo geflatteerd.

PSV, dat misschien dacht onbedreigd richting de landstitel te wandelen toen de voorsprong op Ajax vorige week opliep tot tien punten, merkte zaterdag dat de strijd toch niet zo eenvoudig is gestreden. Het hechte collectief dat PSV heet te zijn, is weinig waard als algehele slapte de schakels aantast. Slap verdedigen, weinig lef, geen veerkracht. Dat was PSV in de derby van Brabant.

Trainer Phillip Cocu kan onderkoeld harde dingen zeggen: 'We moeten ons kapot schamen. Dit was ver onder de ondergrens', zo vernietigde hij zijn elftal in verbale zin, na de grootste competitienederlaag sinds 1964. Hier, in Tilburg, kwam alles bij elkaar. Allereerst was daar de sprankelende opleving van Willem II na een week vol stress, na het pamflet van supporters dat trainer Van de Looi moest ophoepelen, na diens beslissing om te zwichten onder die druk.

Het waren weinig verheffende taferelen van supporters, althans, met een bepaalde groepering van de aanhang die in zekere zin de macht greep. Het elftal voetbalde echter bevrijd, alsof alle ballast was verdwenen, alsof het seizoen opnieuw was begonnen met een onbevangen geest. Willem II behaalde punten die welkom zijn in de strijd tegen degradatie, hoewel de club niet echt hoeft te vrezen.

Wat het kritische volk op de tribunes vooral verblijdde, was het felle, dynamische, optimistische spel. Assistent Reinier Robbemond nam het gezag over van Van de Looi, het publiek was enthousiast in plaats van chagrijnig en actiebereid. Robbemond koos voor één spits, Fran Sol, en Willem II domineerde, geholpen door de slapte en afwezigheid van PSV. Sol scoorde drie keer, waarvan tweemaal uit een strafschop.

Hij is daarmee met Lozano topschutter van de eredivisie (dertien goals), een opmerkelijke prestatie in een seizoen waarin hij een teelbaloperatie onderging. Aanvoerder Rienstra maakte de andere twee treffers, in een van de meest gedenkwaardige wedstrijden van Willem II in de clubgeschiedenis, zo'n wedstrijd waarvan je het verloop bijna niet gelooft als je er niet bij bent geweest.

PSV is een hecht collectief, een ploeg die begrijpt dat kwaliteit alleen niet genoeg is voor de eventuele titel. Het heeft vaak meegezeten dit seizoen, maar het kan ook zomaar tegenzitten. Vaak doorstond PSV een moeilijke beginfase, om redelijk gemakkelijk te winnen.

Is de kampioensstrijd nu terug?

NEE
PSV speelt nu twee keer op rij thuis, tegen VVV en NAC. Lastige tegenstanders, want bijna vrij van zorgen en vrijuit spelend. Maar PSV wint thuis bijna altijd, dus ook van VVV en NAC. Dan blijft de voorsprong nog steeds minimaal zeven punten, met tegen die tijd nog vijf duels te gaan. Ondanks de daarop volgende duels met AZ (uit) en Ajax (thuis), is dat voldoende om de voorsprong over de streep te trekken.

JA
PSV mag een hechter collectief zijn, Ajax heeft meer individuele kwaliteit en wat meer ontspanning in het spel. Ajax heeft eindelijk begrepen dat nonchalance geen pas geeft met deze ploeg en pikt de lessen van trainer Ten Hag langzaam op. Ajax wint op 15 april de sleutelwedstrijd in Eindhoven en profiteert van de oplopende spanning bij de koploper.

Zaterdag ging alles fout. Cocu miste de geschorste Hendrix en verving hem door Luckassen, in diens eerste seizoen bij PSV meestal degene die invalt om controle te houden. Hij verdween met rood. Dat zei genoeg. Controle ontbrak, overal op het veld.

De manier waarop Pereiro het duel met Lieftink aanging voor de 2-0, was veelzeggend. Of de slome wijze waarop Schwaab meeliep met Sol voor de 3-0. Cocu schrapte de vrije zondag na afloop, als uiting van woede. Een extra training, dat moest zijn elftal leren. PSV ontvangt zaterdag VVV. Dan moet blijken in hoeverre de mentale klap doorwerkt. Robbemond wilde niet te veel eer naar zich toe trekken. Hij prees Van de Looi, met wie hij het strijdplan had bedacht. De supporters doen maar met dat verhaal wat ze willen.

Doods, vol ongeloof over de mogelijkheid van succes, zelfs na de nederlaag van PSV een dag eerder. De eerste twintig minuten van Ajax - Heerenveen waren letterlijk een stil protest, tegen de verwikkelingen in de competitie, tegen de leiding van de club. Al die lege stoelen, al die spandoeken.

'Zonder inzet en goed beleid, raak je de achterban kwijt', was een van de spreuken op doek. 'Ajax is een doodlopende tunnelclub', luidde een andere tekst, als verwijzing naar het plan om etende supporters die fors betalen via een glazen wand te laten meekijken in de spelerstunnel. Uiteindelijk keerde het enthousiasme in de Arena terug en won Ajax met 4-1, in een duel met veel kansen, zeker in de tweede helft.

Het meest besproken was het passeren van aanvoerder en rechtsback Joël Veltman, na diens mislukte wedstrijd vorige week tegen Vitesse. De Deen Kristensen, dynamisch als rechtsachter, nam de plaats in. Niet Schöne of Huntelaar was de nieuwe aanvoerder, maar Matthijs de Ligt. Achttien jaar jong. Een adolescent die een 'superontwikkeling' doormaakt, volgens zijn trainer Ten Hag. Een voortrekker, mentaal en in speltechnisch opzicht. De Ligt scoorde, nadat hij de pass van Ziyech schampte met het hoofd. Het was vrijwel meteen 1-1, door een schitterend schot van Ødegaard.

Ajax was veel beter dan Heerenveen, dat weinig deed met balbezit en nauwelijks uit de defensie wist te breken. Het blijft alleen frappant dat spits Huntelaar van Ajax een deel van zijn scorende vermogen is kwijtgeraakt. Hij miste twee geweldige kansen na rust. Hij schoot in de tweede helft over uit de draai en raakte de lat. Ziyech was weer eens man van de wedstrijd, met geniale passes, al was de beslissende treffer van Tagliafico, de Argentijn.

Ten Hag weet nog niet zeker of De Ligt aanvoerder blijft, maar het zou goed kunnen. De trainer keek terug op de dommig verloren wedstrijd tegen Vitesse, waardoor de achterstand nog steeds zeven punten bedraagt. 'Als wij alles winnen worden wij kampioen', had hij eerder gezegd. Over de nederlaag van vorige week: 'Die moet je in je buik voelen.' Dat zijn elftal jeugdig is, mag geen excuus zijn. 'Dit is de grotemannenwereld. Als spelers verzaken, moeten ze elkaar corrigeren. Ze mogen het niet van elkaar accepteren.'