Direct naar artikelinhoud
De aarde beeft

Groningen weet weer: de aarde laat zich niet temmen

De boeren organiseerden kort na de aardbeving een demonstratie waar ongeveer 70 tractoren aan meededen.Beeld ANP

De aardbeving woensdagochtend vroeg bij Westerwijtwerd maakt één ding pijnlijk duidelijk: op een stap voorwaarts volgen in Groningen maar al te vaak twee stappen terug. ‘Het houdt niet op.’

In de vroege woensdagochtend werd Groningen opnieuw met de neus op feiten gedrukt: de grillige bodem onder het Hogeland laat zich amper dresseren. De aarde trilde weer, ditmaal onder Westerwijtwerd, nabij Loppersum, om 05.50 uur. Met een kracht van 3,4 op de schaal van Richter behoort de beving tot de zwaarste schokken in de regio ooit. Terwijl de gaswinning rond Loppersum juist gestaakt werd na de vorige wake-upcall, de beving in januari 2018 bij Zeerijp met dezelfde sterkte.

Enkele Groningse vlaggen halfstok aan de gevels, cameraploegen, een burgemeester die bij de brug nogmaals uitlegt dat het zo echt niet langer meer kan: het begint welhaast een vertrouwd beeld te worden. Een droef stemmende herhaling van zetten. Welkom in Westerwijtwerd, epicentrum. Al ondergaan de meeste dorpsbewoners de jongste beving gelaten. Ervaringsdeskundigen zijn ze, een twijfelachtig predicaat. Het toegestroomde journaille is een bezienswaardigheid, de moeite waard te fotograferen. “Zo druk is het hier nooit”, grapt een voorbijgangster.

Een bewoonster van Westerwijtwerd wijst schade aan die is ontstaan door de aardbeving.Beeld ANP

Het huiskamercafé aan de Dorpsweg is voor de gelegenheid open ‘voor een bakkie troost’, belooft een bord aan de straat. Katrien en Thomas Dresscher bliezen de oude smederij in 2011 nieuw leven in, net voor de aardbeving bij Huizinge, met 3,6 op de schaal van Richter nog steeds de hevigste ooit.

Een sfeervolle gelegenheid is het geworden. Maar, zegt Katrien: “Ik zou hier nu geen huis meer kopen. Nog los van de gevoelens van angst: je hebt altijd zorgen. Ik ken niemand die geen scheuren heeft.” Of erger: naast het huiskamercafé verraadt een nieuwe fundering een oud winkelpand dat na eerdere bevingen opgegeven werd.

Honderden mensen voelden de beving bij Westerwijtwerd, tot in de stad Groningen (ruim 20 kilometer verderop). De eerste tientallen schademeldingen kwamen woensdagochtend meteen binnen, twaalf huiseigenaren meldden ‘acuut onveilige situaties’. Die moeten met spoed geïnspecteerd worden. Er wordt extra mankracht ingezet, meldde het schadeloket woensdagochtend. Ter vergelijking: na een aardbeving met dezelfde kracht bij Zeerijp in januari 2018 kwamen er bijna zesduizend schademeldingen binnen.

De Groningse vlag hangt halfstok in Westerwijtwerd, waar het epicentrum lag van de aardbeving.Beeld ANP

Zeerijp trilde bestuurlijk flink na. Net als nu volgde die beving op een relatief rustige periode. Toen al werd de illusie losgelaten dat de bodem zich laat kennen en mennen, en het kabinet kondigde terstond aan de gaskraan versneld dicht te draaien, te beginnen met boorputten in het meest gevoelige gebied rond Loppersum.

Er kwam een nieuwe schaderegeling, ondergebracht bij een overheidsloket, weg van de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM). Groningen kreeg (weer) een zak geld om het leed te verzachten: 1,15 miljard euro om te investeren in leefbaarheid en de economie. Begin dit jaar werd bovendien een parlementaire enquête aangekondigd: hoe kon het in Groningen zo uit de hand lopen?

Tegelijkertijd is de praktijk in Groningen dat er voor gedupeerden niet veel veranderd is. Het staken van de gaswinning is een nog niet ingeloste belofte. De afbouw verloopt gestaag, meldde verantwoordelijk minister Wiebes (Economische zaken en Klimaat) onlangs. Maar de NAM mag dit jaar nog ‘gewoon’ 19,4 miljard kuub gas uit de grond halen (al was dat in 2013 nog 53 miljard kuub).

Boeren demonstreren bij Westerwijtwerd en eisen een snellere schadeafhandeling. Groningen werd getroffen door een zware aardbeving van 3.4 op de Schaal van Richter. De boeren organiseerden kort na de aardbeving een demonstratie waar ongeveer 70 tractoren aan meededen.Beeld ANP

De nog steeds nodig geachte versterking van huizen komt mede door een koerswijziging van minister Wiebes (Economische zaken en Klimaat) niet tot nauwelijks van de grond en dreigt een papieren tijger te worden, met alle frustraties van dien.

Het nieuwe schadeloket kampt bovendien met een stuwmeer van duizenden niet afgehandelde schadeclaims. 2019 had het jaar moeten worden waarin die zouden worden weggewerkt. Maar met de recente schok lijkt dat nu ijdele hoop. “De nieuwe golf schademeldingen die na vandaag binnen gaan komen kunnen ze binnen het huidige systeem niet aan”, aldus het Groninger Gasberaad.

Groningen weet weer: de aarde laat zich niet temmen
Beeld ANP

Er zijn woensdagochtend geen huizen ingestort en gewonden zijn er in Groningen opnieuw niet gevallen. Maar de schok van Westerwijtwerd zal Groningen opnieuw confronteren met het besef dat op een stap vooruit, er al te vaak twee terug volgen. “Het houdt niet op”, zegt Yvonne, de moeder van Katrien, die uit Usquert is gekomen voor een helpende hand. “Ze belde me vanmorgen: het is een heksenketel.”

“De gaswinning is veranderd in een nachtmerrie”, zei premier Mark Rutte woensdagochtend in een reactie. Dat predicaat is ook van toepassing op de dilemma’s waar de ooit zo lucratieve bodemactiviteit de politiek voor stelt. “U moet mij pas bedanken als ik de problemen heb opgelost”, zei Wiebes na de aardbeving in 2018 in Zeerijp. Opnieuw zijn de feiten de maatregelen te snel af. “Na Westerwijtwerd is crisisaanpak onvermijdelijk!” is het laatste noodappel van het Groninger Gasberaad. Maar welke crisisaanpak?

Groningen weet weer: de aarde laat zich niet temmen
Beeld ANP
Groningen weet weer: de aarde laat zich niet temmen
Beeld ANP
Groningen weet weer: de aarde laat zich niet temmen
Beeld ANP
Groningen weet weer: de aarde laat zich niet temmen
Beeld ANP Graphics