Saoedi’s mogen weer naar de cinema

Het bioscoopverbod in Saoedi-Arabië is al bijna even symbolisch voor het conservatieve wahabitische koninkrijk als het autorijverbod voor vrouwen. De opheffing van dat laatste werd in september aangekondigd. “We verwachten dat de eerste bioscopen in maart 2018 opengaan”, zei de Saoedische minister van Cultuur, Awwas bin Salah Alawwad, gisteren. Hij noemde het schrappen van het bioscoopverbod een “kantel­moment voor de ontwikkeling van de culturele economie in het koninkrijk”. Bioscopen werden vijfendertig jaar geleden verboden in het land, als gevolg van een politiek-religieuze koerswisseling na een bijzonder pijnlijk moment in de Saoedische geschiedenis.

Visie 2030

Eind 1979 bestormden extremistische militanten de Grote Moskee van Mekka, de heiligste plaats van de islam. De gijzeling die daarop volgde, duurde twee weken. Pakistaanse en Franse commando’s moesten de Saudische ordediensten komen bijstaan om de Grote Moskee te heroveren. Volgens de laagste schattingen vielen bij de hele actie minstens vierhonderd doden.

De toenmalige koning Khaled reageerde niet door religieuze extremisten zwaarder aan te pakken, maar integendeel door meer macht te verlenen aan de geeste­lijke leiders en vrijheden terug te schroeven. Vrouwen werden verbannen van de televisie, school­curricula werden conservatiever en bioscopen gesloten.

Onder impuls van de nieuwe, jonge kroonprins Mohamed bin Salman (32) wordt er nu – naar Saoedische normen – stevig geliberaliseerd. Bin Salman verwees in een recent interview naar 1979 als een scharnierjaar voor Saoedi-Arabië en suggereerde dat het land toen een foute koers opgegaan is. Zijn project, Visie 2030, moet daarop een antwoord bieden, zowel cultureel als economisch. Zo werd de Libanese Hiba Tawaji vorige week de eerste zangeres die op een publiek toegankelijk concert in Saoedi-Arabië mocht zingen, overigens zonder hoofddoek. Vanaf midden volgend jaar mogen vrouwen met de auto rijden en dus ook naar de bioscoop.

Mengen van seksen

Het is niet dat de Saoedi’s in al die jaren geen films hebben gezien. Honderden satellietzenders, het internet en de (desnoods illegale) dvd-markt tonen alles wat de kijker belieft. Toch waarschuwde grootmoefti Abdulaziz Al-Sheikh, de hoogste religieuze autoriteit in Saoedi-Arabië, in januari nog dat bioscopen en concerten corrumperen door “atheïstische en rotte” buitenlandse films te tonen en de deur open te zetten voor het “mengen van de seksen”.

Dat niet de grootmoefti maar de kroonprins het pleit won, heeft mogelijk ook te maken met de economische impact van de hervormingen. In een land met 32 miljoen inwoners, van wie de helft jonger dan 30, belooft het opzetten van een eigen entertainmentindustrie geld in de kassa.

Het ministerie van Cultuur rekent alvast op dertigduizend bijkomende jobs. Als de Saoedi’s voor hun verzetjes niet meer naar andere Golfstaten of Europa moeten, zou dat tegen 2030 ook voor ruim 20 miljard euro extra inkomsten moeten opleveren.