Landbouwers gebruiken glyfosaat nu en dan als onkruidverdelger op hun akkers. Daardoor kunnen sporen van deze mogelijk kankerverwekkende stof in ons voedsel terechtkomen. Maar volgens toxicoloog Jan Tytgat (KUL) is er niet meteen reden tot paniek.

‘We praten over heel kleine hoeveelheden’, zegt Tytgat. ‘Het zou er niet in moeten zitten, maar er is geen bewijs dat iemand daarvan ziek wordt of kanker krijgt. Het loutere feit dat men kan aantonen dat het in sommige etenswaren zit, nodigt ons wel uit om de vraag te stellen of zoiets wel hoort.’

Het is niet de eerste keer dat de stof in voeding wordt teruggevonden: ‘Enkele maanden geleden werd ze ook in Duits graan ontdekt, en in brood en bier.’

Controverse

Over de mogelijke gevaren van glyfosaat bestaat veel onenigheid, vooral tussen de Verenigde Staten en Europa. ‘De visie van de Amerikanen is dat ze aan de hand van dierproeven beweren dat de stof potentieel kankerverwekkend is, terwijl Europa zegt dat er bij normaal gebruik geen enkele link is met ziektes, ook niet met kanker’, zegt Tytgat. ‘Ze praten op verschillende golflengten en dat zou best vermeden worden.’

De oplossing? Een internationale conferentie met herbicideproducenten, Amerikaanse en Europese voedselautoriteiten, en een aantal onafhankelijke wetenschappers, om tot een consensus over glyfosaat te komen, vindt Tytgat. ‘Dan kunnen we nagaan welke studies betrouwbaar zijn en welke niet. Die controverse moet liefst zo snel mogelijk uit de wereld geholpen worden. Samenkomen is de enige manier.’

Minder afbreekbaar dan gedacht

Toen glyfosaat in de jaren zeventig geregistreerd en gebruikt werd als pesticide, zag men de stof als gemakkelijk afbreekbaar. Door de zon, de regen en bacteriën zou ze snel uit het milieu verdwijnen.

Alleen blijkt dat nu niet zo te zijn. ‘Het loutere feit dat het nu in ontbijtgranen terug te vinden is, betekent gewoon dat het een veel stabielere molecule is dan eerst gedacht’, zegt Tytgat. ‘Bij het kweken van granen is het dus niet verwonderlijk dat daar nog residuen in achterblijven. De planten gaan die stof in kleine hoeveelheden opnemen.’

Glyfosaat reageert bovendien anders als het met andere stoffen gemengd wordt. ‘Oudere studies vergeleken ook wel eens appelen met peren: in Roundup (een omstreden onkruidverdelger, red.) zitten behalve glyfosaat nog andere stoffen. Die maken dat de opname van glyfosaat in de planten, en eventueel ook via onze huid of via de ademhaling, anders is dan bij glyfosaat alleen.’

Ook andere stoffen in ontbijt

‘Glyfosaat zou er niet in mogen zitten, maar er zijn veel voorbeelden van onnatuurlijke stoffen die de mens dagelijks inneemt, ook bij uw ontbijt. De bekende ftalaten bijvoorbeeld. Dat zijn weekmakers die in vele plastics zitten. Dus zodra je ’s morgens een beetje melk uit een plastic fles drinkt, neem je sowieso een kleine hoeveelheid ftalaten op. Gelukkig in een zeer lage dosis, niet veel kwaad kan doen, maar ze zijn er wel.’