Trump heeft iets strafbaars gedaan, zegt zijn voormalige advocaat. Wat nu?
Goed, dus Donald Trump heeft in de aanloop naar de verkiezingen van 2016 iets strafbaars gedaan, zo heeft zijn voormalig advocaat Michael Cohen gisteren onder ede verklaard tegen een rechter in New York. Het is voor het eerst dat een voorheen loyale medewerker zo’n belastende verklaring heeft afgelegd tegen de president. Maar heeft dat ook consequenties?
Dat hangt in de eerste plaats van Trumps Republikeinse partijgenoten af – en die zien het probleem voorlopig nog niet. Hoe erg is dat nu, een financieel wetje overtreden? "Het is geen samenzwering met de Russen", verwoordde senator Lindsey Graham het conservatieve gedoogbeleid.
Wat is er gebeurd, volgens de schuldbekentenis van Cohen? Trump zou zijn advocaat vlak voor de presidentsverkiezingen twee jaar geleden hebben geïnstrueerd twee vrouwen met een flinke smak geld het zwijgen op te leggen over hun beweerde escapades met de president-in-spe. Volgens Cohen was dat zwijggeld bedoeld om Trumps electorale kansen levend te houden, en dus moeten de overgeboekte bedragen als campagnebijdragen worden beschouwd. Door de omvang (150.000 en 130.000 dollar) vormden ze overtredingen van de campagnefinancieringsregels, die een maximum bijdrage van 2700 dollar voorschrijven. Cohen heeft gisteren schuld bekend aan deze illegale handelingen, en zal daarvoor worden veroordeeld.
Trump was volgens Cohen volledig op de hoogte – de verklaring van gisteren is een bevestiging van bestaande vermoedens, die eerder deze zomer werden aangewakkerd door een bandje met een gesprek tussen Cohen en Trump over de betaling van 150.000 dollar aan Playmate Karen McDougal. Normaal gesproken zou Trump na Cohens belastende verklaring waarschijnlijk ook in staat van beschuldiging worden gesteld, verdacht van medeplichtigheid aan het misdrijf waaraan Cohen schuldig is bevonden.
Immuun voor vervolging
Maar Trump is president van Amerika en de president is zo belangrijk dat hij immuun is voor federale vervolging, zo vindt het Amerikaanse ministerie van Justitie, net als een groot aantal rechtsgeleerden. Dus zal het Amerikaanse federale OM geen zaak tegen hem beginnen.
Trump zou wel door een speciale aanklager kunnen worden vervolgd, zoals Bill Clinton in de jaren negentig door Kenneth Starr werd nagezeten. Zo’n aanklager kan door het Congres worden aangesteld. Maar daar zijn Republikeinen voor nodig, die de meerderheid van de parlementaire zetels bezetten. En Republikeinse voorstanders van een speciale aanklager hebben zich nog niet laten horen.
Wat zijn de consequenties? Dat hangt in de eerste plaats van Trumps Republikeinse partijgenoten af – en die zien het probleem voorlopig nog niet
Een andere mogelijkheid is dat een lagere openbare aanklager de stoute schoenen aantrekt en een zaak tegen Trump begint. Aanklagers op staatsniveau kunnen niet door de federale overheid worden ontslagen, en zouden de (vermeende) immuniteit van de president juridisch kunnen testen. De zaak zou via hoger beroep waarschijnlijk bij het Hooggerechtshof terechtkomen, dat dan zou moeten oordelen over de vervolgbaarheid van de president. In het Supreme Court zitten nu vier conservatieve rechters en vier progressieve rechters. De onlangs door Trump voorgestelde nieuwe negende rechter, de conservatief Brett Kavanaugh, vindt dat presidenten niet kunnen worden vervolgd, en zou waarschijnlijk de doorslag geven. De voordracht van Kavanaugh moet worden goedgekeurd door het Congres; de Republikeinse meerderheid heeft geen bezwaren tegen hem.
Afzettingspoging
Een alternatieve procedure tegen Trump is geen strafzaak, maar een afzettingspoging. Zo’n impeachment vereist eveneens een meerderheid van het Huis van Afgevaardigden, en dus weer de medewerking van voldoende Republikeinen. En die hebben ook in deze richting nog geen plannen.
Er is een kans dat een civiele rechtszaak, aangespannen door pornoactrice Stormy Daniels (een van de twee tot zwijgen gebrachte vrouwen), door de bekentenis van Cohen door kan gaan en Trump tot verklaringen kan dwingen. Die kunnen pijnlijk of beschamend zijn, maar hoeven verder geen strafrechtelijke gevolgen voor hem te hebben.
Een alternatieve procedure tegen Trump is geen strafzaak, maar een afzettingspoging. Zo’n impeachment vereist eveneens een meerderheid van het Huis van Afgevaardigden, en dus weer de medewerking van voldoende Republikeinen
En natuurlijk kan de schuldbekentenis van Cohen ook invloed hebben op de tussentijdse verkiezingen in november, als de kiezers zich van Trump en de Republikeinen afkeren en de parlementaire macht doen kantelen naar de Democraten. Dat zou de kansen op een impeachmentprocedure vergroten.
Maar tot die tijd komt Trump pas in juridische problemen als genoeg Republikeinen dat willen. Die vinden de eventuele misdaad van de president (die nog wel bewezen moet worden) kennelijk niet groot genoeg. Nadat veel conservatieven eerder goed bleken te kunnen manoeuvreren in een moreel grijs gebied (en een liegende, hatelijke, pussy-graaiende president best overkomelijk vonden), lijken ze nu ook de strafrechtelijke misstappen van de president te kunnen relativeren.