Zijn er genoeg laadpalen en kan het stroomnet het wel aan? De 5 meest gestelde vragen over elektrisch rijden

Vanaf 2035 mogen er van Europa geen nieuwe diesel- of benzinewagens meer verkocht worden. Als je een nieuwe auto zal willen kopen, zal die elektrisch moeten zijn. We gaan dus allemaal moeten overschakelen naar een auto die (al dan niet deels) op elektriciteit rijdt. 

Momenteel is 8 procent van de auto's die op de Belgische wegen rijden, elektrisch. En dat aantal zal de volgende jaren alleen maar stijgen als we de verkoopcijfers van 2024 inkijken. Dit voorjaar alleen al werden meer dan dubbel zoveel volledig elektrische auto's verkocht als dezelfde periode vorig jaar. 2,3 keer zoveel, om precies te zijn.

Vanaf 2035 mag in de Europese Unie geen enkele nieuwe wagen meer verkocht worden die CO2 uitstoot. Concreet gaat het dus over diesel- en benzinewagens of wagens die rijden op eender welke fossiele brandstof zoals LPG. De reden hiervoor is de strijd tegen de klimaatopwarming. 

Voor alle duidelijkheid: de wetgeving geldt enkel voor nieuwe auto's. Je mag dus perfect na 2035 nog rondrijden met je huidige diesel- of benzineauto, een auto met een klassieke verbrandingsmotor.  

"Veel mensen zijn onterecht ongerust gemaakt", zegt Stijn Blanckaert, autojournalist bij Autonieuws.be. "Deze regel geldt niet voor tweedehandsauto’s. Auto's die vóór 2035 al eens zijn ingeschreven in de EU, kan je onbeperkt blijven kopen en verkopen." 

"Je kan dus op 31 december 2034 perfect nog een diesel- of benzineauto inschrijven en daarna weer doorverkopen. Hou er wel rekening mee dat de restwaarde mogelijk niet meer zo hoog gaat zijn", waarschuwt Blanckaert.

Een elektrische wagen moet opgeladen worden, en daarvoor heb je een laadpaal nodig. "Vandaag zijn er absoluut genoeg laadpalen in België." Dat zegt Jochen De Smet, voorzitter van EV Belgium, de federatie voor elektrische mobiliteit. "We tellen momenteel meer dan 50.000 publieke laadpunten in het land. En er zullen er alleen nog maar bij komen."

Zijn ze allemaal even betaalbaar? "Er zijn 3 opties om te laden. Thuis, op het bedrijf, en aan publieke laadpunten. De goedkoopste opties zijn nog steeds het thuisladen, of op het werk. Naast het comfort om te kunnen laden bij je thuis of op je bestemming, zijn dat de plaatsen waar de laadkosten het laagst zijn."

De prijs om op te laden aan een snellader aan een autosnelweg of bij een winkelketen hebben de hoogste kosten. "Zij zijn doorgaans ongeveer één derde duurder dan de lader bij je thuis of op het werk. En dat is ook logisch. Het zijn private ondernemingen die investeren in de infrastructuur, waaronder ook de afwerking van de omgeving en de aansluiting van de hoogspanning op het net, én die bovendien zelf de elektriciteit aankopen. Dergelijke grote investeringen moeten ook terugverdiend worden", besluit De Smet. 

De Vlaamse overheid geeft premies aan wie een volledig elektrische auto wil kopen: sinds 12 februari dit jaar kan je als particulier een aanvraag indienen voor een premie bij de aankoop van je nieuwe 100 procent elektrische auto. Die premie bedraagt 5.000 euro. Er zijn wel een aantal voorwaarden: de premie geldt enkel voor voertuigen die zijn aangekocht vanaf 25 september 2023 en de aankoopprijs mag maximaal 40.000 euro bedragen.

Ook voor tweedehands 100 procent elektrische auto's is een premie voorzien, die bedraagt 3.000 euro. Hiervoor zijn een aantal voorwaarden: de aankoopprijs mag maximaal 40.000 euro zijn en de initiële prijs mag niet meer zijn dan 60.000 euro. Een bijkomende voorwaarde is ook dat de aangekochte auto tussen de 3 en 8 jaar oud moet zijn.

Veel mensen wachten intussen nog steeds op de goedkeuring van de premie. Er werden intussen 3.000 aanvragen ingediend en de consument maakt zich zorgen of er wel nog premiebudget over is.

"Ik begrijp de bezorgdheid van de mensen", zegt Dieter Quartier van Autonieuws.be en fiscaal expert van elektrische voertuigen. "Ik kan die mensen geruststellen. Er is 26 miljoen vrijgemaakt en dat zou moeten volstaan. Zelfs als dat niet zo is, belooft de Vlaamse overheid dat elke correcte aanmelding in 2024 erkend zal worden. Je moet je aanvraag wel ten laatste indienen op 31 december van dit jaar."

Goed om weten: je kan de premie pas ontvangen bij de laatste stap: dat is het moment dat je het inschrijvingsbewijs kan uploaden. En hou er ook rekening mee dat (plug-in) hybride voertuigen en leasingwagens niet in aanmerking komen voor de premie. 

Stoot de productie van de batterij van een elektrische auto niet veel CO2 uit? En zijn de versleten batterijen van die auto’s geen massale vervuiling voor het milieu? 

"Het klopt dat de elektrische auto nog niet ecologischer is dan een benzine- of dieselwagen op het moment dat je de auto in ontvangst neemt", zegt Stijn Blanckaert, autojournalist en samen met Jochen De Smet auteur van het boek 'Iedereen Elektrisch!'. "Het wordt wel milieuvriendelijker naarmate je er langer mee rijdt. Vanaf 39.000 km is een elektrische auto met batterij ecologischer dan een diesel- of benzinewagen, dat berekende het Nederlandse onderzoeksinstituut TNO. Je compenseert wat bij de productie van de batterij werd uitgestoten tijdens de gebruiksperiode."

"Bovendien evolueert de productie van die batterijen: er worden minder zeldzame aardmetalen gebruikt en er zijn steeds meer kobaltvrije batterijen, waardoor ook dat probleem met de tijd zal verdwijnen."

"Het zijn zeker terechte vragen en bezorgdheden", zegt Blanckaert. "Gelukkig wordt elke batterij na de gebruiksperiode ervan altijd gerecycleerd. Een accu wordt niet zomaar gedumpt, ze worden een voor een gedemonteerd, alle metalen worden geselecteerd en daarna ook hergebruikt. Voor zowel het klimaat als de luchtkwaliteit is batterij-elektrisch rijden zeker goed nieuws, vergeleken met diesel- en benzineauto’s die - hoe zuinig ook - nog altijd CO2 en vervuilende stoffen uitstoten."

"Ja, er is genoeg stroom", zegt expert elektrisch rijden Blanckaert. Al maakt hij meteen een kanttekening. "Er is niet genoeg stroom als iedereen in de toekomst tegelijk het stroomnet gaat belasten." Een betere vraag zou dus zijn: "Is het stroomnetwerk in staat om in de toekomst een gelijktijdige massale stroomvraag te verwerken?"

"Hoogspanningsnetbeheerder Elia heeft dat tot 2035 in kaart gebracht: er is geen gebrek aan elektriciteit, maar het stroomnet kan het niet aan om enorme hoeveelheden stroom tegelijk te leveren.  Er zal dus niet evenveel stroom zijn op elk moment van de dag."

Stijn maakt het concreet: "Stel je komt thuis, je steekt alle lichten aan, de oven gaat aan, je draait een wasmachine en je begint je auto op te laden aan 11 kW. Als alle Belgen dit tegelijk gaan doen, dan hebben wij wel een stroomprobleem."

We gaan ons verbruik dus moeten spreiden. "Overdag zien we dagen met enorm grote hoeveelheden zonne-energie, dan hebben we overschotten aan stroom. 's Ochtends en 's avonds zien we een enorme toename van de vraag naar elektriciteit door de warmtepompen en elektrische wagens. Het zal dus van groot belang zijn om elektrische wagens overdag of 's nachts te gaan opladen. Dan zal er geen probleem zijn."

Dit is ook de reden waarom het capaciteitstarief er gekomen is. "De overheid wil ons op die manier motiveren om je verbruik meer te spreiden en pieken te voorkomen. En we worden automatisch gedemotiveerd, omdat je meer gaat betalen door het verbruik niet te spreiden", besluit Blanckaert. 

Maar we gaan ook moeten investeren. Toch als we de komende jaren aan de nodige stroom willen blijven voldoen. “Tot 2030 kunnen we gerust zijn. Er is de afgelopen jaren veel meer zon- en windenergie bijgekomen, en die gaan aangevuld worden met energie uit de bestaande, maar ook uit nieuwe gascentrales”, voegt Jochen De Smet toe.

Ook netbeheerder Fluvius investeert de komende jaren om de opmars van de elektrische wagens - maar ook die van warmtepompen en zonnepanelen - mee op te vangen. Er zal 4 miljard extra geïnvesteerd worden in het elektriciteitsnet om aan alle extra stroomvragen te kunnen voldoen. “We willen ervoor zorgen dat het stroomnet klaar is voor anderhalf miljoen elektrische wagens in Vlaanderen tegen 2030”, zegt Björn Verdoodt van Fluvius.