In sneltreinvaart heeft het stikstofdossier zich opgewerkt tot de grootste kopzorg van het kabinet

In sneltreinvaart heeft het stikstofdossier zich opgewerkt tot de grootste kopzorg van het kabinet. Grote projecten dreigen niet door te gaan, er is een crisisteam ingesteld, en er dreigt onenigheid in de coalitie.

De vergaande gevolgen van de uitspraak van de Raad van State over het stikstofbeleid legde vanavond in een Tweede Kamerdebat haarscheurtjes in de coalitie bloot. Volgens de ChristenUnie moeten er de komende tijd geen ingrijpende beslissingen genomen worden over grote infrastructurele projecten. Dat betekent dat de voorgenomen opening van Lelystad Airport volgend jaar, wat een uitdrukkelijke wens is van de VVD, niet door kan gaan.

Coalitiepartner CDA ziet niets in een grote aanpassing van het milieubeleid naar aanleiding van de uitspraak. CDA-Kamerlid Jaco Geurts had het in het debat over ‘juridische haarkloverij’. Volgens hem is Nederland op de goede weg met het terugbrengen van de stikstofuitstoot.

De VVD wil op zoek naar manieren om de economie met zo min mogelijk beperkingen te laten groeien én de natuur te sparen. VVD-Kamerlid Arne Weverling noemde de rechterlijke uitspraak ‘desastreus’: “De Nederlandse economische activiteit en de vergunningverlening dreigen stil te vallen. Tot 2030 moeten er 1 miljoen woningen gebouwd worden. Die moeten er komen, net als nog meer projecten.”

Uit de vernietigende conclusies van de hoogste bestuursrechter, eind mei, is juist gebleken dat het opeenvolgende kabinetten niet gelukt is om het economisch belang én dat van de natuur hand in hand te laten gaan. Maar sinds de uitspraak van de Raad van State dreigt de wal het schip te keren. Vanwege de schadelijkheid van stikstof voor de natuur, is het maar de vraag of er in de toekomst nog vergunningen worden uitgegeven.

Projecten op de schop

Tientallen, misschien honderden infrastructuur- woningbouw- en landbouwprojecten kunnen mogelijk helemaal niet, of niet in de voorgenomen vorm uitgevoerd worden. De opening van Lelystad Airport loopt gevaar, inkrimping van de veestapel kan noodzakelijk blijken en er moet mogelijk een streep door de onlangs aangekondigde Formule 1-race in Zandvoort.

Het kabinet weet zelf ook nog niet hoe ingrijpend de uitspraak van de Raad van State is. Afgelopen weekend is een ‘crisisstaf’ ingesteld met verschillende bewindslieden, provincies, gemeenten en waterschappen, onder leiding van minister Carola Schouten van landbouw. In een brief aan de Kamer schreef Schouten woensdagavond laat dat er voor haar team nog veel onduidelijk is. “Het in beeld brengen van de precieze omvang van de projecten en de consequenties en mogelijkheden per project is ingewikkeld.”

Vandaag kwam er voor het kabinet nog een zeer vervelend oordeel bovenop. Volgens de Algemene Rekenkamer deugt het mestbeleid al jaren niet, en moet het drastisch op de schop. Mest is een belangrijke bron van stikstof, fosfaat en ammoniak.

Rijk rekenen

De oordelen over het stikstof- en het mestbeleid hebben veel raakvlakken. Beide werkwijzen kwamen tot stand onder een overheid die zich keer op keer rijk rekende, door normen te versoepelen en ervan uit te gaan dat toekomstige ingrepen de toegenomen uitstoot zouden kunnen compenseren. Dat bleek te optimistisch.

Volgens de linkse oppositiepartijen in de Tweede Kamer zijn de twee vernietigende oordelen een duidelijk teken dat het kabinet taboes moet gaan doorbreken, zoals het verlagen van de maximumsnelheid en het inkrimpen van de veestapel. GroenLinks-Kamerlid Laura Bromet: “Het wordt tijd dat het kabinet gaat kiezen. Je kunt niet én de op één na grootste exporteur van landbouw zijn, én meer asfalt aanleggen én een nieuw vliegveld openen.”

Lees ook: 

De weg naar Lelystad Airport ligt vol hobbels

Minister Cora van Nieuwenhuizen (infrastructuur en waterstaat) heeft niet genoeg aan één list om volgend jaar al Lelystad Airport open te laten gaan. De drie belangrijkste obstakels op een rij.