Het ultieme artikel voor wie niet is opgegroeid met de Bende van Nijvel: 17 vragen en antwoorden

1. Waar komt de naam ‘Bende van Nijvel’ vandaan?

De naam ‘De Bende van Nijvel’ ontstond na een nachtelijke inbraak in de Colruyt van Nijvel in 1983. Een koppel dat er benzine tankte aan een tankstation in de buurt werd koelbloedig afgemaakt. Een gealarmeerde rijkswachtpatrouille werd beschoten en een andere nadien in een hinderlaag gelokt. Daarbij werd een rijkswachter gedood. De ‘Bende van Nijvel’ bleek aan eerder overvallen gelinkt te kunnen worden. De media lanceerden de naam, die snel ingang vond.

2. Wanneer was de Bende van Nijvel actief?

De Bende van Nijvel zaaide terreur van mei 1982 tot november 1985, met een sabatjaar in 1984. Maar niet alle feiten die aan de Bende gelinkt worden, waren bloedige moordpartijen. Het gaat ook om diefstallen van vluchtauto’s en van wapens, en om enkele overvallen waarbij geen slachtoffers vielen.

3. Wat was hun eerste dodelijke raid?

Op 30 september 1982 overvielen ze wapenhandelaar Daniel Dekaise in Waver. Politieman Claude Haulotte, die snel ter plaatse was, werd in het hoofd geschoten en wordt beschouwd als het eerste dodelijke slachtoffer van de Bende.

4. Hoeveel slachtoffers maakten ze in totaal?

Bij de verschillende overvallen vielen officieel 28 doden. Onder de slachtoffers ook verschillende kinderen. Zo werden bij de raid op de Delhaize in Aalst Rebecca Van De Steen (14) en Els Nijs (9) van dichtbij neergeknald. Bij de overval in Overijse in 1985 werd de 14-jarige Stephan Notte op de parking van zijn fiets geschoten.

5. Wat was de meest bloedige overval?

Die op de Delhaize in Aalst. Het was meteen ook het laatste wapenfeit van de Bende. Op zaterdag 9 november 1985 vielen de daders kort voor sluitingstijd het warenhuis binnen nadat ze eerst al enkele klanten op de parking hadden doodgeschoten. Dirk Nijs en zijn dochtertje Els, Marie-Jeanne Van Mulder, Georges De Smet, Jan Palsterman, Gilbert Van De Steen, zijn vrouw Thérèse Van Den Abiel en hun dochter Rebecca worden afgemaakt. David Van De Steen (toen 9 jaar ) werd in het warenhuis neergeschoten maar overleefde het als bij wonder.

6. Uit hoeveel leden bestond de Bende van Nijvel?

Dat kan vandaag nog altijd niet met zekerheid worden gezegd. Op basis van getuigenissen wordt aangenomen dat er een vaste kern was van drie. Daarnaast was er een wisselende bezetting. Het zou dus best kunnen dat er meer dan één Reus was.

7. Wie waren de andere kopstukken naast de Reus?

Er was de Ouwe: hij was duidelijk een stuk ouder van de andere bendeleden en zou ook chauffeur gespeeld hebben. Daarnaast was er de Killer. Hij was een meedogenloze doder. Van de Killer denkt men dat hij dood is, neergeschoten door een agent van de politie van Aalst toen ze vluchtten na de overval op de Delhaize. Hij zou nadien begraven zijn in het bos van Houssière in Henegouwen. Maar zoekacties daar leverden niets op.

8. Wat weten we van hun vluchtwagens?

De bende gebruikte verschillende wagens die vooraf gestolen werden en later meestal uitgebrand werden teruggevonden. Het voertuig dat vooral aan de bende gelinkt kan worden is de VW Golf GTI, gekozen vanwege de krachtige motor. Maar ook een Saab 900 turbo is enkele keren als vluchtwagen gebruikt. Op hun vlucht lieten de daders meestal het achterste kofferdeksel open. Soms werd het vooraf zelfs verwijderd. Een van de bendeleden lag dan achteraan in de auto om zo achtervolgers onder vuur te kunnen nemen.

9. Waren alle slachtoffers toevallige slachtoffers?

Vermoed wordt van niet. De door de Bende vermoorde Constantin Angelou en José Van Den Eynde frequenteerden extreemrechtse milieus. En ook Elise Dewit en Jacques Fourez, in september 1983 vermoord aan de Colruyt van Nijvel, zouden geen toevallige slachtoffers zijn geweest. Ze organiseerden seksorgieën waar heel wat invloedrijke personen en politici op aanwezig waren. Mogelijk wisten ze te veel.

10. Was het de overvallers dan niet om geld te doen?

Neen, dan hadden ze wel andere doelen uitgekozen. Bij de overval op de Delhaize van Aalst, waarbij acht slachtoffers vielen, bedroeg de buit bijvoorbeeld een schamele 200.000 frank en wat cheques die later uit het kanaal Brussel-Charleroi werden gevist. En bij de overval op restaurant Auberge du Chevalier werden enkel flessen champagne, koffie en enkele delicatessen meegenomen.

11. Wie voerde de afgelopen 35 jaar het onderzoek naar de overvallen?

De Dendermondse onderzoeksrechter Freddy Troch en zijn Delta-team stortten zich vanaf 1985 volop op het dossier en vonden wapens in het kanaal Brussel-Charleroi ter hoogte van Ronquière. Het is het enige harde bewijs dat ooit is gevonden in dit dossier. Maar in 1990 werd de onderzoeksrechter plots van de zaak gehaald en verhuisde het dossier volledig naar Charleroi. Troch en zijn team zaten te dicht bij de waarheid, werd altijd gezegd. In de nasleep van de nieuwe ontwikkeling eind 2017 werd het team dat onderzoek doet naar de Bende van Nijvel aanzienlijk uitgebreid: van 11 naar 30 speurders.

12. Welke elementen wijzen op betrokkenheid van rijkswachters?

“Het zal toch geen van ons zijn?” Dat zei rijkswachtkolonel Arsène Pint, medeoprichter van de Groep Diane, vlak na de bloedige overval op de Delhaize in Aalst op 9 november 1985. De link Bende van Nijvel en rijkswacht werd vanaf het begin gelegd. En al zeker na de overval, op 10 sepgember 1983, op textielbedrijf Wittock-Van Landeghem in Temse, waarbij de conciërge werd doodgeschoten en zijn vrouw voor dood werd achtergelaten. Geld was daar niet te vinden, en daar waren de daders ook niet voor gekomen. Ze namen wel zeven prototypes mee van superlichte kogelwerende vesten die tegen oorlogsmunitie bestand waren. Ze werden daar in het grootste geheim ontwikkeld in opdracht van de rijkswacht. Normaal konden enkel rijkswachters geweten hebben dat die vesten precies daar werden gemaakt.

13. Welke pistes zijn in de loop der jaren gevolgd?

In het begin gingen de onderzoekers achter een bende overvallers aan. Maar al snel bleek dat geldgewin niet hun voornaamste doel was. Gaandeweg werden allerlei theorieën geformuleerd waarbij vaak namen van (ex-)rijkswachters vielen. Maar ook van politici en extreemrechtse leiders. Zo werd aangenomen dat de daders gerekruteerd waren uit de Groep G van extreemrechtse rijkswachters die aangestuurd werden door het Front de la Jeunesse van Francis Dossogne. Of door het nog extremere Westland New Post van Paul Latinus. Ook de naam van de Brusselse ex-gevangenisdirecteur Jean Bultot, een militant van de extreemrechtse groepering Forces Nouvelles, viel geregeld.

14. Werden er ook politici genoemd?

Paul Vanden Boeynants en zijn politieke vriendjes. VdB was een intieme vriend van minister van Justitie Wathelet die het dossier later weghaalde uit Dendermonde. Ook de naam van Jean Gol, minister van Justitie ten tijde van de aanslagen, viel geregeld.

Maar ook die van baron De Bonvoisin, in de jaren zeventig politiek adviseur van Paul Vanden Boeynants binnen het CEPIC. Dat Centre Politique des Indépendants et Cadres Chrétiens was een rechtse tak van de toenmalige PSC, het huidige cdH.

15. Welk bewijsmateriaal is er ooit gevonden?

Duikers vonden in ‘86 in het kanaal Brussel-Charleroi twee zakken, na een tip. Daarin staken onder meer een pistool 7.65 mm met een rijkswachtkenteken. Het wapen was in 1983 uit de holster van rijkswachter Marcel Morue (30) genomen nadat die bij de aanslag van de Bende in Nijvel was doodgeschoten. Verder een revolver 357 Magnum, patronen ‘Legia’-eendenhagel en het geldkoffertje dat bij de Delhaize-overval in Aalst werd meegenomen. In het Bos van la Houssière in ’s Gravenbrakel werden bij graafwerken een jas en een bril gevonden. Maar het is niet duidelijk of die kunnen gelinkt worden aan de Bende. Ze zijn gevonden tijdens het zoeken naar het lichaam van de Killer die daar mogelijk begraven ligt. Op dezelfde plaats zijn ook kogelhulzen gevonden.

16. Zijn er bruikbare DNA-sporen gevonden?

We spreken van midden de jaren ‘80, toen DNA-onderzoek nog niet zo ingeburgerd was zoals nu. Er zijn welgeteld twee sporen. Zo werd DNA-materiaal gevonden op een asbak in de Mercedes van Constantin Angelou, een taxichauffeur die in 1983 werd vermoord door de Bende. Dat DNA-profiel heeft nog niets opgeleverd. En ook op een kogelwerende vest die op 6 november 1986 uit het kanaal Brussel-Charleroi werd opgevist en die gestolen was bij de overval in Temse, is een genetische afdruk gevonden. Maar ook dat leverde tot nu toe niets op.

17. Heeft er ooit iemand bekentenissen afgelegd?

Philippe De Staerke (vandaag 60) was destijds lid van de beruchte Bende van Baasrode, gespecialiseerd in gewapende overvallen. De Staerke, telg uit een zigeunerfamilie, bekende destijds dat hij lid was geweest van de Bende van Nijvel en werd ook in verdenking gesteld. Maar later trok hij die bekentenissen weer in en werd hij officieel buiten vervolging gesteld. Ook Brusselaar Jean-Marie Tinck (69) bombardeerde zichzelf drie jaar geleden tot hoofdverdachte door op café uit de biecht te klappen. Na twee maanden opsluiting werd hij weer vrijgelaten en excuseerde hij zich voor zijn “opschepperij en dronkenmanspraat”.