Albert de Jong, woordvoerder bij Sovon Vogelonderzoek, heeft een dubbel gevoel bij het bericht van begin deze week. Want waar het in de moerasgebieden vaak goed gaat met vogels, daar gaan de aantallen broedvogels op de heide, in de duinen en in agrarisch gebied hard achteruit.
De 28 procent groei van de broedvogelpopulatie in grofweg dertig jaar geeft ook een wat vertekend beeld, zegt De Jong. Want in die populaties zitten ook soorten die Nederland nog maar net hebben ontdekt en nog maar met weinig zijn, zoals de zee- en visarend of steltkluut.
"Als je van tien naar twintig broedparen gaat, dan is dat een verdubbeling. Maar als tegelijkertijd een andere vogelsoort van twintigduizend naar tienduizend broedparen gaat, dan is dat procentueel tegen elkaar weg te strepen. Maar getalsmatig maakt dit natuurlijk wel een groot verschil", licht de Sovon-woordvoerder toe.
Moerasvogels maken een comeback
Dat het met moerasvogels zo goed gaat, komt doordat die soorten aan een comeback bezig zijn. In de jaren zeventig hadden deze vogels het zwaar. In de Afrikaanse Sahel - hun overwinteringsgebied - was het erg droog en daardoor stierven er veel vogels.
Sinds de jaren negentig is dat niet meer het geval. Daardoor konden soorten als de oeverzwaluw en purperreiger zich flink herstellen. Bij sommige soorten moerasvogels zijn de aantallen nog groter dan voor 1970.
Daarnaast is er de laatste decennia veel nieuwe natte natuur bij gekomen. Die gebieden zijn aangelegd om water op te vangen bij hoogwater in de rivieren of veel regen. De Onlanden bij de stad Groningen zijn daar een voorbeeld van.
Broedvogels op akkers en heide hard geraakt
Daar tegenover staat de vermindering van het aantal vogels in het agrarisch gebied, in de duinen en op de heide. Op de heide is de populatie broedvogels sinds 1990 met bijna 40 procent afgenomen. Op akkers en weilanden is het daling zelfs nog iets groter.
Een versnippering van natuurgebieden, een kunstmatig laag gehouden grondwaterstand, intensieve landbouw en te veel stikstof zijn de oorzaken. "De veldleeuwerik was voorheen de talrijkste vogel van Nederland. Maar die is enorm in aantal afgenomen. Op het boerenland zijn we miljoenen vogels kwijtgeraakt", vertelt De Jong.
Op de heide wordt de tapuit hard getroffen. De duinpieper en het korhoen zijn al bijna helemaal verdwenen.
'De natuur vertelt ons iets'
Saskia Hausel, woordvoerder van Vogelbescherming Nederland, vindt dat "de natuur ons iets vertelt". "Dat het aantal vogels op het boerenland enorm afneemt, zegt iets over onze leefomgeving."
Ook in de stad gaat het niet goed. De broedvogelpopulaties in het stedelijk gebied zijn sinds 2007 met 15 procent afgenomen. Zo gaat het niet goed met de huismus. "En met een achteruitgang van 83 procent sinds de start van de broedvogeltellingen in 1984 doet de ringmus het nog slechter", zegt Hausel.
"Het is inderdaad niet zo dat het alleen maar slecht gaat met vogels in Nederland", besluit De Jong zijn uitleg. "Maar tegelijkertijd: de helft van de broedvogelsoorten staat er niet goed voor. En dat is best veel."
Job van der Plicht is binnenlandverslaggever
Job schrijft veel over de natuur, boeren en de stikstofcrisis. Ook maakte hij de podcast Verscheurd door de wolf over de terugkeer van de wolf in Nederland. Lees hier meer verhalen van Job.
NUjij: Uitgelichte reacties