Volgens Keulen situeert zijn conceptnota zich volledig binnen de (Europese) wettelijke kaders om het stakingsrecht te vrijwaren, maar creëert ze een mogelijkheid om binnen bepaalde overheidsdiensten een minimale dienstverlening te voorzien. In enkele Europese landen zoals Duitsland, Italië of Spanje bestaat al een minimale dienstverlening voor een aantal essentiële overheidsdiensten. Maar momenteel is dit in Vlaanderen decretaal nog niet mogelijk.

“De stakingen van de afgelopen tijd hebben ons twee zaken geleerd: de werkwilligen willen graag werken en de burgers zijn het beu om op regelmatige tijdstippen essentiële dienstverlening te ontberen”, zegt Keulen. “Het is zeker niet de bedoeling om stakingen onmogelijk te maken of het stakingsrecht in te perken. Ik wil wel de belangrijke dienstverlening tijdens stakingen vrijwaren. Als Vlaamse overheid zijn we dat aan de samenleving, de belastingbetalers en de burgers verplicht.”

Omzendbrief

Voor zijn conceptnota baseert Keulen zich op een omzendbrief van 21 maart 2005 van toenmalig Vlaams minister Geert Bourgeois (N-VA) met richtlijnen over een minimale dienstverlening. Die kwam er na de stakingen eerder die maand. De omzendbrief bepaalt onder meer dat werkwilligen niet mogen worden tegengehouden. “Maar die omzendbrief schiet in de praktijk te kort”, zegt Keulen. “Tijdens stakingen worden regelmatig toegangsdeuren van overheidsinstanties met kettingen of door stakingspiketten geblokkeerd waardoor werkwillige ambtenaren verhinderd worden om te werken. Bovendien is een omzendbrief geen rechtsvorm waarmee beperkingen aan het stakingsrecht kunnen worden aangebracht of waarmee sancties aan overtreders kunnen worden opgelegd.”

Spoorwegen

In ons land kennen de spoorwegen sinds 29 november 2017 een wet op de continuïteit van de dienstverlening waarbij door een eenvoudige procedure de werkwilligen de prioritaire lijnen bedienen en dit bewijst zijn nut tijdens stakingen. “Door de werkwillige werknemers in te zetten op de belangrijke verbindingen tijdens de spitsuren slagen heel wat mensen erin om tijdens stakingen toch op hun werk te geraken”, zegt Keulen. “Als dit bij de hypergesyndiceerde NMBS kan, moet dit voor de Vlaamse overheidsdiensten ook kunnen.”

In zijn nota heeft Keulen een niet-limitatieve lijst opgenomen van mogelijke Vlaamse openbare diensten waar een dergelijke procedure zou kunnen gelden:

• Agentschap voor Maritieme Dienstverlening en Kust (bij stormweer)
• Agentschap voor Natuur en Bos (bij stormweer en voor brandbestrijding)
• Agentschap Wegen en Verkeer (voor tunnels en strooidienst)
• Aquafin (voor waterzuivering en riolering)
• Loodswezen (voor veilige doorgang van de scheepvaart)
• De Vlaamse Waterweg nv (voor bediening van sluizen en beweegbare bruggen)
• De Watergroep (voor de distributie van drinkwater)
• Gesloten instellingen voor jongeren (voor toezicht op de detentie)
• Openbare Psychiatrische Ziekenhuizen (voor toezicht op afdelingen)
• Vlaams Centrum Elektronisch Toezicht (voor volgen van personen onder elektronisch toezicht)
• De Lijn (voor bediening van prioritaire lijnen)

Eenvoudige procedure

De procedure zelf is volgens Marino Keulen vrij eenvoudig. “Van zodra een erkende vakbond een stakingsaanvraag indient, wordt er overleg gestart met een verzoeningsprocedure. Wanneer die niets uithaalt krijgen de personeelsleden enkele dagen de tijd om aan te geven of ze deelnemen aan de staking. Op basis van het werkwillige personeel kan dan een minimumdienst worden georganiseerd.”

De conceptnota is neergelegd bij de commissie Bestuurszaken en zal op korte termijn worden besproken.