Winsten autobouwers dreigen te verdampen door hoge CO2-boetes

Vanaf 2021 geldt een nieuwe strenge norm, waarbij nieuw verkochte auto’s gemiddeld niet meer dan 95 gram CO2 per kilometer mogen afleggen. Voor elke gram extra die alle auto’s van een merk gemiddeld meer uitstoten, geldt een boete van 95 euro per verkocht voertuig.

Voor sommige bedrijven, zoals Volkswagen en PSA (moederbedrijf van Citroën, Opel en Peugeot) dreigen in het slechtste geval boetes tot ruim 9 miljard en 5 miljard euro, berekende marktonderzoeker Jato. Volkswagen, dat afgelopen jaar een nettowinst van 12 miljard euro boekte, zou zijn winst hierdoor goeddeels zien verdampen. PSA zal in de rode cijfers komen.

Dieselgate

Een groot probleem voor de fabrikanten is dat de CO2-uitstoot na een jarenlange gestage daling sinds enkele jaren weer oploopt. Dit is een gevolg van dieselgate, het omvangrijke fraudeschandaal uit 2015 waarbij de uitstoot van schadelijke stoffen door dieselauto’s in de praktijk veel groter is dan werd gemeten. Consumenten hebben zich sindsdien massaal afgewend van diesels en zijn benzineauto’s gaan kopen. Die stoten per gereden kilometer meer CO2 uit dan een vergelijkbare dieselauto. Vorig jaar was nog maar ruim een op de drie nieuwe Europese auto’s een diesel. Dat was enkele jaren geleden nog ruim de helft.

Voorts zijn consumenten de afgelopen jaren meer SUV’s gaan kopen, die een ongunstiger luchtweerstand en een hoger gewicht hebben, en daardoor een hoger verbruik.

Het enige concern dat de dans enigszins lijkt te ontspringen is Toyota, dat dankzij een focus op hybrides vorig jaar een gemiddelde uitstoot noteerde van 101 gram per kilometer. Als het concern de huidige daling weet door te zetten, dreigt een boete van ‘slechts’ een half miljard euro.

Slechts vier van de achttien grote fabrikanten zagen de uitstoot het afgelopen jaar dalen: naast Toyota (min een gram) zijn dat Honda, Suzuki en Nissan. Luxemerken als BMW, Daimler en Volvo zagen de uitstoot juist flink toenemen. Auto’s van Daimler (moederbedrijf van Mercedes-Benz) stootten vorig jaar gemiddeld 9,2 gram meer uit dan een jaar eerder. De gemiddelde uitstoot van nieuw verkochte auto’s in Europa bedroeg vorig jaar 120,5 gram per kilometer, tegen 118,1 gram in 2017.

Elektrische auto’s

In het rapport zijn de onderzoekers van Jato uitgegaan van een worst case scenario waarin niets verandert. Dat is onwaarschijnlijk, schrijven zij. Want in de huidige cijfers is de verwachte groei van het aantal elektrische auto’s buiten beschouwing gelaten. Daarvan komen er dit en volgend jaar naar verwachting grote hoeveelheden op de markt, waardoor de uitstoot wordt gedrukt. Ook kunnen fabrikanten rekenen op een innovatiebonus voor emissievrije voertuigen, waardoor ze gemiddeld 7,5 gram kunnen aftrekken van hun totale uitstoot. Ook zullen fabrikanten onzuinige modellen vermoedelijk van de markt halen.

De potentiële boetes brengen de Europese automakers niettemin in een nog neteliger positie; na jarenlange recordwinsten zijn de vooruitzichten het afgelopen jaar ernstig verslechterd voor de industrie. Naast de nog immer dreigende handelsoorlog met de Verenigde Staten, zijn er problemen rond de brexit en loopt de vraag vanuit voormalige groeier en ’s werelds grootste automarkt China terug. Ook moeten fabrikanten miljarden investeren in de omschakeling naar elektrische voertuigen en heeft Volkswagen nog altijd te maken met de financiële gevolgen van het dieselschandaal.

Tesla

Onder de dreiging van hoge boetes nam autofabrikant Fiat Chrysler alvast een opvallende maatregel. Het Italiaans-Amerikaanse concern kocht uitstoot van fabrikant Tesla. Diens auto’s stoten officieel nul gram CO2 uit en door de Europese verkoop op te tellen bij die van Fiat, daalt de uitstoot. De modellen van Fiat stootten in 2018 gemiddeld 125 gram per kilometer uit, een stijging met ruim 5 gram ten opzichte van een jaar eerder. Volgens The Financial Times hebben de Italianen Tesla ‘enkele honderden miljoenen dollars’ betaald voor het samenvoegen van de uitstoot. Die kosten liggen lager dan de potentiële boete.