© BELGA
Hoog tijd dat er een einde komt aan de staat van straffeloosheid
Eigenlijk vreemd dat we het als nieuws beschouwen: vanaf 1 oktober volgend jaar moeten mensen die tot een gevangenisstraf veroordeeld worden ook echt naar de gevangenis. Het lijkt logisch, maar dat is het al lange tijd niet in België. Straffen onder de drie jaar leiden in dit land zelden of nooit tot een effectieve gevangenisstraf. Over die korte straffen moeten eigenlijk de onafhankelijke strafuitvoeringsrechtbanken beslissen, maar in de praktijk houden die zich alleen bezig met langere straffen. Daardoor leven we in een staat van straffeloosheid. Het was vier jaar geleden al een onhoudbare situatie. Een hervorming van de strafuitvoering stond dan ook in het regeerakkoord, maar de regering-Michel leefde niet lang genoeg om ze door te voeren.
Nochtans heeft het probleem in de loop van de legislatuur geregeld tot fikse rellen geleid. N-VA en Open Vld hebben de straffeloosheid herhaalde malen scherp aangeklaagd. Daarbij werd minister van Justitie Koen Geens (CD&V) nooit ontzien. Ook voor politie en politierechters was de strafuitvoering een doorn in het oog. Zo kon het gebeuren dat in mei vorig jaar een verkeerscrimineel met een strafblad van 52 bladzijden nog twee mensen van de weg kon maaien. De Brugse politierechter Peter Vandamme kwam woorden tekort om zijn verontwaardiging te uiten.
De nieuwe regeling moet schandelijke toestanden als deze uitsluiten. Al zijn er natuurlijk nog enkele obstakels. Zo is er nu al niet genoeg plaats in onze gevangenissen. Hoe moet dat dan met al die kortgestraften erbij? Volgens Koen Geens zal het aantal gevangenen nauwelijks toenemen omdat de strengere strafuitvoering mensen zal afschrikken. Zo is het in Nederland, en zo zal het hier ook wel zijn. Bovendien moeten de strafuitvoeringsrechtbanken serieus versterkt worden om deze klus te klaren. Geens trekt daar dit jaar al 400.000 euro voor uit.
Allemaal punten van kritiek die moeten worden opgevolgd, maar die niet opwegen tegen de voordelen van deze hervorming. Het is zonder meer positief dat ze er eindelijk is. Je kunt je alleen afvragen waarom we er zo lang op hebben moeten wachten. Dat is zeker niet alleen de schuld van Koen Geens, maar van de hele regering. Dat zei de gewaardeerde en betreurde Bryce De Ruyver al in 2016: “De minister van Justitie wordt al veel te lang aan zijn lot overgelaten. Het zijn economisch moeilijke tijden, maar er zullen toch fundamentele keuzes moeten worden gemaakt. Anders zullen we de rechtsstaat uithollen.”
