Exact 20 jaar geleden pakte Marc Dutroux pistool van een slapende rijkswachter af en ontsnapte hij

LEES OOK. Advocaat Marc Dutroux: “Mijn cliënt wordt behandeld als een wild beest”

Donderdag 23 april 1998. Marc Dutroux wordt naar het justitiegebouw van Neufchâteau gebracht om er zijn dossier in te kijken. Urenlang lees hij er de processen-verbaal over zichzelf en neemt hij notities. Daar heeft hij recht op om zijn proces voor te bereiden. Als een van de rijkswachters die hem bewaken even weg is om een dossier op te halen in de kelder en de andere in slaap valt, grijpt Dutroux zijn kans. Hij pakt het wapen van de rijkswachter af en neemt de vlucht. In de gangen loopt hij magistraat Jean-Luc Pavanello omver en even later staat hij plots buiten. Zonder handboeien aan en met een pistool in de hand. Hij ziet een groene Renault Mégane staan, sleurt de bestuurder uit de auto en scheurt ermee weg. Hij heeft geen plan, want de ontsnapping was niet gepland, zo zal later blijken.

De Franstalige Radio Contact brengt als eerste het bericht over de ontsnapping, kort nadien ontbreken ook andere zenders hun programma’s om het nieuws te melden. Ongeloof, dat is wat er leeft bij de bevolking. Nadat gebleken is dat er fouten gemaakt zijn bij de zoektocht naar de ontvoerde en vermoorde meisjes, is dit een nieuwe mokerslag. Vooral voor de rijkswacht, die opnieuw gezichtsverlies lijdt.

Immense zoekactie

In de Kamer steekt onrust de kop op. Premier Dehaene bevindt zich al in de Senaat voor het vragenuurtje, maar moet nog terug naar de Kamer voor de stemming over de herziening van artikel 103 van de grondwet, over de strafrechtelijke aansprakelijkheid van ministers. Plots worden alle zittingen geschorst. “Er zijn problemen met Dutroux’’, wordt er gezegd. Kort nadien vertrekt de regeringstop voor crisisberaad naar de Wetstraat 16.

Ook op de generale staf van de rijkswacht zit men met de handen in het haar en wordt en een nationaal alarm afgekondigd. In geen tijd worden 5.000 rijkswachters gemobiliseerd met maar een taak: Dutroux pakken. Liefst levend. Om de complottheorieën die er al bestaan niet nog erger te maken.

Het leger wordt zelfs ingeschakeld en zet tien Agusta-helikopters in om het zuiden van het land uit te kammen. De drie nationale magistraten coördineren de klopjacht. Ook speciale eenheden, waaronder het Speciaal Interventie Eskadron en het luchtsteundetachement met drie rijkswachthelikopters en een vliegtuig, nemen deel aan de zoekactie.

Ook de buurlanden helpen mee zoeken en sluiten de grenzen af. Koning Albert - op vakantie in Frankrijk - komt naar huis omdat iedereen dan al beseft dat, los van hoe het afloopt, dit niet zonder gevolgen kan blijven.

Boswachter

Dutroux probeert intussen te ontkomen via de bossen van Herbeumont, tussen Florenville en Neufchâteau. Maar hij kent de weg niet en weet dat iedereen hem zal zoeken. Hij kan ook nergens naartoe. De weg door het bos wordt versperd door een boomstam. Dutroux stopt, probeert een alternatieve weg te nemen maar rijdt zich vast.

Boswachter Stéphane Michaux ziet vanop afstand wat er gebeurt en herkent Dutroux. Die stapt uit, bedekt zijn auto met takken en loopt te voet verder. Michaux heeft echter geen gsm en moet naar een huis rijden om de rijkswacht te bellen. Kort nadien zet een lange colonne politievoertuigen koers richting bos waar Dutroux vier uur na zijn ontsnapping weer in de boeien wordt geslagen.

Ontslagen

In de Wetstraat haalt iedereen opgelucht adem. “Ze hebben hem gepakt”, kondigt premier Dehaene aan. Maar in de wandelgangen van het parlement is er dan al lang bloed geroken en wordt er druk gespeculeerd over het ontslag van enkele ministers. CVP’ers vinden de ontsnapping een zaak van de rijkswacht die onder Johan Vande Lanotte (Binnenlandse Zaken) valt. SP’ers wijzen erop dat het transport van gedetineerden een zaak is van Justitie, dus van Stefaan De Clerck.

Nog dezelfde avond kondigen De Clerck en Vande Lanotte hun ontslag aan. Vierentwintig uur later worden Tony Van Parys en Louis Tobback benoemd als de nieuwe ministers van Justitie en van Binnenlandse Zaken. “Dit was zo onbegrijpelijk dat het niet uit te leggen was”, blikt Stefaan De Clerck terug.

Daarmee is de kous niet af. Want hoe was het mogelijk dat een misdadiger als Dutroux zomaar kon ontsnappen? Het onderzoek wijst naar de rijkswachters die hem moesten bewaken. En naar hun oversten. Er rolt nog een kop. Die van Willy Deridder, op dat moment grote baas bij de rijkswacht. Acht rijkswachters krijgen een tuchtstraf. Magistraten, zoals de populaire Jean-Marc Connerotte, ontsnappen aan een sanctie.

Bescheiden held

Stéphane Michaux, de attente boswachter die Dutroux op het spoor kwam, wordt een nationale held. Hij krijgt massa’s fanmail en huwelijksaanzoeken, wordt door de koning ontvangen en dankzij hem krijgen alle boswachters eindelijk een gsm.

Michaux is vandaag nog altijd boswachter. “De natuur is er die voorbije twintig jaar niet op vooruitgegaan. Integendeel. Als ik mijn ‘bekendheid’ even kan gebruiken om dit immense probleem aan te kaarten, dan graag”, zegt hij.

Maar over de affaire Dutroux zelf wil hij al lang niet meer praten. “Men heeft me als held opgevoerd maar dat was ik niet”, zegt hij nog even bescheiden als toen.