Noorse verzetsstrijder die atoomwapenplan nazi’s saboteerde overleden

In 1943 leidde Rønneberg een geheime raid op een zwaarbewaakte fabriek in Vemork, in de Noorse regio Telemark. De Duitsers produceerden er zwaar water voor hun atoomwapenproject.

Omdat de geallieerden vreesden dat nazi-Duitsland als eerste een atoomwapen zou hebben, moest de fabriek vernietigd worden.

De missie, genaamd Operation Gunnerside, onder leiding van de toen 23-jarige Rønneberg was een succes: cruciale delen van de fabriek werden opgeblazen. Tijdens de raid werd geen enkel schot gelost.

Missie

Een eerdere poging van de Britten om de fabriek te vernietigen, was mislukt. Tientallen commando’s werden gevangengenomen en gedood. De leden van Operation Gunnerside beschreven hun eigen raid als een zelfmoordmissie.

Rønneberg en vijf andere leden van het team werden in februari 1943 op een met sneeuw bedekt bergplateau gedropt met een parachute. Ze kwamen samen met vijf andere leden die eerder al waren aangekomen voor ze naar de fabriek skieden. Daar drongen ze te voet binnen.

Later verklaarde Rønneberg dat hij last minute had besloten om de lonten in te korten. Dan zou de ontploffing sneller plaatsvinden, maar hun ontsnapping werd zo moeilijker. Toch kon iedereen ontsnappen. Rønneberg bereikte samen met vier anderen twee weken later het neutrale Zweden, de anderen konden zich schuilhouden in Noorwegen.

Held

De Noorse verzetsheld werd geboren in Ålesund. Na de Duitse invasie vluchtte hij naar Groot-Brittannië, waar hij een militaire training kreeg. Hij voerde verschillende missies in Noorwegen uit.

Na de oorlog werd hij een radioreporter. Zelden sprak hij over zijn oorlogsverleden. Op latere leeftijd gaf hij lezingen over de gevaren van het totalitarisme.

De Noorse premier Erna Solberg prijst Rønneberg als een van ‘de grote helden van Noorwegen’.

Het verhaal heeft film- en documentairemakers geïnspireerd. De bekendste verfilming van de missie is Heroes of Telemark met Kirk Douglas.