Supercomputer voor verkeerslichten gaat deze zomer van start: zo werkt het systeem

Dat betekent dat zowel automobilisten, fietsers, voetgangers en andere weggebruikers binnenkort de vruchten kunnen plukken van een dynamische verkeerslichtenregeling.

Maar wat betekent dat in de praktijk? Hoe werkt het? En op welke manier zal de Antwerpenaar het verschil merken? We zetten het allemaal op een rijtje.

Wat is de situatie vandaag?

Vandaag wordt het gros van de kruispunten nog aangestuurd door een verkeerscomputer uit 1985. Op sommige kruispunten, zoals dat van de Meirbrug, worden nog oudere systemen gebruikt. Daar moet nog ter plaatse en manueel bijgestuurd worden. In 1985 was Antwerpen de eerste stad die het toen ultramoderne systeem in gebruik nam. Vandaag is dat evenwel hopeloos verouderd.

Het systeem vandaag kent heel wat beperkingen. Zo kan de oude verkeerscomputer niet inspelen op actuele verkeerssituaties. Elk kruispunt wordt afzonderlijk geregeld en dus kunnen de bestaande verkeerslichten moeilijk op elkaar afgestemd worden. Ook het verzamelen van data over het aantal voetgangers, voetgangers, fietsers, de gemiddelde wachttijden,… is vandaag onbestaande.

De supercomputer, of VLCC (Verkeerslichtencoördinatiecentrale), moet daar verandering in brengen.

Wat is de supercomputer?

De supercomputer moet de verkeerslichten op Antwerps grondgebied efficiënter aansturen, zodat de doorstroming en veiligheid verhoogd kan worden.

De verkeerslichten worden aangesloten op één netwerk, dat centraal aangestuurd kan worden. Door het beperken van de verloren groentijd, kan er tijdwinst geboekt worden. De supercomputer krijgt in realtime informatie over de situatie op de kruispunten en kiest op basis daarvan het beste scenario.

Ook defecten kunnen zo veel sneller opgespoord en opgelost worden. De huidige verkeerscomputer kan geen problemen detecteren. Vaak zijn de diensten pas op de hoogte na een melding van een oplettende burger, maar met de supercomputer worden defecten of onregelmatigheden automatisch gesignaleerd.

Die tijdswinst kan dan weer gebruikt worden om de veiligheid en doorstroming te verhogen, door de invoering van vierkant groen, het zo veel mogelijk conflictvrij maken van kruispunten,…

“Dankzij de technologie kunnen we grote stappen vooruit zetten in de verkeerssturing”, zegt Antwerps schepen van Mobiliteit, Koen Kennis (N-VA). “We kunnen de lichten aansturen op basis van het aanbod. Veiligheid staat daarbij voorop, dan pas kijken we naar de doorstroming. Dat staat ook in het protocol dat we in 2014 hebben vastgelegd van hoe de VLCC geprogrammeerd moet worden. Het systeem laat ook toe om heel veel data te verzamelen. En hoe meer we weten, hoe intelligenter we de verkeerscomputer kunnen maken.”

Wanneer treedt de supercomputer in werking?

Sinds 2015 werd er al 11 miljoen euro geïnvesteerd. 28 procent van de kosten neemt de stad Antwerpen op zich. Het overige deel wordt door het Vlaams Gewest gefinancierd.

Dat geld is voornamelijk geïnvesteerd in de hardware, waarvan het grootste deel naar de vernieuwing van kruispunten is gegaan. Ingrepen die in de eerste plaats misschien niet zichtbaar zijn, maar wel noodzakelijk waren voor de ingebruikname van de supercomputer. Alle verkeerslichten werden aangesloten op het netwerk van glasvezelkabels doorheen de stad. Dat netwerk wordt onder meer ook gebruikt voor de lage-emissiezone en de politiecamera’s. Ook de wachtverzachters voor voetgangers maken hier deel van uit.

Vanaf deze zomer worden de eerste kruispunten aangesloten op de supercomputer. Het kruispunt van de Boterlaarbaan en de Herentalsebaan in Deurne zal één van de eerste zijn. Dan zullen ook de effecten op de veiligheid en doorstroming merkbaar zijn.

“Het zal zo’n vier jaar duren voor alle verkeerslichten en kruispunten in Antwerpen aangepakt zijn”, zegt schepen Koen Kennis. “Dat betekent een honderdtal kruispunten per jaar of een tiental per maand, vanaf deze zomer. De exacte planning wordt nog verder uitgewerkt. Veel hangt ook af van de situatie op de kruispunten zelf. De verkeerslichten op de Leien zullen meteen op de VLCC worden aangesloten van zodra de werken achter de rug zijn.”

Welke mogelijkheden biedt de VLCC voor de toekomst?

De stad Antwerpen experimenteert vandaag met verschillende toepassingen die in de toekomst een wezenlijk verschil zouden kunnen maken. In de Kernenergiestraat in Wilrijk worden warmtesensoren getest die aankomende fietsers detecteren. Op dat moment gaat een oranje licht branden dat automobilisten en vrachtwagenchauffeurs waarschuwt. Het moet een oplossing bieden om dodehoekongevallen te vermijden.

Op het Groot Hagelkruis in Ekeren wordt ook een nieuwe aanpak getest. De verkeerslichten staan er standaard op rood en de verschillende weggebruikers krijgen pas groen als ze door de sensoren gedetecteerd worden. Uit een voorlopige evaluatie blijkt dat de gemiddelde wachttijd halveert, al zijn er maar weinig kruispunten die geschikt zijn voor deze toepassing.

De stad wil in de toekomst ook de verzamelde data van de supercomputer openstellen, onder meer om applicatie-ontwikkelaars te stimuleren ermee aan de slag te gaan. Zo zou het mogelijk zijn om in de toekomst realtime info te krijgen in de wagen over wanneer het rood wordt, waar er wegenwerken zijn,… Ook het openbaar vervoer kan daar voordeel uit halen. Rijdt een tram met vertraging, kunnen verkeerslichten zo aangestuurd worden dat de vertraging ingehaald kan worden. Loopt de tram voor op schema of is er net een andere tram gepasseerd, kan een tweede tram even tegengehouden kunnen worden aan een kruispunt om opstoppingen aan haltes tegen te gaan.

“Met de invoering van de VLCC leggen we de fundamenten om veel meer inzicht te kunnen krijgen in de verschillende verkeersstromen in de stad”, zegt Kennis.