In een kwartier tijd slagen acht mannen erin me denigrerende voorstellen en vulgaire verwijten na te roepen

Zaterdag 14 oktober, middernacht. Twee jonge gasten rijden me voorbij op het voetpad. “High five? Nee? Neuken dan?” Ik steek mijn middelvinger op, maar ze fietsen zo snel voorbij dat ze de “fuck off” niet meer horen. Nog geen vijfhonderd meter verder loopt een viertal mannen. “He meisje, ben je verloren? Kom bij me, ik maak het leuk tussen ons.” Als ik vraag of er iets aan hen scheelt, hoor ik geschater. Nog twee mannen roepen me die avond ongepaste dingen toe. Ik word kwaad, maar voel mij machteloos. In een kwartier tijd slagen acht mannen erin om me denigrerende voorstellen, vulgaire verwijten en voze boodschappen na te roepen. Ik loop met gebalde vuisten naar huis.

Op zondag word ik voor mijn deur toegeroepen vanuit een auto. Of het op hen is dat dit poeske staat te wachten? Als ik de twee heren vraag of ze altijd zo tegen vrouwen praten, scheuren ze voorbij met een grijns op hun gezicht. Maandagochtend dan. Een busje stopt vlak naast me aan het rode licht. Een oudere man bekijkt me met een vuile blik en fluistert: “Goedemorgen. Lekker. Rijden?” Ik steek opnieuw parmantig mijn middelvinger op, maar ook deze klootzak scheurt voorbij voor ik iets kan zeggen. Ik ben woedend.

Zelfreflectie

Als ik de reacties op sociale media mag geloven na de affaire-Weinstein of eender welk bericht over respectloos gedrag ten opzichte van vrouwen, moet ik het probleem bij mezelf zoeken. Want, zo suggereert een vrouw in haar comment, “als je je zo vaak door mannen láát lastigvallen, is het tijd om aan zelfreflectie te doen”. 

Goed. Tijd voor reflectie dus. Een eerste vraag dringt zich meteen op: waarom is het nog steeds bon ton om aan victim blaming te doen? Laat het voor eens en voor altijd duidelijk zijn: het is nooit de schuld van het slachtoffer. Geen enkele vrouw vroeg om betast, aangerand of denigrerend aangesproken te worden door Harvey Weinstein of eender welke man met slechte intenties. Don’t judge until you’ve walked a mile in their shoes.

Waarom verleggen we onze focus niet van het slachtoffer naar de dader? Waarom is het voor vrouwen nog steeds zo moeilijk om voor zichzelf en andere vrouwen op te komen? Waarom hebben zo veel mannen het gevoel dat ze ons op dagelijkse basis kunnen lastigvallen? Waarom kun je geen nachtje dansen in pakweg de Charlatan zonder betast te worden door onbekende, ongewenste handen? Waarom moet je met de keuze voor blote benen een extra portie vunzige opmerkingen incalculeren? Waarom kun je de fucking straat niet op in je thuisstad zonder behandeld te worden als wandelend seksobject?

In een ideale wereld wéten mannen wat respectloos gedrag is en wat niet. Maar de realiteit blijkt toch een tikkeltje anders. Zelfs de machtigste man ter wereld grabs women by the pussy. En hoewel catcalling in ons land strafbaar is, blijft een daadkrachtig beleid uit. België is een van de landen die wereldwijd de meest erbarmelijke wetgeving kennen. We doen het zelfs zo slecht dat de VN-Mensenrechtenraad vorig jaar nog Didier Reynders (MR) op de rooster legde over het thema. Nochtans worden dagelijks gemiddeld acht verkrachtingen en tien gevallen van seksueel geweld gemeld.

Te hoge drempel

Hallucinante cijfers, zeker als je weet dat 90 procent van alle seksuele misdrijven niet eens aangegeven wordt. De belangrijkste oorzaken? Onvoldoende vertrouwen in de autoriteiten en een te hoge drempel om naar politie of hulpdiensten te stappen. Wordt een misdrijf toch gemeld, dan eindigt het slechts in 13 procent van de gevallen in een veroordeling. Verbaasd ben ik niet. Elke buitenwipper of agent die ik ooit aansprak verweet me "tegen niets te kunnen". Reacties op sociale media à la “Die slet heeft duidelijk zelf gesmeekt om verkracht te worden” zijn schering en inslag. Het passeert.

Terug naar af dan maar. En naar die zelfreflectie. Wat kan ík doen om de wereld voor onze (ongeboren) dochters vrij te maken van ongewenst seksueel gedrag? Draag ik bij aan een collectieve schuld wanneer ik niet reageer op ongewenste gedragingen? Hoe meer ik erover nadenk, hoe erger ik het vind dat ik in het verleden zo vaak zweeg. Uiteraard moest ik soms uit vrees voor mijn veiligheid in stilte doorlopen, maar er waren ook situaties waarin ik gerust had kunnen ingrijpen. Waarom deed ik het dan niet? Als we komaf willen maken met catcalling, mogen we er niet langer in berusten dat het "nu eenmaal bij het vrouw-zijn hoort". Als we kunnen ingrijpen zonder onszelf in gevaar te brengen, horen we het dan niet te doen? Emma Watson had gelijk. “If not me, who, if not now, when?” Zwijgen is geen optie meer.