Kim pikt vergelijking met Kadhafi niet

De felle uithalen over en weer tussen de Verenigde Staten en Noord-Korea zijn weer helemaal terug van weggeweest.

De ontmoeting op 27 april tussen Kim Jong-un en zijn Zuid-Koreaanse collega Moon Jae-in aan de 38ste breedtegraad zorgde tijdelijk voor de uitwisseling van vriendelijke diplomatieke boodschappen tussen Washington en Pyongyang. Noord-Korea liet zelfs drie Amerikanen vrij die al jaren gevangenzaten. Maar nu gaat de geplande topontmoeting tussen Trump en Kim op 12 juni in Singapore niet door.

‘We zullen niet op onze knieën vallen opdat de VS met ons zouden praten’, zo waarschuwde de Noord-Koreaanse viceminister voor Buitenlandse Zaken Choe Son Hui. ‘We zullen evenmin moeite doen om hen te overhalen als ze met ons niet willen samenzitten. Het hangt af van het gedrag van de VS of ze ons ontmoeten in een vergaderzaal of bij een nucleaire krachtmeting.’

Libië-model

De Noord-Koreaanse boosheid is ingegeven door een verklaring van de Amerikaanse vicepresident Mike Pence aan Fox News. ‘Zoals de president duidelijk gemaakt heeft, zal dit alleen eindigen zoals het Libië-model als Kim Jong-un beslist om geen deal te sluiten’, zei Pence. Hij verwees naar de omverwerping in 2011 van het regime van de Libische leider Kadhafi, na westerse bombardementen. Kadhafi werd kort daarna vermoord door rebellen. Choe Son Hui sprak van ‘onwetende en domme opmerkingen die stromen uit de mond van de Amerikaanse vicepresident’.

Het begrip ‘Libië-model’ werd voor het eerst enkele weken geleden gebruikt door John Bolton, de nieuwe nationale veiligheidsadviseur van Trump. Bolton, die bekend staat als een havik en tussen 2001 en 2005 viceminister van Buitenlandse Zaken was onder George W. Bush, doelde ermee op de ontmanteling van het Libische kernprogramma door Kadhafi in 2003. Na de invasie van Irak besloot de toenmalige Libische leider eieren voor zijn geld te kiezen. Uit vrees hetzelfde lot te ondergaan als Saddam Hoessein, leverde hij het materieel in dat hij gekocht had om een kernwapen te ontwikkelen.

Eenzijdige ontmanteling

Die eis viel sowieso al in slechte aarde bij de Noord-Koreanen. Bolton, die als minister van Bush een belangrijke rol bij de Libië-deal speelde, eiste de facto van Noord-Korea de eenzijdige ontmanteling van zijn kernprogramma – inclusief de kernwapens waarover Kadhafi in 2003 nog niet beschikte.

De Noord-Koreanen denken bij het woord ‘kernontwapening’ eerder aan een geleidelijk proces, waarbij het hele schiereiland kernwapenvrij wordt gemaakt (DS 28 april). Dat impliceert dat ook de VS water bij de wijn doen, aangezien zij geregeld vliegtuigen en schepen naar Zuid-Korea sturen die met kernwapens uitgerust kunnen worden.

‘Regime change’

Maar daarna rekte president Donald Trump het begrip ‘Libië-deal’ verder uit. Hij dreigde er ruim een week geleden impliciet mee dat Kim Jong-un hetzelfde lot kon ondergaan als Kadhafi als hij straks geen deal sluit met hem.

Pence verwees expliciet naar die uitspraak van Trump. Op de vraag of die niet als een dreigement geïnterpreteerd kon worden, antwoordde de Amerikaanse vicepresident op Fox News: ‘Ik denk dat het meer een feit is’.

Daarmee duikt het spook van ‘regime change’ weer op, waar de regering van George W. Bush na de aanslagen van 9/11 haar waarmerk van maakte. Ook de dreigementen begin van de week met de ‘strengste sancties uit de geschiedenis’ aan het adres van Iran door VS-minister van Buitenlandse Zaken Mike Pompeo, kunnen worden gelezen als een terugkeer van de Bush-doctrine in Washington.

Dit kan bijna niet anders dan de appetijt verminderen bij de Noord-Koreanen om hun kernwapenarsenaal helemaal te ontmantelen. The New York Times wees erop dat het Noord-Koreaanse persbureau in 2016 na een geslaagde kernproef expliciet verwees naar het lot van Saddam Hoessein en Kadhafi: ‘De geschiedenis bewijst dat krachtige nucleaire afschrikking fungeert als het meest gekoesterde zwaard om agressie van buitenaf tegen te gaan’. Een kernwapen is en blijft de stevigste levensverzekering van staten die zich bedreigd voelen door derden.