Hoe betrouwbaar is je rum-cola? "De belangrijkste rape drug is en blijft alcohol"
De vier mannen die in het Antwerpse uitgaansleven twee toeristes hebben verkracht, bedwelmden de dames wellicht met een ‘verkrachtingsdrug’. Die verdovende middeltjes in gin tonics en rum-cola’s leiden tot angst in het uitgaansleven. Politie, spoeddiensten en drugexperts krijgen echter moeilijk grip op het fenomeen: vaak is ‘iemand deed iets in mijn drankje’ een excuus om overmatig drinken te camoufleren.
Twee Nederlandse meisjes die afgelopen weekend naar Antwerpen afzakten om er te feesten, werden naar eigen zeggen verkracht door vier mannen. Ze vertelden dat ze eerst verdoofd werden in de club Roxy, vermoedelijk doordat iemand drugs in hun drankje deed. Onderzoek moet dat nog bevestigen.
Onopgemerkt gedrogeerd worden is en blijft een angstscenario, vooral dan voor jonge vrouwen die uitgaan. Je ziet of ruikt het niet, maar zo’n verkrachtingsdrug kan je volledig knock-out slaan. De Druglijn krijgt dan ook regelmatig vragen van mensen die bezorgd zijn over verkrachtingsdrugs in hun drankje.
Ondertussen werkt toxicoloog Jan Tytgat (KULeuven) samen met een groot bedrijf gespecialiseerd in jetons en bandjes voor festivals aan een handige manier om te checken of je drankje 'besprenkeld' is met verdovende middelen. "Huidige controlemiddeltjes werken niet. Wij ontwikkelen een strip die wel duidelijk uitsluitsel geeft en die aan je festivalbandje hangt", zegt Tytgat.
Maar hoe terecht zijn de bezorgdheden? “Zo’n verhalen zijn zeker geen fabeltje”, zegt Christina Tobback, arts aan de permanentie bij het Antigifcentrum. “Wij hebben al enkele jaren weet van drugs als gamma-hydroxy-boterzuur (GHB) of vloeibare xtc die worden gebruikt om iemand te bedwelmen.” Ook geneesmiddelen, bijvoorbeeld verdovende benzodiazepines en dan vooral rohypnol, worden als verkrachtingsmiddel ingezet.
'Na één glas bij een vriendin thuis en ongeveer een half glas wijn op café met vrienden werd ik slecht en kreeg ik een black-out'
Te beschaamd voor aangifte
Hoe vaak is echter veel minder eenduidig. Cijfers van de federale politie wijzen op een klein aantal. Op de 3217 aangegeven verkrachtingen in 2016, waren er vijftien waarbij het slachtoffer een geneesmiddel toegediend kreeg en 31 slachtoffers kregen drugs. Maar de politie wijst wel op een onderrapportering.
Inez (31) weet bijvoorbeeld zeker dat iemand iets in haar drankje deed, maar ze stapte daar niet mee naar de politie. “Na één glas bij een vriendin thuis en ongeveer een half glas wijn op café met vrienden werd ik slecht en kreeg ik een black-out. Gelukkig was ik met mijn lief en een groep vrienden op stap en ontfermden zij zich over mij.”
Gespecialiseerde diensten zoals de Vlaams Expertisecentrum voor Alcohol en andere Drugproblemen (VAD) vinden het lastig om grip te krijgen op het fenomeen, want er is niet alleen onderraportering maar duidelijk ook overraportering.
'De belangrijkste verkrachtingsdrug is en blijft alcohol'
“Internationaal onderzoek laat zien dat verkrachtingsdrugs vaker over de tongen gaan dan dat ze worden ingezet in de realiteit”, zegt Jochen Schrooten van de VAD. “Ook zien onderzoekers dat ‘iemand deed een verdovend middeltje in mijn drankje’ vooral vaak wordt gebruikt als excuus om overmatig alcoholgebruik en ook druggebruik te camoufleren.”
De spoeddiensten van het UZGent, het Jan Palfijnziekenhuis in Gent en het Sint-Pietersziekenhuis in Brussel stellen dat eveneens vast. “Wij zien geregeld mensen tussen vijftien en twintig jaar die zeggen dat iemand iets in hun drankje deed. Maar meestal blijkt dat ze teveel dronken of drugs namen maar dat ze ermee verveeld zitten dat toe te geven”, zegt woordvoerder Steven De Baets.
Dat klinkt ook Tommy De Mulder van Café d’Anvers bekend in de oren. “Enkele jaren geleden zei een studente dat ze gedrogeerd werd in onze club en dat haar telefoon werd gestolen. Achteraf moest ze toegeven dat ze het verhaal had verzonnen. Ze was te beschaamd was om haar ouders te zeggen dat ze te veel had gedronken.”
Preventie
Hoogleraar criminologie Tom Decorte (UGent), gespecialiseerd in druggebruik, wijst er ook op hoe lastig het is om vast te stellen of er nu een verdovend middel in het spel zit. “Het gebeurt en dat mogen we niet minimaliseren. Alleen blijkt uit onderzoek dat het vaak moeilijk vast te stellen is. GHB gaat snel weer uit het lichaam en wie zwaar gedronken heeft, kan ook erg misselijk worden, een black-out krijgen of seksueel in situaties belanden waarin je de controle verliest of over je grenzen gaat. De belangrijkste verkrachtingsdrug is en blijft alcohol.”
Dat is meteen de reden waarom preventie van onder andere de VAD dit fenomeen niet specifiek benoemt. Tom Evenepoel van de Druglijn: “Het is niet iets dat veel voorkomt en we willen feesten en uitgaan niet injecteren met een dosis achterdocht die niet in verhouding staat met de feiten.”