Grotere slagbomen, tunnels of kortere sluitingstijden: hoe kunnen we spoorlopers stoppen?  

19 mensen op minder dan 8 uur tijd. Dat is het trieste resultaat van een politiecontrole in Dilbeek woensdag. De lokale politie en de federale spoorwegpolitie hielden de spooroverwegen woensdag tussen 6.30 uur en 14 uur in de gaten. Ze betrapten in totaal 19 mensen die te voet, met de step of met de wagen tussen de gesloten slagbomen door glipten.

Na jarenlange campagnes, hekken en struikelmatten lijkt het erop dat de sensibilisering weinig of niets heeft uitgehaald. Maar wat kan wél nog helpen?

Kunnen we iets veranderen aan de slagbomen zelf? Slagbomen in ons land sluiten maar de helft van de weg af, zodat mensen nog steeds tussen de slagbomen door kunnen glippen. In Nederland werken ze op een aantal plaatsen met volledig gesloten slagbomen. Ook in ons land waren er tot een tijd terug nog volledig gesloten overwegen terug te vinden 

Dat die volledig gesloten overwegen geleidelijk aan zijn verdwenen, heeft dan ook zijn reden, zegt Herman Welter. "Bij de automatisering van de slagbomen heeft men gekozen voor halve slagbomen om niet opgesloten te geraken. Zodat mensen, wanneer de bel gaat, niet in paniek geraken en altijd nog kunnen ontsnappen."

"Een volledige slagboom gaat sommige mensen er nog steeds niet van weerhouden om onder de slagboom te kruipen en toch over te steken." 

Ons klein maar dichtbevolkt land heeft dus een zeer druk spoorwegnet, met momenteel maar liefst 1.630 overwegen. Infrabel heeft de voorbije jaren al een aantal van die overwegen afgeschaft en vervangen door bijvoorbeeld een tunnel of brug. "Maar", zo zegt Welter, "dat kost enorm veel geld." 

Daarnaast wijst Welter er ook op dat niet alle gemeenten altijd even graag meewerken om zo'n overweg te vervangen. "Een overweg afschaffen vraagt ook een lange planning: je kan bezwaar aantekenen tegen de plannen, er is een omgevingsvergunning nodig... Dat is niet zo eenvoudig in een land met wanordelijke ruimtelijke planning."

Op sommige plaatsen zijn er ook overwegen die Infrabel moeilijk of nooit zal kunnen afschaffen, aldus Welter. Hij geeft het voorbeeld van een overweg in het centrum van Zwijndrecht. "Als je daar een brug of een tunnel moet bouwen, moet je zo veel in de omgeving slopen. Dan maak je het hart van een gemeente kapot."

Hoewel er veel onbegrip is voor de spoorlopers, kregen we ook enkele reacties dat de overwegen soms wel heel lang gesloten zijn, zonder dat er een trein te bespeuren is. Kunnen we de slagbomen niet sneller weer omhoog halen? 

Maar die optie veegt Welter meteen van tafel. Dat mensen soms onnodig lang voor een gesloten slagboom staan is volgens hem een fabeltje. "Bij een enkelsporige lijn duurt het echt niet lang, vaak minder dan een minuut. Bij een dubbelsporige lijn kan het zijn dat je wat langer moet wachten, bijvoorbeeld wanneer een trein op het andere spoor in aantocht is." Ook bij goederentreinen kan het volgens Welter soms wat langer duren, omdat die treinen niet zo snel rijden als reizigerstreinen. 

Toch vraagt Welter vooral dat mensen wat meer geduld hebben. "Wat is één minuut, of anderhalve minuut op een heel leven?" 

Maar wat werkt dan wél? Wat Welter betreft is er maar één oplossing op korte termijn mogelijk: camera's op drukke overwegen en hogere boetes. "Als men kan zien wie of welke auto oversteekt als de overweg gesloten is, kan men die mensen een echt zware boete geven. Ik denk dat dat de enige oplossing is. Meer dan wat Infrabel vandaag doet, kan Infrabel niet doen."