Tuinaannemer biedt alternatieven voor klassiek gazon: “Zélfs een eetbare stadstuin van enkele vierkante meter is mogelijk”

“Hier hebben we een mix van eetbare kruiden zoals bieslook, rozemarijn en tijm, medicinale kruiden en een kruid als bergamot voor thee geplant”, toont Yannick (31). “De nadruk lag voor de opdrachtgever niet op een eetbare tuin, al hebben we wel enkele bessenstruiken gecombineerd met viburnum.” Met een schep zet de tuinman de laatste plantjes in een achtertuin van een huis in Kontich. “In plaats van tegen de natuur te vechten, werken we met de natuur mee.”

Ontharden en tegelwippen zijn de laatste jaren een trend. Met zijn bedrijf sprong Yannick net op het juiste moment op de kar. “We voelen dat mensen meer openstaan voor wilde, natuurrijke tuinen met niveaus, kleuren en geuren en eetbare planten. Een geordende chaos mag weer. Waarom zouden we geen tuinen aanleggen die iets teruggeven? Een tuin moet niet alleen mooi zijn, maar mag ook iets teruggeven. Aan ons en aan de lokale fauna en flora.”

“We voelen dat mensen meer openstaan voor wilde, natuurrijke tuinen met niveaus, kleuren en geuren en eetbare planten. Een geordende chaos mag weer”

Yannick Demarbaix

Tuinaannemer Gulle Grond

En dus startte Yannick enkele jaren geleden met Gulle Grond. De naam koos hij niet zomaar. “Voor ik een tuin ontwerp, start ik met een onderzoek van de bodem. Gaat het om een klei-, zand- of leemgrond? Ook de omstandigheden breng ik in kaart. Hoe is de tuin georiënteerd? Houdt de bodem het water vast? Daarnaast vraag ik wat de eigenaren graag eten. Dat is even belangrijk. Zo weet ik wat er mogelijk is op het vlak van planten- en bomensoorten.”

Gestart met eigen volkstuintje

Yannick is autodidact. Na zijn studies handelswetenschappen werkte hij eerst enkele jaren op een havenbedrijf. “Ik sportte vaak en lette op mijn voeding. Omdat ik biologisch wilde eten, startte ik met een volkstuintje in Berchem”, vertelt hij. “Iedereen was daar voortdurend aan het spitten en ik vroeg me af of het niet anders kon: is het de bedoeling dat je zo hard in je tuin werkt? Meer en meer wilde ik me verdiepen in de biologische tuinbouw. Zo kwam ik bij online cursussen en een buitenlandse opleiding terecht.”

“Uit interesse en na veel zelfstudie kreeg ik de vraag om enkele tuinontwerpen te maken. De combinatie van plantenkennis en de creativiteit die je nodig hebt om een stuk grond in te vullen, vond ik leuk”, zegt hij. “Al gauw kwamen er meer vragen. Niet veel later heb ik beslist om de sprong naar een zaak te wagen. De appel valt niet ver van de boom: mijn vader en broer hebben ook een tuinbedrijf. Ik kreeg de liefde voor de natuur dus van thuis mee.”

Voedselbos en permacultuur

De tuinaannemer kiest voor de filosofie van de permacultuur en het voedselbos. “Aan de basis van een voedselbos liggen meerdere lagen, die geïnspireerd zijn op die van een natuurlijk bos. Onderaan groeien wortels en knollen, dan zijn er de kruid- en struiklaag en bovenaan kruinen van de bomen”, legt Yannick uit. “Een voedselbos is een praktische voortvloeiing van permacultuur: een samentrekking van permanent en agricultuur. Bij permacultuur kiezen we voor struiken en vaste planten die langdurig meegaan en meerdere functies vervullen. Een moestuin is dus geen klassiek voorbeeld van permacultuur, omdat je elk jaar planten moet zaaien, al kan je zelfs in een moestuin principes vanuit de permacultuur toepassen.”

Yannick kiest het liefst voor vaste planten die je in alle soorten en kleuren vindt en het hele jaar door nuttig zijn. Hij houdt ook rekening met hoe de planten en bomen er in de seizoenen uitzien. “Zulke planten verhogen de biodiversiteit en zorgen ervoor dat diertjes en insecten er het hele jaar door blijven rondhangen, omdat ze er in elk seizoen voedsel kunnen vinden. Zie deze krentenboom die nu nog klein is. Die geeft bloesems in het voorjaar, een mooi blad in de zomer, daarna bessen die vogels aantrekken en in de herfst kleuren de bladeren mooi oranjerood.”

Houtsnippers als spons

Toch zit de pelouse – een afgereden stuk grasveld – nog altijd ingebakken in de Vlaamse tuintraditie. “Ik stap liever zo veel mogelijk af van gras: daar is veel werk aan en het is gevoelig. Bij regen krijg je mos, bij droogte wordt het bruin”, zegt Yannick. “Er zijn zo veel andere mogelijkheden om je tuin in te richten. Het is toch fijner om golvende lijnen te zien en niveaus te ervaren. Bovendien krijg je door een eetbare tuin weer voeling met de natuur. Je gaat besjes of kruiden plukken en weet op welk moment de tuin voedsel geeft.”

Bijkomend voordeel: een wildere, natuurrijke tuin vraagt minder onderhoud. “In het eerste jaar moet je het meeste onkruid wieden”, zegt hij. “Vanaf het tweede en derde jaar zijn de bomen en struiken voller, waardoor er minder onkruid onder groeit. Sommige klanten snoeien hun planten nog een of twee keer per jaar zelf of vragen aan ons om enkele keren per jaar langs te komen. Hoe ouder de tuin wordt, hoe minder onderhoud er nodig is.”

“Door een eetbare tuin krijg je weer voeling met de natuur. Je gaat besjes of kruiden plukken en weet op welk moment de tuin voedsel geeft”

Yannick Demarbaix

Tuinaannemer Gulle Grond

Tussen de plantenvakken gebruikt Yannick het liefst houtsnippers die een goed alternatief zijn voor tegels of grind. Ook in Kontich bouwde hij er enkele paadjes mee. “Grind is moeilijker in onderhoud”, zegt hij. “Na een aantal jaren groeit er onkruid tussen. Houtsnippers kan je makkelijk aanvullen. Snippers dienen ook als een soort spons: ze nemen het water op wanneer het te veel regent en geven het weer af wanneer het te droog is. En wanneer ze vergaan, is het perfecte compost.”

Kleine tuin, grote impact

Dat je geen grote tuin hoeft te hebben, bewijst Yannick met zijn projecten in de stadstuintjes van Antwerpen, Borgerhout of Berchem. “We hebben veel tuinen in de stadsrand, maar zelfs een stadstuin van enkele vierkante meter kan je eetbaar en nuttig maken”, zegt hij. “Een voedselbos met zeven lagen kan niet, maar je kan op een andere schaal werken. In de hoogte bijvoorbeeld. Denk aan een muur vol japanse wijnbes: in de lente zitten er bloemetjes op, in de zomer kan je er besjes van plukken en ook in de winter hebben de rode takken enige sierwaarde. Het isoleert bovendien je gevel als een natuurlijke airco.”

Zo’n klimplant tovert een grijze muur om tot een plek vol kleuren en geuren en tot een ideale habitat voor vogels en insecten. “Een paar vierkante meter tegels weghalen en vervangen door groen heeft al een impact. Een koer met de juiste planten is toch een stuk aangenamer om in te zitten dan eentje met alleen maar stenen. Ook een voortuin met wat groen is leuk om thuis te komen. En met wat groen aan je voorgevel ben je meteen een inspiratiebron voor de hele straat”, glimlacht hij.

Klimmuur vol bloeiende planten

Dit is een tuin van zo’n drie jaar oud. De bomen en struiken krijgen al wat meer volume. In plaats van een houten omheining werd er gekozen voor een draadafsluiting met heidematten en verschillende klimplanten (clematis, japanse wijnbes, doornloze braam) om tot een omheining vol leven en fruit te komen. De tuin heeft een beetje gras, maar vooral erg veel b(l)oeiende planten.

Een plukparadijs voor kinderen

Een voortuin in Merksem: in plaats van een steriel gazon dat deze tuin ooit was, werd er gekozen voor een ware ervaringstuin vol bloemen die het hele jaar door kleur brengen: een toscaanse jasmijn tegen de gevel om te verkoelen en bessen op verschillende plaatsen met paadjes erdoorheen om ze te kunnen oogsten. Een waar plezier voor de kinderen.

Natuurrijke rozentuin

Dit is een tuin in hartje Antwerpen (Jacob Jordaensstraat), wel iets groter dan de normale stadstuin. Oorspronkelijk was dit een rozentuin. In samenspraak met de klant heeft Gulle Grond hier een natuurrijke rozentuin van gemaakt. Rozen worden hier deels behouden omwille van het karakter, de mooie kleuren en het nostalgische gevoel. De tuin is het ouderlijke huis van de klant. Maar de rozen worden afgewisseld met vruchtdragende struiken met verschillende bessen. Onder al deze (hogere) struiken werd een diverse kruidlaag aangeplant, met onder meer bosaardbeien, lievevrouwebedstro, vergeet-me-nietjes, verschillende variëteiten geranium en voorjaarsbloemen.