Direct naar artikelinhoud
De dag van

De Fransen, de Russen of de Amerikanen? Wie heeft de rollercoaster uitgevonden?

De achtbaan, bron van plezier en klotsende maaginhoud.Beeld EPA

Elke dag wordt er wel iets gevierd. Of het nu Dag van de Klant, het Pluimvee of het Palindroom is. De Morgen beantwoordt daarover deze zomervakantie elke dag een goede vraag. Vandaag: National Roller Coaster Day.

Een topsnelheid van maar liefst 240 kilometer per uur. Van nul naar honderd in slechts twee seconden, hellingen van meer dan 50 meter hoog en een g-kracht van 4,8. Dat is dus 4,8 keer groter dan de zwaartekracht. Voorgaande zou een protserig introotje uit Top Gear kunnen zijn, maar dat is het niet. De genoemde eigenschappen zijn die van de Formula Rossa, een achtbaan in het Ferrari World-themapark in Abu Dhabi. De snelste rollercoaster ter wereld. Beleef het in het filmpje hiernaast. Als u niet te snel misselijk wordt, tenminste.

Die recordjager - en zijn tragere broertjes en zusjes - staan in het voetlicht op National Roller Coaster Day, die vandaag gevierd wordt. En over achtbanen valt best wat te vertellen. Records, bijvoorbeeld. Zo is de Kingda Ka in het Six Flags-park in New Jersey met 139 meter de hoogste rollercoaster ter wereld. Een ander voorbeeld is The Steel Dragon in Nagashima Spa Land, Japan. Met een kleine 2,5 kilometer is dat de langste achtbaan ter wereld. En zo kunnen we nog even verder.

Catharina de Grote

Maar wie kwam er ooit op het idee om mensen in ogenschijnlijk gammele karretjes, aan een rotvaart en met zoveel mogelijk loopings over een circuit te sturen? Het antwoord ligt ergens tussen Rusland, Frankrijk en de Verenigde Staten in. Zo wordt de allereerste 'rollercoaster' die naam waardig toegeschreven aan het Rusland van de tsaren, al in de 17e eeuw. Dat waren houten constructies, bedekt met dikke lagen ijs. Met een slee gleed je naar beneden. In de buurt van Sint-Petersburg zou er eentje zijn gemaakt van meer dan 20 meter hoog en met dalingsgraden in een hoek van 50 graden. Naar verluidt zou keizerin Catharina de Grote er zelfs eentje hebben gehad in haar paleizencomplex.

De Fransen noemen achtbanen vandaag nog steeds 'Montagnes Russes'

De soldaten van Napoleon namen het idee mee uit Rusland en introduceerden het thuis. Begin 19e eeuw vond het ook echt ingang in Frankrijk, al bleef men schatplichtig aan de Russen. Onze zuiderburen noemen achtbanen vandaag nog steeds 'Montagnes Russes'. In 1817 opende in Parijs de eerste moderne achtbaan: de Promenades Aeriennes, een constructie met karretjes op sporen dat 'hoge snelheden' haalde. 

Pas tientallen jaren later mengden ook de Amerikanen zich in de strijd. De Amerikaanse uitvinder en zakenman LaMarcus Thompson zette in 1884 de Switchback Railway op het attractiepark in Coney Island, New York. Hij was daar ook de eerste om een patent te nemen op de rollercoaster. Zelfs hij had waarschijnlijk niet verwacht dat het aan zo'n rotvaart zou voortgaan.