DE HERSENEN

Patrick Cras, hoogleraar Neurologie, zegt dat een matige hoeveelheid alcohol de vrijstelling van dopamine in de hersenen bevordert. “Dat kan een gevoel van welbehagen geven”, klinkt het. Het klopt echter ook dat een grotere hoeveelheid alcohol de werking van talrijke circuits in het brein onderdrukt. Daardoor vermindert het evenwicht, het geheugen, de reactietijd, enzovoort.

“Er bestaat een lange discussie over de gevolgen van gebruik van alcohol op het lichaam en de hersenen op langere termijn: onderzoek in Rotterdam en Bordeaux toonde aan dat gebruik van een matige hoeveelheid (in Rotterdam was dat 2-3 glazen per dag) de kans op dementie vermindert. Dementie door alcoholgebruik is uiterst zeldzaam. Als het gebeurt, dan is de ziekte meestal het gevolg van overmatig drinken waardoor ondervoeding en vitaminetekorten ontstaan. Men kent deze aandoening als het syndroom van Werrnicke-Korsakow. Dat is spijtig genoeg onomkeerbaar.” Cras voegt eraan toe dat een grotere hoeveelheid alcohol wel de kans verhoogt op een hersenbloeding en herseninfarct. Dat is onder meer te wijten aan een stijgende bloeddruk.

Een eerdere studie van drie Belgische specialisten, verschenen in het Tijdschrift voor Psychiatrie, toont aan dat vooral adolescenten (jongeren tussen 13 en 17 jaar) kwetsbaar zijn voor de gevolgen van alcohol. “Hun gedrag kan nefaste gevolgen hebben op hun studie en zelfs hun latere volwassen leven”, stelde psychiater Geert Dom van de Antwerpse universiteit in 2013. Bij meisjes blijken de risico’s groter dan bij jongens. Waarom? Mogelijk zijn hun hersenen gevoeliger voor het effect van alcohol.Die effecten kunnen ook een impact hebben op de hormonen. “Bovendien hebben vrouwen een hogere alcoholbloedspiegel dan mannen bij dezelfde consumptie.”

DE BORSTEN

Wetenschappelijk onderzoek heeft reeds bewezen dat alcohol het risico op bepaalde kankers vergroot. “Dat klopt”, zegt medisch oncoloog Simon Van Belle, verbonden aan universiteit Gent. “We weten dat vrouwen die vaak alcohol drinken meer kans hebben om borstkanker te ontwikkelen. Bij dames die de ziekte al hebben en alcohol nuttigen, is de kans op uitzaaiingen dan weer groter”, klinkt het. Van Belle benadrukt dat onderzoeken naar kanker echter heel complex zijn. “Ook andere factoren zoals gewicht en rookgedrag spelen een rol bij het krijgen van de ziekte. Daarom kan je moeilijk klinische proeven doen waarbij de ene helft drinkt en de andere niet. Moest het zo simpel zijn dat alcohol de enige trigger is van kanker, dan konden we het gewoon elimineren.”

Naast borstkanker is er ook al bewijs dat alcohol - heel dikwijls in combinatie met roken - slokdarm- en hoofd- en halskanker kan uitlokken. “Dat is vermoedelijk te wijten aan een chronische irritatie van die zones in het lichaam. Het is moeilijk te bewijzen, maar men weet bijvoorbeeld wel dat mensen in Normandië door het drinken van calvados meer risico lopen op deze ziektes. Een kleine nuance: een studie heeft kunnen aantonen dat niet de alcohol maar de manier waarop de drank is gemaakt de voornaamste oorzaak was.”

De conclusie van de expert? Alcohol speelt zeker en vast een rol bij het ontwikkelen van bepaalde soorten kanker, waaronder ook lever- en pancreaskanker. Maar het is niet zo dat je na elk glas meer risico loopt. “Vooral de groep die intensief en langdurig drinkt loopt geval. Alcohol is zeker niet ongevaarlijk is, maar het is ook niet de enige factor die ziek maakt.”

HET HART

Cardioloog Christiaan Vrints zegt dat een beetje alcohol het hart kan helpen om beter te functioneren. “Wijn bijvoorbeeld, bevat net zoals koffie en thee een aantal stoffen die het oxidatieproces van cholesterol tegengaan”, zegt hij. De specialist staaft zijn verklaring aan de hand van de Franse paradox. “Hart- en vaatziekten komen minder voor in zuiderse landen zoals Frankrijk. Zij eten voeding met veel verzadigde vetten, denk aan een bord kaas als dessert. Maar ze drinken ook veel rode wijn die veel antioxidanten bevat. “Ik vertel patiënten soms dat ze gerust een paar glazen rode wijn mogen drinken op mijn gezondheid”, klinkt het.

Maar (te) veel alcohol verzwakt het hart. “Het hangt af van je metabolisme: de ene persoon kan meer verdragen en alcohol sneller afbreken dan de andere. Alcoholisme is sowieso enorm toxisch. Als je gaat bingedrinken vergiftig je het hart. Het orgaan zet uit waardoor het minder goed kan pompen.

Wie veel drinkt, krijgt ook onvoldoende gezonde voeding binnen. Alcohol fungeert dan als het ware als ‘glazen boterhammen’ die veel calorieën bevatten en je hongergevoel temperen, maar je tegelijk opzadelen met vitaminetekorten. Een tekort aan vitamine B1 zal het hart ook verzwakken.” Vrints legt uit dat het niet uitzonderlijk is dat iemand na een zwaar weekend wordt opgenomen met hartritmestoornissen. Als je wil genieten van alcohol, dan doe je het volgens hem beter met mate.

DE LEVER

De keerzijde van de typisch ‘bon vivant’-levenswijze? Alcohol heeft een invloed op andere organen zoals de lever. De Fransen worden meer geconfronteerd met levercirrose. Hepatoloog Hans Van Vlierberghe, diensthoofd maag-, darm- en leverziekten aan het UZ Gent, bevestigt dat een alcoholdetox steeds een gezonde beslissing is.

“Als je drinkt, loopt je lever schade op. Als je stopt, krijgt je lever de kans om die opgelopen schade te herstellen”, zegt hij. “De lever heeft een goede herstelcapaciteit. Niet drinken zorgt ervoor dat het orgaan meer lucht krijgt en het littekenweefsel niet verder wordt aangetast.” Drink je opnieuw na een pauze? Dan breng je weer schade toe.

“Alcohol is sowieso toxisch. Niet drinken is volgens mij de beste optie. Als je toch nog wil genieten , doe het dan maar een of twee keer per week”, klinkt het. Van Vlierberghe raadt aan om na een dag met alcohol een paar alcoholloze dagen in te lassen. “Die vrije dagen voorkomen dat je lever continu onder stress staat.”

DE HUID

Alcohol drinken doet ook iets met onze huid. “Er zijn korte- en langetermijneffecten”, zegt dermatoloog Thomas Maselis. “Na een glaasje gaan de bloedvaten openstaan. De huid wordt warmer en roder. Door dit fenomeen zal je sneller afkoelen. Het is dus geen goed idee om jezelf ‘warm te drinken’, want door de vaatverwijding heb je het net sneller koud.” Een tweede effect dat meteen merkbaar wordt is het feit dat je huid droger wordt. “Dat komt omdat je vaak moet plassen. Als je de volgende dag een kater hebt, komt dat trouwens omdat er vocht weggetrokken is uit je hersenen. Eigenlijk raad ik aan om per glas alcohol dat je tijdens een avondje drinkt, een glas water te drinken voor het slapengaan. Dan zullen je hersenen minder snel uitdrogen.

Op langere termijn leidt alcohol tot een snellere huidveroudering. Denk aan meer rimpels, een veel rodere huid en adertjes op de wangen door permanente verwijding van de bloedvaten. Als je dan ook nog rookt, doe je de huid zeker geen goed. Ook de impact van drank op je lever is op verschillende manieren zichtbaar. Je kan gewoon geel worden of overgevoelig reageren op de zon, al zijnd ie zaken al heel extreem.

LEES OOK: Is alcohol drinken met mate nu goed of slecht? De wetenschap weet het eigenlijk zelf niet