Wat maakt een cadeau goed of slecht? Professor legt het uit

Vanaf eind deze week ontsnap je er niet aan: iedereen geeft en krijgt cadeaus, zowel slechte als goede. Maar wat bepaalt of een cadeau juist of fout is? Daarover buigt socioloog Dimitri Mortelmans zich in deze video van het platform Universiteit van Vlaanderen, waar professoren uit verschillende disciplines online college geven over hun vakgebied.

tib

Cadeaus zijn een deel van onze geefcultuur, waar je ook een kaartje sturen van op vakantie of een pint trakteren op café bij mag onderbrengen. Geven is een belangrijk onderdeel van onze cultuur en is gebaseerd op het principe ‘do ut des’: ‘ik geef aan jou opdat jij aan mij zou geven’. Als je iets geeft, komt de andere bij ons in schuld te staan. Daarom niet meteen, maar we verwachten iets terug.

Een vaas als goed cadeau

Maar wat is nu een goed geschenk? “Als we een geschenk uitwisselen, is wat we uitwisselen een symbool van onze relatie”, zegt Mortelmans. “Je geeft iets wat iets vertelt over de ander, iets wat bij hem past, maar het zegt ook iets over jezelf, want je geeft niets wat je verschikkelijk vindt.” Een cadeau moet uniek zijn, iets wat je jaren later nog weet: “Die vaas, die heb ik met Kerstmis 1982 van mijn zoon gekregen.” Een goed cadeau moet ook een verrassing zijn, daarom pakken we het in. Zonder verrassing heb je geen goed cadeau, je kan die vaas niet zomaar op tafel zetten. En tenslotte moet een cadeau een waarde hebben, die symbool staat voor hoeveel de relatie waard is. Dat kan een geldwaarde zijn, maar ook een inspanning. “Je koopt voor je lief geen cadeau voor vijftig cent, tenzij je er enorm veel tijd in hebt gestoken - zelf een gedicht geschreven bijvoorbeeld. Daarom kunnen we ook zo blij zijn met een kindertekening.”

Lingerie als slecht cadeau

Maar een cadeau kan ook slecht zijn: een veel te duur cadeau is bijvoorbeeld een slecht cadeau. “Dan kan de ander de schuld niet inlossen. Omkopen gebeurt vaak met cadeaus, maar dat maakt het slechte cadeaus.” Omgekeerd kan ook: een cadeau kan te goedkoop zijn, denk maar aan dat cadeau van 50 cent voor je lief. Of een cadeau kan te makkelijk zijn: snel een bosje bloemen halen uit het benzinestation volstaat niet. Maar ook een verleidingscadeau is een fout cadeau: de baas die zijn secretaresse een setje lingerie cadeau doet, bijvoorbeeld. Of het cadeautje dat je krijgt van de gastvrouw op een Tupperware-avond, dat vooral wil zeggen: “ik hoop dat jullie straks veel kopen”.

Ten slotte zijn er nog de cadeaugevers die geen smaak hebben en gewoon vreselijke dingen kiezen. Of die een situatie niet kunnen inschatten: “Als mijn vrienden mij een Bongobon geven, kan dat een leuk cadeau zijn. Maar als ik een Bongobon aan mijn vrouw geef omdat ik graag op weekend wil, is dat een heel andere situatie.”

“Regeltjes omdat we elkaar niet kennen”

Ondanks het feit dat we elk jaar meer lijken te spenderen aan kerstcadeaus en meer duimpjes geven aan Facebook, is er volgens Mortelmans toch wat reden tot bezorgdheid. “We kennen elkaar niet meer zoals we elkaar vroeger kenden. Daarom hebben we daar regeltjes voor uitgevonden. We spreken bijvoorbeeld af dat iedereen elkaar een cadeau van dertig euro geeft. We vragen om lijstjes te maken met wat je leuk vindt, dan moet je elkaar niet zo goed kennen. We hebben de cadeaubon uitgevonden, daar kan je alles mee kopen wat je wil, en de verpakking is altijd leuk. De laatste stap is gewoon geld geven, in een mooi versierde of een witte enveloppe. Kinderen leren we ook dat je altijd blij moet zijn, dat je nooit een geschenk mag weigeren. Wie een geschenk weigert, weigert immers ook de relatie met wie het geeft.”

Aangeboden door onze partners

Hoofdpunten

Aangeboden door onze partners

Beste van Plus

Lees meer