Waarom 2017 een slecht jaar is voor het Britse boek

Vijftig tinten grijs. De verborgen geschiedenis. Een korte geschiedenis van de tractor in de Oekraïne. Wolf Hall. Perestrojka. Een willeurige Harry Potter. Of gewoon de nieuwe Dan Brown (of Jamie Oliver). Van oudsher is er elk jaar wel een bestseller waar een uitgeverij weer een tijdje op kan teren. Maar het Verenigd Koninkrijk heeft het in 2017 moeten doen zonder boek dat in huizenhoge stapels bij de ingang van de boekwinkels ligt, zonder boek dat iedereen in de wifiloze ondergrondse aan het lezen is.

Tot deze constatering kwam Waterstones-baas James Daunt toen hij een lijst van mogelijke boeken van het jaar aan het samenstellen was. Er waren geen nieuwe romans van literaire zwaargewichten, constateerde de boekverkoper, behalve dan John le Carré's Erfenis van spionnen. Evenmin was er een debutant die verraste met een geweldig boek. 'Het was een funny old year', zo omschreef Daunt de luwte. Voor 2018 is de hoop gevestigd op Hilary Mantels The mirror and the light, het laatste deel van haar trilogie over de Tudors.

In een stuk in The Daily Telegraph legde de literair criticus Claire Allfree de schuld ten dele bij de uitgevers, die naar haar idee hun identiteit en de kunst van het uitgeven een beetje aan verliezen zijn. Volgens haar worden te veel besluiten genomen door een team van managers en staan er haast geen persoonlijkheden meer aan het roer, op Simon Prosser bij uitgeverij Hamish Hamilton na. 'Wees moediger, steek vaker je nek uit, vertrouw je instinct en vertrouw erop dat de lezer jou vertrouwt', adviseerde ze de boekenwereld.

Er staan zeven titels op Waterstones' shortlist voor het Boek van het jaar 2017, vooral boeken die primair voor kinderen geschreven zijn - maar ook veel door volwassenen ('kidults') worden gelezen. Favoriet is Philip Pullmans Het boek van stof. Een andere kanshebber is Good night stories for rebel girls: 100 tales of extraordinary women, een kinderboek over honderd heroïsche vrouwen, van Cleopatra, Maria Montessori tot Michelle Obama. Opvallende aanwezige is Talking to my daughter about the economy van de Griekse oud-minister Yanis Varoufakis.