De Britse regering publiceerde onlangs het langverwachte witboek, met daarin haar visie op de toekomstige handelsrelaties met de EU. Daarin pleit premier Theresa May onder meer voor een vrijhandelszone voor goederen tussen het VK en de EU. Voor diensten zouden de banden ‘losser’ gemaakt worden, wat de facto betekent dat er een einde komt aan het vrij dienstenverkeer. De publicatie veroorzaakte zure oprispingen bij de voorstanders van een harde Brexit in de regering: Brexit-minister David Davis en minister van Buitenlandse Zaken Boris Johnson namen zelfs ontslag.

De Europese leiders bleven tot nog toe op de vlakte over het witboek, al heeft de EU wel altijd gezegd dat ‘cherry picking’ - lees: vrij verkeer voor goederen, maar niet voor diensten, kapitaal of personen - niet kan.

Vrijdag buigen de bevoegde ministers van de 27 andere lidstaten zich samen met EU-hoofdonderhandelaar Michel Barnier voor het eerst formeel over de tekst. De Duitse staatssecretaris voor de EU Michael Roth benadrukte bij aanvang dat de EU “eensgezind moet optreden”. “Dat is een uitdaging, maar ik ben heel trots om te zien dat we een duidelijke boodschap sturen aan onze Britse vrienden: er is slechts één antwoord op het witboek van de regering.”

Of het document werkbaar is, is twijfelachtig, gaf Roth toe. “Dat is de vraag van één miljoen. Ik wil een optimist blijven, maar dat is moeilijk in deze uitdagende tijden. We hebben zeer, zeer veel vragen en de tijd tikt. Daarom ben ik een beetje zenuwachtig.”

De Franse minister van Europese Zaken Nathalie Loiseau benadrukte dat er eerst vooruitgang moet worden geboekt over het terugtrekkingsakkoord, en dan vooral voor de Ierse grenskwestie. “Ik hoop dat mijnheer Barnier ons vandaag zal kunnen zeggen dat daar vooruitgang is.” Over het witboek was Loiseau duidelijk: “De vier vrijheden (het vrij verkeer van goederen, personen, diensten en kapitaal, red.) zijn onaantastbaar. We zullen werken in die geest.”