Direct naar artikelinhoud
Stroomtekort

Electrabel verantwoordelijk stellen voor dreigend stroomtekort? Dat is nog niet zo eenvoudig

Kerncentrale van Doel / Power station of Doel / Centrale nucléaire de Doel 18/06/2018. PICTURE NOT INCLUDED IN THE CONTRACTS. !ONLY BELGIUM!Beeld Photo News

Ze zijn al jaren de beste vrienden, maar nu opent minister Marie Christine Marghem (MR) frontaal de aanval op Engie Electrabel, de uitbater van de kerncentrales in Doel en Tihange. Marghem vindt dat het energiebedrijf aansprakelijk is voor de dreigende stroomtekorten. Is dat zo?

en

Maar liefst zes van de zeven Belgische kerncentrales liggen stil tot november door een betonrot en onderhoudswerken. En dus wordt het dit najaar plots bibberen voor een black-out. De kans dat het licht straks een aantal uren uitgaat, is klein maar reëel. 

Minister Marghem schuift alle schuld af op de "brutale beslissing" van Engie Electrabel. Volgens de liberaal heeft het bedrijf zijn onderhoudswerken slecht gepland. Ze suggereert dat als consumenten straks veel hogere stroomprijzen moeten betalen door de schaarste op de stroommarkt, dat Electrabel daarvoor verantwoordelijk gesteld zal worden. “Verbruikers moeten hier niet voor opdraaien.” 

Minister van Energie Marie Christine Marghem (MR)Beeld EPA

Met steun van de coalitiepartners onderzoekt Marghem of ze juridisch kan optreden tegen Engie Electrabel. Volgens onze info zijn daarbij grote kleppers als de internationale advocatenkantoren Stibbe en NautaDutilh in stelling gebracht. 

Het maakt weinig indruk op Andre Jurres, energiespecialist. "Engie Electrabel is een van de producenten in ons land, zoals er verschillende zijn. Het is dan wel een dominante speler, maar daaruit kan je niet stellen dat het bedrijf juridisch verantwoordelijk is voor de elektriciteitsbevoorrading. Dat is de taak van hoogspanningsnetbeheerder Elia. Engie Electrabel moet de bevoorrading niet garanderen. Sterker, in principe kunnen ze zelfs beslissen om de kerncentrales stil te leggen, het is hun eigendom." Dit alles neemt niet weg dat er een oplossing moet komen, zegt Jurres. "Maar daarvoor zou ik in de eerste plaats kijken naar Elia." Daar wordt verwezen naar het kabinet van voogdijminister Marghem. 

'Engie Electrabel moet de bevoorrading niet garanderen. In principe kunnen ze zelfs de kerncentrales stilleggen, het is hun eigendom'
Andre Jurres, energiespecialist

Voormalig aartsvijand

De uithaal van Marghem is opmerkelijk, aangezien zij de laatste jaren geen slecht woord over haar lippen kreeg over Engie Electrabel. Integendeel. Het Frans-Belgische energiebedrijf werd de afgelopen regeerperiode gepromoveerd van aartsvijand van de Belgische staat tot beste vriend.

Toen Marghem en premier Charles Michel eind 2015 een akkoord sloten met Engie Electrabel over de levensduurverlenging van de kerncentrales Doel 1 en 2, werd dit nieuws bekendgemaakt op een gezamenlijke persconferentie van de regering en Engie Electrabel, in de perszaal onder de Wetstraat 16. Gérard Mestrallet, het hoofd van het Franse moederbedrijf Engie, mocht er breed glimlachend plaatsnemen in de stoelen waar normaal gesproken alleen de ministers van de federale regering in mogen zitten.

Onder de regering-Di Rupo was dit soort publieke verbroedering onmogelijk geweest. Toenmalig minister van Consumentenzaken Johan Vande Lanotte (sp.a) voerde openlijk oorlog met het bedrijf. Hij beschuldigde gewezen topvrouw Sophie Dutordoir (die ondertussen door de centrumrechtse coalitie is aangeduid als de nieuwe baas van de NMBS) ervan de energieprijzen kunstmatig hoog te houden. Over de nucleaire heffing, de winstbelasting op de Belgische kerncentrales, vochten de regering-Di Rupo en de producent een resem rechtszaken uit. De regering-Michel besloot, als onderdeel van het akkoord over de levensduurverlenging van Doel 1 en 2, om die nucleaire heffing te verlagen van 469 miljoen euro naar 150 miljoen euro.

'Het is toch wel eigenaardig dat een ernstig bedrijf zoals Engie Electrabel plots geconfronteerd wordt met zes defecte kerncentrales'
Een N-VA-bron

Terughoudend

Aan de French connection tussen centrumrechts en Engie Electrabel lijkt nu tijdelijk een einde te komen. Al reageert het bedrijf voorlopig uitermate terughoudend op de aanval van Marghem. Het benadrukt dat het zijn rol is om op een veilig manier elektriciteit te produceren. Het is aan Elia om een evenwicht te garanderen tussen vraag en aanbod op het stroomnet, luidt het. Overigens lijdt Engie Electrabel ook financieel verlies. En op de beurs verloor het aandeel inmiddels zo'n 11 procent, terwijl de sector slechts 1 procent moest inleveren.   

De demarche van Marghem werd niet vooraf doorgesproken binnen de regering. "We waren niet echt op de hoogte," reageert een N-VA-bron, "maar in principe sluiten we ons aan bij haar boodschap. Het is toch wel bijzonder eigenaardig dat een ernstig bedrijf zoals Engie Electrabel plots geconfronteerd wordt met zes defecte kerncentrales."

Steven Van Garsse, professor bestuurs- en publiekrecht (UHasselt), ziet het zo: "Als Engie op de Belgische markt een dominante machtspositie heeft, dan mag het die niet misbruiken. De vraag rijst dus of Engie, onder meer door het huidige handelen, zijn positie niet misbruikt. Een element waar naar gekeken zal worden is of er kunstmatige tekorten worden uitgelokt zodat de prijs wordt opgedreven. Daar worden consumenten dan het slachtoffer van."